Gas là gì? 4 cách tối ưu phí gas trong giao dịch

1. Phí Gas là gì?

Phí gas (Gas Fee) trong blockchain là một khoản phí mà người sử dụng phải trả để thực hiện các giao dịch hoặc thực hiện các hoạt động trên mạng blockchain.

Mỗi giao dịch đều có một giá trị gas liên kết với nó và người gửi giao dịch phải trả một số lượng gas tương ứng với giao dịch mà họ muốn mạng thực hiện. Đối với Ethereum, phí gas được tính bằng đơn vị gọi là "gwei" (1 Ether = 1,000,000,000 gwei). Người gửi có thể xác định mức phí gas mà họ sẽ trả, tùy thuộc vào tốc độ mà họ muốn giao dịch của mình được xác nhận.

2. Tại sao lại cần có phí gas

Phí gas giúp ngăn chặn các hành vi spam trên mạng blockchain. Nếu không có phí gas, một người có thể gửi hàng loạt các giao dịch không có ý nghĩa, làm nghẽn mạng và tăng gánh nặng cho các nút mạng.
Phí gas cũng là phần thưởng cho những người tham gia quá trình mining, để những người này xử lý thực hiện các giao dịch và tính toán các khối mới trên blockchain.
Điều chỉnh tốc độ giao dịch, người dùng có thể điều chỉnh mức gas phù hợp với nhu cầu bản thân, khi người dùng muốn giao dịch của mình xác nhận nhanh hơn thì có thể điều chỉnh phí gas cao hơn.

3. Thông số cần biết để tính phí gas

3.1. Gas Limit

Gas Limit (Giới Hạn Gas): Gas Litmit liên quan đến lượng gas tối đa mà bạn sẵn sàng chi cho một giao dịch cụ thể. Khi bạn gửi một giao dịch hoặc thực hiện một hoạt động, bạn cần đặt một Gas Limit. Nếu tổng gas tiêu thụ bởi giao dịch của bạn vượt quá giới hạn này, giao dịch sẽ bị hủy bỏ và không được thực hiện.

Việc chuyển ETH tiêu chuẩn yêu cầu giới hạn là 21.000 đơn vị gas. Tuy nhiên, tuỳ vào độ phức tạp của mỗi giao dịch, số lượng này nên được điều chỉnh cho phù hợp. Ví dụ, giao dịch chuyển tiền sẽ được coi là giao dịch đơn giản, trong khi, giao dịch tương tác với các smart contract yêu cầu nhiều công việc tính toán hơn sẽ yêu cầu gas limit cao hơn.

Ví dụ: Nếu bạn có một Gas Limit là 100,000 và bạn muốn gửi ETH đi, để hoàn thành giao dịch sẽ tiêu tốn 21.000 và bạn sẽ nhận lại 79.000 đơn vị gas còn lại.

Tuy nhiên, nếu bạn chỉ định quá ít gas, chẳng hạn như bạn có Gas Limit là 20.000 cho một lần chuyển ETH đơn giản, EVM sẽ tiêu tốn 20.000 đơn vị gas của bạn khi cố gắng thực hiện giao dịch nhưng giao dịch sẽ không thành công.

Lúc này giao dịch sẽ bị coi là không hợp lệ và bị từ chối. Lượng Gas đã chi cho các tính toán cũng sẽ không được hoàn lại tài khoản. Điều đó có nghĩa là bạn sẽ luôn phải trả Gas Fee cho các giao dịch bất kể giao dịch đó có thành công hay không.

3.2. Gas Price

Gas Price (Giá Gas): Đây là mức phí mà người gửi giao dịch sẵn sàng trả cho mỗi đơn vị gas. Người gửi cần xác định mức giá này để quyết định tốc độ xác nhận của giao dịch. Mức giá cao hơn có nghĩa là giao dịch sẽ được xác nhận nhanh hơn.

Với blockchain Ethereum sẽ tính Gas Price bằng đơn vị Gwei, mỗi gwei bằng một phần tỷ ETH (0,000000001 ETH).

4. Cách tính phí Gas

Công thức tính phí Gas như sau: Chi phí thực hiện giao dịch = (Phí cơ sở + Phí hoa hồng)*Gas Limit

Trong đó:

Phí cơ sở (hay còn gọi là Base fee): đây là khoản phí blockchain yêu cầu có để giao dịch được coi là hợp lệ.

Phí này có thể theo dõi tại etherscan hoặc Coingecko đều có. Đơn vị phí này là Gwei. Base Fee sẽ có xu hướng tăng khi thị trường sôi động và giảm khi thị trường ảm đạm.

Phí hoa hồng (Tip): Đây là khoản phí tặng thêm trong giao dịch để giao dịch được ưu tiên thực hiện, đôi khi có thể gọi là priority fee. Đơn vị là Gwei.
Gas limit: Đây là lượng gas tối đa mà người dùng sẽ chi trả cho mỗi giao dịch. Số lượng tiêu chuẩn sẽ là 21000.

Lưu ý: Chi phí thực hiện giao dịch sẽ được thanh toán bằng đồng coin của nền tảng đó.

Ví dụ cụ thể:

Giá gas hiện tại là 7 gwei (Theo Coingecko). Vì vậy để giao dịch được thông qua, bạn cần cài ít nhất là 7 gwei.

Nếu thấp hơn, giao dịch sẽ thất bại nhưng bạn vẫn mất số phí này.
Nếu ngang bằng, giao dịch của bạn vẫn có khả năng được thông qua, nhưng thời gian chờ lâu và có khả năng thất bại.

Vì vậy, để giao dịch được thông qua, đặc biệt là xử lí nhanh, bạn nên có thêm hoa hồng (tip) cho các validator. Có thể thêm 2/3 gwei. —> Nếu thực hiện giao dịch, bạn có thể cài là 9 Gwei.

Trong trường hợp bạn thấy giao dịch khá phức tạp, thay vì đặt gas limit tiêu chuẩn là 21000, bạn có thể thêm vào thành 40000. Nếu giao dịch không tiêu hết số gas này, bạn sẽ được hoàn lại gas limit.

Như vậy, ta có công thức: ( 7 + 2) * 40 000 = 360 000 (Gwei) Vì 1 Gwei = 0,000000001 ETH, nên giá phải chi cho giao dịch trên sẽ là 0,00036 ETH.

ETH giảm phát do yếu tố nào?

Dựa vào công thức trên, ta có thể thấy: 7 Gwei (base price) * 40 000 = 0,00028 ETH chính là phần ETH bị đốt sau khi giao dịch được thực hiện. Trong khi đó, phần còn lại là 0,00008 ETH chính là phần thưởng cho các validator (hay phần hoa hồng -tip).

Mỗi giao dịch được thực hiện sẽ loại bỏ phần Base fee ra khỏi cung lưu thông của ETH —> giảm cung ETH ngoài thị trường. Giao dịch càng nhiều, càng nhiều ETH bị đốt.

5. Cách tối ưu phí gas trong giao dịch

Theo dõi tình hình thị trường gas để biết giá gas đang thế nào. Nếu giá gas đặc biệt cao, bạn có thể chờ đợi hoặc chọn thời điểm thích hợp để thực hiện giao dịch.
Ethereum là blockchain bạn chắc chắn sẽ dùng nếu đi sâu vào ngách này, vì vậy, nhân lúc ETH còn rẻ, hãy mua 1 ít chỉ chuyên dành làm phí giao dịch (mua trong downtrend). Khi thị trường downtrend, bạn có thể tranh thủ làm thêm các kèo airdrop/retroactive, chi phí sẽ rẻ hơn rất nhiều, từ đó tiết kiệm phí ETH.
Trong uptrend, trong trường hợp cần bán gấp coin do đã pump hard (tăng mạnh), người dùng có thể tăng gas price (tăng gwei) và gas limit lên mạnh để giao dịch được ưu tiên thực hiện. Lúc này phí gas cực kì lớn (có thể lên đến 200 USD/giao dịch) nên cần cân nhắc sử dụng.
Ngoài Ethereum, các blockchain layer 1 khác cũng cần coin làm phí, bạn có thể tích luỹ thêm để dành sau này dùng (như BNB, SOL, MATIC…).

6. Phí gas trên các blockchain hiện nay

Thông thường, khi bạn thực hiện giao dịch trên một blockchain, việc thanh toán phí Gas sẽ phải được thực hiện bằng đồng coin của chính blockchain đó. Như vậy, tùy thuộc vào nền tảng blockchain cụ thể, bạn sẽ phải sử dụng các đồng coin khác nhau để trả phí gas. Dưới đây là tổng hợp 5 blockchain phổ biến hiện nay và đồng coin được sử dụng làm Gas Fee của chúng:

Blockchain	Coin
Ethereum	ETH
BNB Chain	BNB
Solana	SOL
Polygon	MATIC
Avalanche	AVAX

7. Kết luận

Phí gas đóng vai trò quan trọng, là yếu tố quyết định việc thực hiện giao dịch một cách hiệu quả. Tùy thuộc vào nền tảng blockchain, phí gas có thể được thanh toán bằng các đồng coin khác nhau. Tối ưu hóa phí gas và sử dụng một cách thông minh có thể giúp bạn giảm chi phí và tối ưu hóa tốc độ xác nhận của giao dịch.

Đọc thêm: