Tiếng Việt
English1. Account Abstraction là gì?
Account Abstraction là ví hợp đồng thông minh (Smart contract wallet) cho phép người dùng toàn quyền tuỳ chỉnh cơ chế bảo mật ví hoặc trải nghiệm sử dụng theo mong muốn cá nhân.
Smart contract là những điều khoản đã được thiết lập được xây dựng trên blockchain, giúp thực thi những hành động và nguyên tắc nhất định.
Account Abstraction có tính năng kết hợp của ví hiện tại (như ví Metamask, TrustWallet) và hợp đồng thông minh (Smart contract). Chúng ta có thể gọi tắt là Contract Account.
Bạn có thể hiểu đơn giản rằng ví Account Abstraction sẽ giúp bạn đi vào thị trường Web3 với trải nghiệm ngang tầm web2: đơn giản, thuận tiện và an toàn.
Những vấn đề phát sinh với ví hiện tại (Metamask, TrustWallet…):
- Để tạo một tài khoản ví hiện tại, người dùng cần lưu trữ hoặc ghi nhớ một private key 16 kí tự hoặc 12 từ seedphrase.
- Nếu người dùng mất private key/seedphrase, họ sẽ vĩnh viễn mất đi tài khoản, không thể khôi phục bằng bất cứ cách nào.
- Nếu những kẻ trộm có được private key, chúng có thể truy cập vào ví của bạn ngay lập tức.
Với Account Abstraction (ví AA), người dùng có thể khám phá những tiện ích sau:
Các giao dịch được nhóm lại khi gửi đi sử dụng ví Account Abstraction
- Tự tạo ra những cơ chế bảo mật “cá nhân” của riêng mình, tuỳ theo sự tiện dụng mà mỗi cá nhân ưu tiên.
- Khôi phục tài khoản khi mất private key.
- Chia sẻ thông tin bảo mật tài khoản qua các thiết bị mà không sợ bị đánh cắp thông tin.
- Trả phí gas cho ai đó hoặc ai đó có thể trả phí gas cho bạn.
- Nhóm các giao dịch lại để đồng loạt thực thi chỉ trong một lần thực hiện.
- Cải thiện trải nghiệm người dùng sang một đẳng cấp hoàn toàn khác biệt.
2. Thực trạng lưu trữ tiền điện tử hiện nay? Tại sao ví Account Abstraction là cần thiết?
2.1 Thực trạng
Hiện tại, để tham gia vào thị trường crypto (web3) và khởi tạo giao dịch, hay tương tác với các ứng dụng web3 , mỗi người dùng sẽ cần phải tạo một ví Metamask hay Trustwallet… Những loại ví này được gọi là EOA (Externally Owned Account).
Sở hữu một EOA đồng nghĩa với việc bạn gần ghi nhớ hoặc lưu trữ private key hoặc một dãy các cụm từ seed phrase.
Với dòng chữ và số ngẫu nhiên không quy tắc, việc một cá nhân có thể ghi nhớ hay lưu trữ an toàn là rất khó khăn. Trên thực tế, việc đánh mất private key là có thể xảy ra.
Nếu người dùng mất private key, họ sẽ mất vĩnh viễn EOA đó của mình. Đây là một trong những lí do thị trường web3 sẽ chưa để đi đến mass adoption được.
Đặc biệt là tại thời điểm hiện tại, khi Ethereum đã chính thức chuyển qua cơ chế Proof of Stake, và hàng loạt các dự án L2 được ra mắt, nhằm mục tiêu giúp Ethereum tăng cường khả năng mở rộng. Về mặt cơ sở hạ tầng, dường như Ethereum đã tương đối sẵn sàng.
Một giải pháp cải thiện trải nghiệm người dùng (UX) cần được triển khai để đón đầu hàng trăm triệu người dùng trong thời gian tới.
2.2 Account Abstraction cải thiện điều này thế nào?
Với các vấn đề mà EOA đang gặp phải, Account Abstraction mang đến những giải pháp tương đối linh hoạt. Hãy vận dụng sự sáng tạo của cá nhân để thiết lập phương án bảo mật cho ví của bạn nhé.
Một số phương án mà AA có thể thực hiện:
- Cho phép cấp quyền đa chữ kí (Multi-sig): Với AA, chủ sở hữu ví có thể cài đặt chức năng yêu cầu ít nhất 3/5 chữ kí cho một giao dịch vượt ngưỡng 10 000 USD (ví dụ). Chữ kí này là chữ kí của người nhà hoặc những cá nhân tin cậy đã được chủ sở hữu ví cài đặt trước.
- Đóng băng tài khoản (freeze account): Nếu thiết bị mà chủ sở hữu địa chỉ ví bị thất lạc hoặc đánh cắp, họ có thể khoá tài khoản tại thiết bị đó, từ đó bảo vệ tài sản người dùng.
- Khôi phục tài khoản (recover account): Để phòng trường hợp bạn quên mật khẩu, bạn có thể cài đặt trước rằng tài khoản của bạn cho phép cấp quyền cho thiết bị mới hoặc cho phép quyền truy cập lại.
- Cài đặt giới hạn giá trị giao dịch (preset limit): Chủ sở hữu ví có thể đặt ra ngưỡng giao dịch hàng ngày. Nếu tên trộm nào đó có thể truy cập ví, anh ta cũng sẽ không thể rút toàn bộ tiền ngay lập tức, giúp bạn có thời gian phát hiện và đóng băng tài khoản kịp thời.
- Tạo các địa chỉ ví Whitelist: Bạn có thể chỉ cho phép gửi tiền đến một số địa chỉ ví nhất định mà bạn chắc chắn rằng, địa chỉ này là an toàn. Khi đó, nếu tài khoản của bạn bị trộm, anh ta cũng không thể gửi tiền đi đến các địa chỉ ví lạ.
- ….
Nhìn chung, Account Abstraction không chỉ cải thiện trải nghiệm người dùng ví Web3, mà còn tăng cường nhiều lớp bảo mật, giúp việc “tự giữ tiền” của bạn trở nên mượt mà và an toàn hơn.
Account Abstraction trở nên quan trọng hơn trong giai đoạn các sàn tập trung CEX đang đối mặt với nguy cơ bankrun cận kề, ví dụ như giai đoạn FTX phá sản.
Tại thời điểm đó, người dùng không thấy an toàn khi lưu trữ tiền trong sàn tập trung nhưng cũng đối mặt với nỗi sợ tự trữ tiền vì nguy cơ mất trắng luôn trực chờ.
Có lẽ với những ai đã ở trong thị trường lâu năm, việc mất 1 hoặc một vài private key không còn xa lạ gì. Điều đó sẽ không xảy ra nếu sử dụng ví Account Abstraction.
3. Ethereum sẽ không hỗ trợ ví Account Abstraction?
Việc Ethereum hỗ trợ Account Abstraction là cực kì quan trọng vì hiện tại, số lượng người dùng và ứng dụng trong hệ sinh thái Ethereum đang đông đảo nhất. Việc ứng dụng Account Abstraction tại Ethereum sẽ mở ra một kỉ nguyên mới trong việc khiến Web3 trở nên thân thiện hơn với người dùng phổ thông.
Trên thực tế, Account Abstraction đã được đưa vào thảo luận kể từ năm 2016 và được đề xuất tại EIP năm 2017. EIP là Đề Xuất Cải Tiến Ethereum (Ethereum Improvement Proposal).
Tính đến thời điểm hiện tại, có đến 3 đề xuất có đề cập đến việc tích hợp Account Abstraction bao gồm: EIP2938, EIP3074 và EIP4337. Tuy nhiên, việc thực hiện không hề dễ dàng mà đòi hỏi nhiều thay đổi sâu trong kĩ thuật của mạng Ethereum.
Đó là lí do vì sao AA đến giờ chưa được đưa vào Ethereum, mà sẽ xuất phát từ những giao thức L2 trước. Cụ thể, 2 giao thức được xây ra có hỗ trợ AA bao gồm: zkSync và Starknet.
Về mặt kĩ thuật, việc xây dựng AA giữa hai Layer 2 là zkSync và Starknet khá khác biệt, bao gồm các điểm sau:
- zkSync là EVM compatible trong khi Starknet thì không.
- Ngôn ngữ xây dựng trên zkSync là Solidity, trong khi Starknet là Cairo.
Dù vậy, về mặt bản chất, Account Abstraction là tài khoản thông minh và trải nghiệm AA sẽ không khác biệt gì đối với người dùng sản phẩm của 2 hệ sinh thái.
Về EIP4337:
EIP4337 là đề xuất gần đây nhất trong việc đưa Account Abstraction đến với Ethereum. Dựa trên đề xuất này, Ethereum sẽ không cần phải thay đổi bất cứ tính chất nào trong “lõi” kĩ thuật của giao thức nữa (hay lớp đồng thuận - consensus layer), mà sự thay đổi sẽ diễn ra ở các lớp phía trên (Layer 2..).
Trong đó, người dùng sẽ gửi các giao dịch (gọi là object) đến một mempool riêng biệt. Sau đó, các bundler sẽ gói các giao dịch (object) đó lại, tạo một lệnh call đến với một hợp đồng thông minh và nhóm giao dịch đó sẽ được duyệt vào các blocks.
Quy trình ứng dụng đề xuất này tương đối phức tạp, mọi người có thể tham khao tại đường link này.
4. Các sản phẩm ứng dụng ví Account Abstraction là gì?
Ví AA đang là một trong những sự lựa chọn đáng suy ngẫm của các cá nhân hoạt động trong web3 nhờ các đặc tính hữu ích mà loại ví này mang lại. Hãy cùng Theblock101 điểm qua 3 cái tên nổi bật trong ngách này.
4.1 ArgentX
ArgentX là ví trình duyệt tiện ích giúp người dùng truy cập các ứng dụng trong hệ sinh thái Zksync và Starknet, được đầu tư và hỗ trợ phát triển bởi Paradigm, Index Ventures và Creandum.
Tiện ích của ArgentX bao gồm:
- Gửi và nhận ETH cùng các loại token ERC20 khác.
- Mint, xem và lưu trữ NFT trong hệ sinh thái Starknet và Zksync.
Là một trong những ví đi đầu trong việc ứng dụng các đặc điểm của ví AA, ArgentX đã nâng cấp trải nghiệm dùng ví của người dùng và giới thiệu nhiều khái niệm mới mẻ, bao gồm:
- Người dùng không cần lưu giữ private key
- Nhóm hàng loạt giao dịch lại với nhau và chỉ cần gửi 1 lần duy nhất với chức năng multical.
- Chức năng Argent Shield, cho phép nâng cấp bảo mật 2FA cho ví, hiện tại có sẵn cho người dùng máy tính để bàn. Sử dụng 2FA, nếu seedphrase có bị đánh cắp, người dùng vẫn có thể cài đặt mail là bảo mật lớp 2 cho ví.
- … Nhiều ứng dụng khác đang được phát triển bởi đội ngũ ArgentX.
ArgentX là một trong những ứng dụng đi đầu trong làn sóng AA đang tới. Bạn có thể tham gia sử dụng sản phẩm để có cơ hội nhận được phần thưởng retro hoặc airdrop của dự án tại đường link này.
4.2 Ví Metamask
Là “người khổng lồ” trong thị trường web3 với hàng chục triệu người sử dụng ví, Metamask cho rằng AA chính là tương lai, là cánh cửa đón hàng trăm triệu người dùng vào thế giới web3.
Vì vậy, Metamask đã giới thiệu sản phẩm Metamask Snaps, cho phép các nhà phát triển xây dựng hàng loạt các tính năng tuỳ chỉnh nên hạ tầng của Metamask.
Tuy nhiên, tại thời điểm hiện tại, Metamask hiện vẫn là 1 EOA truyền thống, nếu Metamask không nhanh chóng trong cuộc đua AA, có thể sẽ phải chia thị phần mạnh cho các ví AA đang nổi lên nhanh chóng. Một trong số đó phải kể đến ví ArgentX hay ví Safe.
Đọc thêm: Hướng dẫn cài đặt và sử dụng ví Metamask.
4.3 Ví Safe
Ví Safe trở nên phổ biến khi giới thiệu tính năng multisig, chức năng yêu cầu 2 private key hoặc nhiều hơn khi xác nhận giao dịch gửi đi.
Ví dụ, để gửi một khoản tiền từ một địa chỉ ví, chủ sở hữu yêu cầu cần có 4/5 chữ kí liên quan để giao dịch được chấp nhận.
Tuy nhiên, là một trong những ví đi đầu trong việc ứng dụng AA, multisig chỉ là một trong những ứng dụng mà ví Safe cung cấp. Các ứng dụng khác bao gồm:
- Lên lịch trước (schedule) khi nào giao dịch sẽ được thực hiện
- Giới hạn số tiền mỗi giao dịch cho phép thực thi
- Phân rõ vai trò của từng ví đối với ví gốc (ứng dụng trong doanh nghiệp)
- Sử dụng các token ERC20 để trả phí gas giao dịch (không nhất định phải trả bằng ETH hoặc các coin nền tảng khác nữa)
- Nhóm các giao dịch lại để gửi bằng một lần duy nhất
- ….
Trên đây là 3 ví đang và sẽ ứng dụng Account Abstraction (AA) trong việc xây dựng ví web3 ở một trải nghiệm hoàn toàn khác. Ngoài ra, có thể kể đến ví Loopring, Ambire, Sequence…
4. Kết luận
Account Abstraction (ví AA) là không phải một khái niệm mới và xa lạ với người dùng web3. Tuy nhiên, để hiểu hết về những tối ưu mà AA mang lại thì cần thời gian và trải nghiệm nhiều hơn nữa.
Hi vọng bài viết trên đã giúp các bạn phần nào hiểu thêm về ví AA và những ứng dụng thiết thực mà loại ví thông minh này phát triển. Để hiểu hơn về những bước phát triển ví cũng như cơ hội ví AA mang lại, mọi người hãy theo dõi theblock101 nhé.
Đọc thêm
