Sui là gì? Toàn cảnh hệ sinh thái Sui blockchain

1. Sui blockchain là gì?

Sui là nền tảng blockchain layer 1 tập trung vào giải quyết khả năng mở rộng (scalability) và độ trễ thấp (low-latency - các vấn đề mà blockchain hiện nay đang gặp phải. Điều này đạt được bằng cách xử lý các giao dịch song song, giúp sử dụng hiệu quả hơn các tài nguyên và cho phép mở rộng thông lượng.

Sui được xây dựng dựa trên ngôn ngữ lập trình Move. Move ban đầu được Facebook tạo ra để phát triển dự án Diem. Tuy nhiên, dự án này sau đó đã bị hủy bỏ.

2. Cơ chế hoạt động của Sui blockchain

Sui có bước phát triển về khả năng mở rộng (Scalability) bằng cách kích hoạt Parallel Agreement (Thỏa thuận song song) trong các giao dịch độc lập. Các Validators của Sui sẽ thực thi các giao dịch này bằng cách sử dụng Byzantine Consistent Broadcast, giúp bỏ qua chi phí của của thuật toán đồng thuận tổng thể (Global Consensus Overhead) mà không cần lược bỏ tính bảo mật. Trong các thử nghiệm do Mysten Labs thực hiện. Sui đã đạt được thông lượng đỉnh 160,000 TPS với độ trễ 3 giây. Phần lớn được duy trì ngay cả khi có lỗi.

Đọc thêm: Hướng dẫn từ A-Z chạy Full node trên Sui Network

Điểm đặc biệt của Sui blockchain là sử dụng khả năng mở rộng theo chiều ngang để duy trì chi phí gas thấp cùng khả năng xử lý giao dịch cao. Để hiểu về việc mở rộng theo chiều ngang và chiều dọc là như thế nào thì các bạn có thể hình dung như sau:

Ví dụ: Trong vận chuyển hàng hoá, để duy trì được tốc độ cũng sự ổn định của dịch vụ khi số lượng hàng hóa tăng lên thì những nhà vận chuyển sẽ có 2 cách để thực hiện:

Mua xe tải có kích thước lớn hơn để chứa được nhiều hàng hoá hơn.
Mua nhiều xe hơn và tăng lưu lượng vận chuyển đơn hàng.

Tương tự trong Blockchain, khi blockchain phát triển theo chiều dọc, số lượng giao dịch tăng lên dẫn đến nhu cầu mở rộng mạng lớn hơn theo dạng như:

Đối với phát triển theo chiều dọc thì cần máy tính mạnh hơn để xử lý và vận hành node lớn hơn.
Đối với phát triển theo chiều ngang thì chỉ cần tăng số lượng máy tính để vận hành nhiều node hơn.

Về cơ bản thì cả 2 hướng phát triển này đều có những ưu và nhược điểm. Đối với phát triển chiều dọc, bộ máy sẽ hạn chế phát triển phần cứng tuy nhiên lại khá dễ để đổi mới nâng cao. Còn với phát triển theo chiều ngang, thông lượng tổng thể của cả mạng lưới phát triển tốt hơn tuy nhiên lại mất khá nhiều thời gian để xây dựng và phát triển.

Ngoài ra, để tăng khả năng trải nghiệm cũng như tiếp cận tốt đối với người dùng web3 thì Sui cấp quyền cho các Developers với các công cụ khác nhau để tận dụng sức mạnh của Sui Blockchain. Sui Development Kit (SDK) sẽ cho phép các Developers xây dựng mà không có bất kỳ cản trở nào.

3. Các utility của SUI token

Về cơ bản thì $SUI cũng giống với các loại token của các blockchain layer 1 khác đều có thể sử dụng như:

Government: Bỏ phiếu cho các đề xuất quản trị dự án.
Transaction fee: SUI được sử dụng làm tiền tệ để thanh toán gas cho tất cả các hoạt động trên Sui blockchain.
Staking/bonding/slashing asset: Validators staking SUI để tham gia quá trình đồng thuận giao dịch. Trong trường hợp gian lận, SUI token của họ sẽ bị cắt xem như hình phạt.

4. SUI đã đạt được những thành công gì?

Hoàn thiện thiết kế và triển khai Sui Move – một ngôn ngữ lập trình được phát triển trên nền tảng ngôn ngữ Move
Công khai bộ mã nguồn mở cơ chế đồng thuận Narwhal/Tusk
Ra mắt public Devnet cho những builder sớm trên Sui và các đối tác
Ra mắt Sui Explorer
5000 nodes hiện đang chạy ở 65 quốc gia và 271 thành phố.

5. Đội ngũ phát triển Sui

Như đã đề cập, Sui được phát triển bởi Mysten Labs gồm các cựu giám đốc điều hành của Meta và các kiến trúc sư hàng đầu của blockchain Diem.

Giám đốc điều hành Mysten Labs Evan Cheng đã có 16 năm làm việc tại các công ty công nghệ như Apple và Meta (Facebook trước đây). Evan Cheng và 3 nhân viên cũ khác của Facebook – Sam Blackshear, Adeniyi Abiodun và George Danezis – đã làm việc trong nhóm Novi Financial của Meta để giúp phát triển blockchain Diem và ngôn ngữ lập trình Move.

Đội ngũ dự án của Sui được đánh giá là quy tụ nhiều nhân tài, công với kinh nghiệm hoạt động cho Diem trước đây, họ được kỳ vọng sẽ đưa Sui phát triển một cách mạnh mẽ.

6. Nhà đầu tư của Sui

Tính đến thời điểm hiện tại, Sui đã hoàn thành vòng gọi vốn Series A đầu tiên và được cho là đang tiến hành vòng gọi vốn Series B.

Tháng 8 năm 2022, đội ngũ của MystenLabs đã gọi vốn thêm 300 triệu USD, đẩy mức định giá của dự án lên con số là 2 Tỷ USD với sự góp mặt của các quỹ lớn trong thị trường bao gồm: FTX, Binance Labs, Coinbase Ventures, Circle Ventures, Lightspeed Venture Partners, a16z,….

Đọc thêm: Hướng dẫn tham gia IEO SUI trên Kucoin Spotlight

7. Hệ sinh thái của SUI blockchain

Nhìn chung hệ sinh thái Sui còn khá mới, các mảnh ghép cơ bản vẫn chưa xuất hiện đầy đủ. Dẫu vậy, có thể thấy xu hướng phát triển của các dự án trên Sui vẫn theo thứ tự ưu tiên được xác định trước (NFT, Game, DeFi, Social…)

AMM/DEX

MovEX là dự án đầu tiên thuộc mảng này xuất hiện. Dự án này sẽ là phiên bản kết hợp của AMM và Order Book DEX, có hỗ trợ Move nên có thể chạy trên cả Sui và Aptos. Tuy nhiên, vẫn chưa ra mắt sản phẩm chính thức. KX Finance là dự án làm multi-chain, SuiSwap là dự án trên Sui, tuy nhiên cả 2 đều chưa có sản phẩm.

Infrastructure

Shinami: dự án cung cấp API và node service cho các nhà phát triển; ChainX: mạng lưới layer-2 cho Bitcoin; Latitude.sh: nền tảng đám mây; Pyth: nền tảng Oracle; Scale3: nền tảng quản lý cho node operator; MetaOracle: thị trường dự đoán phi tập trung được phát triển cho Aptos và Sui.

Wallet

Ngoài ví Sui được phát triển bởi chính Mysten Labs, còn có các dự án khác nữa như ví Ethos. Đây là dự án đến từ Nod Labs và đang được xây dựng trên DevNet, mới chỉ có bản early access. Hiện ví Coin98 cũng đã cho ra mắt và hỗ trợ ví testnet Sui và sẽ cập nhật để hỗ trợ mạng lưới này nhiều hơn trong tương lai.

Có thể nói đây là mảng phát triển tích cực nhất của Sui. Tuy mới chỉ có một vài dự án Collectibles, Sui đã có tới 2 NFT Marketplace rất được chú ý là BlueMove và Sui Gallery. Trong đó Sui Gallery đã bắt đầu có những đợt NFT drop đầu tiên, cho phép người dùng mint NFT trên Sui devnet. Ngoài ra, trên Sui cũng đó có dự án Name Service, dự án làm về Name Service các tên miền đuôi “.sui”.

GameFi

Các dự án GameFi cũng bắt đầu xuất hiện trên Sui, tuy nhiên cũng chưa có sản phẩm.

8. Kết luận

Nhìn chung, Sui là một dự Layer 1 mới và có khá nhiều tiềm năng phát triển trong thời gian tới. Trên lý thuyết, dự án có khả năng giải quyết các vấn đề và các blockchain lâu đời như Ethereum chưa giải quyết được. Có khá nhiều dự án đang trong các giai đoạn testnet, devnet trên Sui, đây là cơ hội cho những người dùng trong giai đoạn sớm để săn các phần thưởng retroactive từ các dự án này.

Sui đang nhận được nhiều sự quan tâm từ các quỹ đầu tư hàng đầu trên thị trường và thu hút số lượng người quan tâm lớn mặc dù chưa ra mainet. Với đội ngũ giàu kinh nghiệm, Sui được hứa hẹn là kỳ lân tiếp theo của thị trường crypto trong giai đoạn sắp tới.

Đọc thêm