Tiếng Việt
English1. TEN là gì?
TEN viết tắt của The Encrypted Neighborhood (trước đó là Obscuro) - blockchain Layer 2 trên Ethereum, được thiết kế hướng tới việc đảm bảo bảo mật dữ liệu và quyền riêng tư, ngăn chặn MEV (Maximal Extractable Value) bằng việc tận dụng môi trường thực thi tin cậy (TEE) trên phần cứng.
TEN được thiết kế tương thích 100% EVM, chính vì vậy các Dapp trên Ethereum có thể dễ dàng chuyển sang TEN mà hầu như không gặp bất kỳ khó khăn hay chi phí nào. Bất kỳ nhà phát triển nào quen thuộc với ngôn ngữ Solidity của Ethereum đều có thể xây dựng được các Dapp được mã hoá trên TEN để hưởng lợi từ khả năng bảo mật, các công cụ và tính thanh khoản có sẵn của toàn bộ hệ sinh thái Ethereum. Ví dụ như người dùng hoàn toàn có thể sử dụng ví Metamask hoặc bất kỳ ví Ethereum nào khác trên TEN.
2. Đặc điểm cốt lõi của TEN
2.1. Ethereum Scaling
TEN là một blockchain layer 2 trên Ethereum, kết hợp công nghệ mã hoá, giúp mở rộng quy mô của Ethereum với các giao dịch nhanh hơn, rẻ hơn trong khi vẫn đảm bảo và kế thừa tất cả lợi ích về bảo mật và hệ sinh thái sẵn có của Ethereum.
2.2. Encryption
TEN cung cấp toàn bộ EVM để mọi ứng dụng Ethereum có thể trở thành Dapp được mã hoá mà không cần thay đổi bất cứ gì về code. Ngoài ra, các ứng dụng trên TEN có thể giao dịch với bất kỳ hợp đồng thông minh Ethereum nào được mã hoá.
2.3. Developer experience
TEN tích hợp liền mạch với hệ sinh thái Ethereum và 100% tương thích với EVM. Chính vì vậy, các nhà phát triển đã quen với ngôn ngữ Solidity vẫn có thể dễ dàng xây dựng và phát triển ứng dụng trên TEN, dễ dàng di chuyển các ứng dụng hiện có trên Ethereum mà không cần phải học kiến thức chuyên môn hay ngôn ngữ lập trình mới.
Tất cả các công cụ tiêu chuẩn Ethereum bao gồm Remix, Ganache hay Ethers.js đều hoàn toàn tương thích.
Điều này giúp các nhà phát triển có được trải nghiệm liền mạch trên TEN, dễ dàng mở rộng hệ sinh thái trên đó.
2.4. User experience
Đối với người dùng cuối, quá trình chuyển đổi từ Ethereum sang TEN cũng rất liền mạch, không cần đòi hỏi người dùng phải điều hướng tới các thao tác phức tạp hoặc thay đổi các tương tác hiện tại với các ứng dụng Ethereum.
Với TEN, người dùng hoàn toàn vẫn có thể sử dụng các công cụ quen thuộc trên Ethereum như wallet, tool,…
2.5. Maximal Extractable Value
TEN được thiết kế hướng tới loại bỏ các vấn đề tiêu cực MEV thường gặp trên các chuỗi khối, nơi các thợ đào khai thách trình tự giao dịch để kiếm lợi nhuận.
TEN chỉ cho phép các MEV tích cực xảy ra trên nền tảng để giúp tăng cường tính bảo mật cho toàn bộ chuỗi khối và công bằng giao dịch.
2.6. P.O.B.I
TEN phát triển một khái niệm mới là Proof of Block Inclusion (POBI), dựa trên vòng tròn phi tập trung mới, dựa vào kết quả xổ số công bằng và đồng bộ khoá với layer 1. Cơ chế đồng thuận này được xây dựng để đảm bảo mạng lưới của TEN hoàn toàn phi tập trung, do người dùng điều hành, đảm bảo khả năng phục hồi và chống kiểm duyệt. Cơ chế này sẽ quyết các vấn đề bầu cử người kiểm duyệt chuỗi khối công bằng, đảm bảo tính phi tập trung mạng lưới.
POBI sẽ thực hiện các trách nhiệm sau trên mạng lưới:
- Đảm bảo người chiến thắng trong vòng tổng kết được lựa chọn 1 cách công bằng
- Phần thường sẽ được phân phối công bằng cho người tổng hợp và người xác minh bảo mật mạng
- Các trường hợp mạng lưới bị xâm phạm, chỉ dẫn đến việc tạm dừng rút tiền để bảo vệ mạng cho tới khi giao thức giải quyết được vấn đề.
3. Tokenomics
3.1. Thông tin token
- Tên token: TEN
- Ký hiệu token: $TEN
- Blockchain: TEN
- Tiêu chuẩn token: ERC-20
- Tổng cung ban đầu: 1,000,000,000 TEN
$TEN là token được phân phối bởi Ten Foundation. Dự tính TGE sẽ được triển khai sau khi Ten mainnet được hoàn thành cơ bản và các nhà phát triển có thể tương tác với mạng lưới. Ten Foundation DAO sẽ kiểm soát toàn bộ tokenomics hiện tại của dự án.
Sẽ không có việc mint ra thêm hay burn đi token trong thiết kế của giao thức. Trong tương lai, có thể TEN DAO sẽ có tuỳ chọn bỏ phiếu để phát hành thêm token nếu được yêu cầu.
3.2. Phân bổ token
-
Những người đóng góp cho dự án: 2.25% - 5% TGE, sau đó phân bổ đều trong 24 tháng
-
Quỹ dự trữ phát triển cộng đồng: 52.9% - 1% TGE, khoá 12 tháng và phân bổ đều trong 60 tháng
-
Các nhà đầu tư: 27.67%
Nhà đầu tư vòng Pre-seed: Khoá 12 tháng và phân bổ đều trong 48 tháng
Nhà đầu tư Seed: Khoá 3 tháng và phân bổ đều trong 24 tháng
Nhà đầu tư Strategic: 5% TGE, sau đó khoá 6 tháng và phân bổ đều trong 36 tháng
-
Đội ngũ phát triển cốt lõi: 15.2% - Khoá 12 tháng và phân bổ đều trong 48 tháng
-
Các bên cung cấp dịch vụ: 1.98% - Khoá 12 tháng và phân bổ đều trong 48 tháng
3.3. Lịch trình phân phối token
Dựa vào biểu đồ trên có thể thấy, tổng lượng token $TEN sẽ cần 60 tháng để lưu thông hoàn toàn trên thị trường.
3.4. Token utility
TEN sẽ được sử dụng cho 4 tiện ích chính sau giai đoạn khởi động và sau khi có kế hoạch phát triển dài hạn cho Ten:
- Phần thưởng khuyến khích các nhà khai thác node vận hành TEN và cung cấp dịch vụ đáng tin cậy.
- Phương tiện để người vận hành node có thể thanh toán cổ phần của mình và nhận phần thưởng để trang trải chi phí hoạt động.
- Bỏ phiếu về các đề xuất thay đổi đối với giao thức thông qua mô hình quản trị.
- Tài trợ và khuyến khích sự phát triển liên tục của hệ sinh thái TEN (grant, hackathon,…)
4. Đội ngũ phát triển
Những nhà phát triển cốt lõi của TEN cũng chính là đội ngũ đã phát triển R3 Corda, một trong những nền tảng blockchain được thiết kế dành riêng cho doanh nghiệp thành công nhất thế giới. Corda là một tập đoàn lừng danh, bao gồm mạng lưới đối tác hơn 200 ngân hàng và được sử dụng bởi các tổ chức tài chính, tổ chức bảo hiểm và viễn thông hàng đầu thế giới.
Với mạng lưới bao phủ đến 90% các tổ chức và ngân hàng lớn trong thị trường tài chính truyền thống TradFi, R3 Corda là một cái tên khá lớn với danh sách đối tác hàng đầu như: Microsoft, Nation Bank of Canada, Huawei, MUFG, HSBC, AWS,…
Ngoài ra, R3 Corda còn lãnh đạo và quản lý một tổ chức bao gồm các ngân hàng đứng đầu cùng với các ông lớn của ngành tài chính như: Barclays, BBVA, CBA, Credit Suisse, Goldman Sachs, J.P. Morgan, Royal Bank of Scotland, State Street, và UBS.
Hệ sinh thái của R3 ngày càng khổng lồ hơn với đa dạng các đối tác từ đối tác cung cấp công nghệ, các dự án xây dựng trên blockchain của mình và những đối tác khác nhau. R3 Corda là một mảnh ghép quan trọng được tin tưởng bởi hầu hết các tập đoàn tài chính lớn khi muốn tiếp cận vào thị trường vốn tiềm năng của Web3.
5. Nhà đầu tư và đối tác
Tính cho tới thời điểm hiện tại, TEN đã trải qua hai vòng gọi vốn thành công với số vốn huy động tổng cộng là 16.5 triệu USD, bao gồm:
- Tháng 12/2023: Huy động 7.5 triệu USD với sự tham gia của Republic Capital, R3, Kucoin Labs, Big Brand Holdings, DWF Labs, Magnus Capital,…
- Tháng 3/2024: TEN thành công huy động thêm 9 triệu USD, được dẫn đầu và rót vốn bởi chính công ty mẹ R3 Corda của mình. Ngoài ra, có mặt trong vòng gọi vốn còn có sự tiếp tục ủng hộ của những nhà đầu tư trong vòng cũ như Kucoin Labs, DWF Labs, Big Brain Holdings,…
6. Lộ trình phát triển
Quý 4/2021
- Dự án bắt đầu hình thành ý tưởng và ra mắt whitepaper
- Huy động thành công vòng pre-seed
Quý 1/2022
- Thử nghiệm tích hợp EVM trong môi trường bảo mật tách biệt
- Sản xuất rollups được mã hoá
Quý 2/2022
- Ra mắt phiên bản MVP
- Phát triển đội ngũ và thành viên
Quý 3/2023
- Ra mắt phiên bản Devnet
- Ra mắt một số Dapp thử nghiệm
Quý 4/2022
- Hoàn thành vòng gọi vốn Seed
Quý 1/2023
- Tiếp tục chạy phiên bản Testnet với một số đối tác
- Bắt đầu cho phép testing trên nền tảng
Quý 2/2023
- Phát triển cộng đồng tăng trưởng 400%
- Phát triển doanh nghiệp với tốc độ mở rộng đối tác khoảng 5 đối tác mỗi tuần
- Triển khai testnet Sepolia
Quý 4/2023
- Bắt đầu khởi chạy testnet công khai, cho phép nhiều người tham gia hơn
- Đẩy mạnh marketing cho dự án
- Tổ chức các hackathon toàn cầu
Quý 2/2024
- Ra mắt token $TEN
- Chuẩn bị cho kế hoạch listing
- Ra mắt tổ chức Foundation DAO
Quý 3/2024
- Ra mắt mainnet
7. Hệ sinh thái
Website: https://www.ten.xyz/
Twitter: https://twitter.com/tenprotocol
Discord: https://discord.com/invite/yQfmKeNzNd
8. Kết luận
Trên đây là toàn bộ thông tin chung về TEN - giao thức Layer 2 tập trung vào việc mã hoá bảo mật cho Ethereum. Dự án hiện tại đang trong giai đoạn Incentivisez Testnet và chuẩn bị ra mắt token. Người dùng có thể tận dụng cơ hội để tham gia vào trải nghiệm mạng lưới từ sớm thông qua các hoạt động và chương trình như Galxe để có cơ hội nhận được airdrop sau khi dự án ra mắt Mainnet vào Quý 3/2024.
Hy vọng bài viết trên cung cấp những thông tin hữu ích cho người dùng về dự án. Nội dung chỉ mang tính chất cung cấp thông tin, không phải lời khuyên đầu tư. Nhà đầu tư cần tự DYOR và đưa ra những đánh giá riêng của mình trước khi quyết định đầu tư bất kỳ dự án nào.
