English1. Linea là gì?
1.1. Linea là gì?
Linea là blockchain Layer 2 trên Ethereum được phát triển bởi ConsenSys - công ty phát triển cơ sở hạ tầng cho nhiều dự án lớn trên thị trường như Metamask, Infura…
Trước đây, dự án có tên là ConsysSys zkEVM và đã được đổi tên thành Linea vào tháng 3 năm 2023.
1.2. Thống kê về Linea
Tổng số transaction trên mạng lưới hiện là 43.06M và TVL là $62.19M, con số này hiện vẫn có khoảng cách tương đối lớn đối với các dự án Layer 2 nổi bật hiện nay như Optimism, Arbitrum,...
Top 3 dự án có TVL cao nhất trên Linea hiện là:
-
Deri V4: Options với TVL là $13.54M
-
Mendi Finance: dự án Lending với TVL là $13.31M
-
Stargate: dự án Cross chain với TVL là $8.9M
Trong năm 2023, đã có 299 Dapps được phát triển trên Linea cùng với gần 37 triệu lượt transactions. Ngoài ra là một vài con số khác như có thể thấy ở trên ảnh.
2. Linea hoạt động như thế nào?
Linea và các mạng tương tự khác được thiết kế để tham gia vào cơ chế bảo mật của Ethereum, đồng thời tối ưu hóa việc thực thi. Nói cách khác, mạng lưới này cho phép mọi người thực hiện nhiều giao dịch, chạy nhiều chương trình, triển khai hợp đồng, mint NFT một cách nhanh chóng với chi phí rẻ hơn so với mạng lưới mẹ.
Sau đó, mạng lưới sẽ báo cáo lại tất cả những hoạt động cho Ethereum và đưa nó vào hệ thống của Ethereum. Bằng cách gửi báo cáo thường xuyên về hoạt động trên Linea tới Ethereum, mạng có thể tối ưu hóa việc thực thi mà không bị giới hạn bởi bảo mật. Đây là hành động “Roll up” hay còn được gọi là "cuộn", có nghĩa là Linea "cuộn các giao dịch của mình sang Ethereum".
3. Điểm mạnh và hạn chế của Linea
3.1. Điểm mạnh
Tăng khả năng mở rộng
Linea cung cấp tăng khả năng mở rộng cho blockchain Ethereum bằng cách xử lý dữ liệu giao dịch ngoại chuỗi và chỉ lưu trữ ZKPs và dữ liệu trạng thái trên chuỗi. Điều này giảm đáng kể lượng lưu trữ trên chuỗi sử dụng cho mỗi giao dịch, từ đó tăng cường khả năng mở rộng của blockchain.
Hệ thống cũng thực hiện conflation, cố gắng kết hợp nhiều khối rollup thành một cập nhật trạng thái L1 duy nhất nếu chúng gần nhau và có đủ không gian. Điều này giúp giảm thêm lượng không gian trên blockchain được sử dụng bởi giao dịch.
Giảm chi phí thực thi
Linea giúp giảm phí gas thông qua việc giảm dữ liệu và thực thi trên chuỗi. Bằng cách chuyển giao dịch đến một L2 EVM và chỉ ghi lại cập nhật trạng thái trên L1, Linea không chỉ giảm việc sử dụng dữ liệu L1 mà còn giảm số lượng giao dịch được thực hiện bởi L1, dẫn đến chi phí giao dịch rẻ hơn.
Bảo mật
Linea là một ví dụ về ZK-rollup, sử dụng ZKPs để xác nhận cập nhật trạng thái được thực hiện bởi giao dịch được ghi lại ngoại chuỗi. Bằng cách lưu trữ cập nhật trạng thái và ZKPs trên chuỗi thay vì toàn bộ tập hợp giao dịch tạo ra cập nhật đó, Linea giảm lượng dữ liệu được lưu trữ trên chuỗi mà không làm mất tính bảo mật.
Thân thiện với nhà phát triển
Với hệ sinh thái sản phẩm sẵn có mà ConsenSys mang lại cho Linea, các nhà phát triển không cần phải tự xây dựng. Thay vào đó, họ có thể tập trung vào việc sáng tạo và xây dựng ứng dụng phi tập trung trên Layer 2 này khiến quá trình phát triển DApp trở nên dễ dàng hơn.
3.2. Hạn chế
- Sự cạnh tranh với các dự án khác cùng phân khúc Layer 2. Tính đến thời điểm hiện tại đã có rất nhiều các dự án L2 khác trên thị trường, việc ra mắt muộn cũng có thể là một điểm hạn chế đối với Linea.
- Các dự án trên hệ sinh thái Linea chưa có nhiều điểm đặc biệt.
4. Tokenomics
Linea hiện chưa ra mắt token. Theblock101 sẽ bổ sung khi có thêm thông tin từ dự án.
5. Sơ lược về hệ sinh thái
Như đã đề cập ở phần 3, có backer đầy tiềm lực về cơ sở hạ tầng - ConsenSys, Linea sở hữu gần như đầy đủ các mảnh ghép để các nhà phát triển có thể bắt đầu xây dựng giao thức của mình trên hệ sinh thái.
Về cơ sở hạ tầng, có thể kể đến những dự án như:
- Bridge: Celer, Orbiter Finance, Stargate, Cede, Li.fi…
- Dev Tool: 20lab, 4Everland, AltLayer, ApeWorx, Wallet Connect, Ethereum-lists, Linea Safe...
- Wallet: Metamask, OKX Wallet, Particle Network, SafePal, TokenPocket, AlphaWallet, Desig,...
- Data Service: OxScore, API3, CARV, Covalent, DIA, GeckoTerminal,…
- Oracle: API3, Pyth Network, Geno,...
- Infrastructure: AltLayer, Axelar, Biconomy, Celer Network, Circle,…
Những dự án phát triển native trên Linea
Hệ sinh thái Linea hiện có một vài dự án native nổi bật như:
- Mendi Finance: Dự án Lending hàng đầu trên Linea.
- Xfai: Sàn DEX top 1 trên Linea.
- Chimp Exchange: Sàn DEX và launchpad trên Linea.
- EchoDEX: Nền tảng AMM được xây dựng dựa trên cơ sở của Uniswap V2.
- Horizon DEX: Nền tảng AMM với mục tiêu xây dựng thanh khoản tập trung trên Linea.
6. Team
Đội ngũ phát triển của Linea cũng là những thành viên đến từ team ConsenSys với nhiều năm kinh nghiệm trong thị trường.
Đây là một trong những điểm lợi thế của Linea để phát triển và đuổi kịp các dự án Layer 2 khác trên thị trường.
7. Nhà đầu tư
Linea được backed bởi gã khổng lồ ConsenSys. Về độ khủng của ConsenSys, không thể không nhắc đến lượng tiền mà dự án này đã huy động được, với tổng cộng lên đến 725 triệu đô từ 57 quỹ đầu tư và cá nhân thông qua các vòng. Được định giá lên tới 7 tỷ đô, doanh thu chính của ConsenSys đến từ Metamask với trung bình mỗi tháng là 20 triệu đô tiền phí từ người dùng.
8. Roadmap
Lộ trình phát triển của Linea được chia thành 5 giai đoạn
Phase 0:
Giai đoạn 0 đánh dấu sự ra mắt của Linea Mainnet Alpha, giới thiệu zkEVM cho phép các nhà phát triển chuyển ứng dụng phi tập trung của họ đến các chain khác hỗ trợ EVM mà không cần viết lại hợp đồng.
Phase 1:
Giai đoạn này tập trung vào tính minh bạch thông qua Open Source Stack và đạt được 100% EVM Coverage trong zkEVM.
Phase 2:
Giai đoạn 2 nhấn mạnh việc đa dạng hoá Security Council và kích hoạt "Censorship Resistant Withdrawals" (Rút tiền chống kiểm duyệt).
Phase 3:
Phần đầu tiên của giai đoạn này là Phân quyền hóa Operators nhằm nâng cao niềm tin của các bên tham gia vào mạng lưới.
Phần thứ hai của giai đoạn này là Phân quyền hóa Quản trị nhằm tạo ra hệ thống công bằng, minh bạch nơi mọi bên liên quan đều có thể tham gia.
Phase 4:
Giai đoạn cuối cùng của lộ trình nhằm tăng cường tính chắc chắn của hệ sinh thái và giảm thiểu rủi ro liên quan đến niềm tin thông qua việc triển khai Multi-Prover và giới hạn quyền quản trị.
9. Săn airdrop trên Linea như thế nào?
Để có cơ hội nhận được airdrop từ Linea, các bạn có thể thực hiện các thao tác dưới đây:
9.1. Bridge tài sản
Tại đây, các bạn cần thực hiện bridge tài sản thông qua:
- Linea Bridge - cầu nối chính thức của Linea
- Các bridge trung gian như Orbiter, Rhino.fi,...
9.2. Tham gia DeFi Voyage trên Intract
Sau khi thực hiện các nhiệm vụ trên Intract các bạn sẽ kiếm được phần thưởng là Gém và XPs.
9.3. Hoàn thành Proof-of-Humanity (PoH) trên Linea
Những bạn đã thực hiện và vượt qua PoH trước ngày 22/1/2024 sẽ nhận về điểm LXP qua ví. Hiện quá trình phân phối điểm đang diễn ra.
Tham khảo bài viết hướng dẫn săn airdrop trên Linea thông qua bài viết sau:
Hướng dẫn săn airdrop Linea từ A-Z
10. Kết luận
Nhìn chung hệ sinh thái của Linea tính đến hiện tại chưa có bất cứ sự đột phá nào. Với tiềm lực hiện có, Linea cần đẩy mạnh sự phát triển hơn nữa để có thể sớm theo kịp các dự án khác cùng phân khúc.
Trên đây là bài viết về Linea, hi vọng các bạn đã nhận được những thông tin hữu ích. Nếu có bất cứ thắc mắc nào, hãy để lại câu hỏi tại nhóm BigcoinVietnam để được giải đáp.
Cập nhật thêm về Linea tại:
- Website: https://linea.build/
- X: https://twitter.com/LineaBuild
Đọc thêm:
