Tiếng Việt
English
Gói kích cầu lần này chủ yếu tập trung vào chương trình đổi hàng tiêu dùng, với mức trợ cấp tăng gấp đôi lên 300 tỷ nhân dân tệ (41 tỷ USD). Khoản hỗ trợ sẽ giúp người tiêu dùng giảm 15-20% giá mua đối với một số sản phẩm được chọn, bao gồm điện thoại thông minh tầm trung và thiết bị gia dụng. Đây là bước mở rộng so với chương trình 150 tỷ nhân dân tệ được triển khai vào năm ngoái, nhưng vẫn chưa mở rộng sang các mặt hàng thiết yếu hơn như thực phẩm hay xăng dầu.
Việc không áp dụng phát tiền mặt trực tiếp như Mỹ hay các quốc gia phương Tây cho thấy Trung Quốc vẫn ưu tiên các biện pháp gián tiếp để kích thích tiêu dùng. Tuy nhiên, điều này cũng đặt ra câu hỏi liệu hình thức trợ cấp này có thực sự đủ để khuyến khích người dân chi tiêu nhiều hơn hay không, khi mà thu nhập và niềm tin tiêu dùng vẫn còn yếu.
Tiêu dùng trở thành ưu tiên hàng đầu của Trung Quốc
Lần đầu tiên trong một thập kỷ, chính phủ Trung Quốc đặt tiêu dùng làm trọng tâm chính sách kinh tế. Theo Morgan Stanley, trong báo cáo công bố gần đây, từ “tiêu dùng” được nhắc đến 27 lần – con số cao nhất trong vòng 10 năm qua. Đây là dấu hiệu cho thấy Bắc Kinh đang ngày càng nhận thức rõ tầm quan trọng của sức mua nội địa, đặc biệt trong bối cảnh nhu cầu từ thị trường quốc tế suy giảm.
Tuy nhiên, dù Trung Quốc đã nâng mục tiêu tăng trưởng GDP lên 5% trong năm nay, nền kinh tế vẫn đối mặt với nhiều thách thức lớn. Năm 2024, doanh số bán lẻ chỉ tăng 3,5%, giảm mạnh so với mức 7,2% của năm trước đó. Tháng 2/2025, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) lần đầu tiên giảm xuống dưới 0% sau hơn một năm, cho thấy dấu hiệu rõ ràng của giảm phát. Khi giá cả liên tục đi xuống, doanh nghiệp có xu hướng giảm sản xuất và tuyển dụng, kéo theo thu nhập người dân giảm sút, tạo thành vòng xoáy suy giảm kinh tế.
Bất động sản – Chìa khóa quan trọng để vực dậy sức mua
Một trong những nguyên nhân chính khiến người dân Trung Quốc e ngại chi tiêu là thị trường bất động sản chưa thực sự hồi phục. Tài sản bất động sản chiếm phần lớn tổng tài sản của hộ gia đình tại Trung Quốc và kể từ khi Bắc Kinh siết chặt tín dụng vào năm 2020, lĩnh vực này đã rơi vào khủng hoảng kéo dài. Dù chính phủ đã có động thái nới lỏng vào cuối năm 2024, niềm tin của người dân vẫn chưa được khôi phục hoàn toàn.
Theo UBS Securities, nếu thị trường bất động sản ổn định, người dân sẽ cảm thấy an toàn hơn về tài sản của mình, từ đó sẵn sàng chi tiêu nhiều hơn.
Chính sách tài khóa tích cực nhưng vẫn còn dè dặt
Để tài trợ cho gói kích cầu lần này, chính phủ Trung Quốc đã tăng mức phát hành trái phiếu chính phủ đặc biệt trong năm 2025 và nâng mức thâm hụt ngân sách lên 4%. Đây là dấu hiệu cho thấy Bắc Kinh đang sẵn sàng thực hiện chính sách tài khóa tích cực hơn để kích thích nền kinh tế.
Tuy nhiên, so với các nền kinh tế lớn khác, mức độ can thiệp của Trung Quốc vẫn còn khá thận trọng. Trong khi Mỹ và châu Âu đã thực hiện các gói kích thích trực tiếp lên đến hàng trăm tỷ USD, Trung Quốc vẫn chủ yếu tập trung vào trợ cấp tiêu dùng và đầu tư vào cơ sở hạ tầng. Một số chuyên gia cho rằng nếu Bắc Kinh không mạnh tay hơn, hiệu quả của các biện pháp kích thích có thể chỉ mang tính ngắn hạn mà không tạo ra đà tăng trưởng bền vững.
Tín hiệu tích cực từ thị trường
Dù còn nhiều hoài nghi, những dấu hiệu ban đầu cho thấy các biện pháp kích thích đang có tác động nhất định. Theo số liệu từ Hiệp hội công nghiệp ô tô Trung Quốc, doanh số xe điện đã tăng gần 80% trong tháng 2/2025, đạt 686.000 xe, nhờ chính sách trợ cấp 15.000 nhân dân tệ cho mỗi giao dịch đổi xe cũ.
Trong lĩnh vực smartphone, doanh số trong tuần từ 20/01 - 26/01 đã tăng 65% so với cùng kỳ năm ngoái, đạt hơn 9,5 triệu chiếc. Theo Counterpoint Research, trợ cấp đã khuyến khích người dân nâng cấp điện thoại sớm hơn kế hoạch, đặc biệt khi các sản phẩm mới tích hợp công nghệ AI ngày càng phổ biến.
Liệu gói kích cầu có đủ vực dậy sức mua?
Mặc dù gói hỗ trợ 41 tỷ USD đã mang lại những tác động tích cực ban đầu, nhưng vẫn còn quá sớm để khẳng định nó có thể vực dậy sức mua một cách bền vững. Để đạt được điều này, Trung Quốc cần một chiến lược toàn diện hơn, bao gồm cả việc cải thiện thu nhập, tăng cường niềm tin tiêu dùng và giải quyết các vấn đề dài hạn như bất động sản và việc làm.
Đọc thêm:
