Có nên miễn thuế thu nhập cho các “cá mập” tài sản số?

Binance đề xuất miễn thuế cho nhà tạo lập thị trường

Trong công văn gửi Bộ Tài chính góp ý cho Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi, sàn giao dịch tiền số Binance khuyến nghị Việt Nam nên miễn thuế thu nhập cá nhân cho các nhà tạo lập thị trường (market maker). Theo Binance, nhóm này đóng vai trò duy trì thanh khoản, giúp thị trường vận hành ổn định, nên việc đánh thuế đồng loạt có thể gây tác động tiêu cực.

Nhà tạo lập thị trường thường là các cá nhân hoặc tổ chức chuyên thực hiện giao dịch tần suất cao. Họ sẵn sàng mua và bán tài sản tại mức giá công khai, đổi lại lợi nhuận đến từ chênh lệch giá. Nếu bị áp thuế trên toàn bộ giá trị giao dịch, lợi nhuận thực tế của họ có thể bị triệt tiêu, dẫn đến rủi ro giảm thanh khoản.

Quan điểm của Binance về cách tính thuế

Binance cho rằng thu nhập từ chuyển nhượng tài sản số nên được xem là thu nhập từ chuyển nhượng vốn, tương tự như chứng khoán. Do đó, thuế nên được tính trên lợi nhuận ròng (giá bán trừ giá mua và chi phí liên quan) với mức 20%.

Trong trường hợp không thể xác định được lợi nhuận ròng, Binance đề xuất áp dụng mức thuế 0,1% trên giá trị chuyển nhượng. Theo sàn giao dịch này, cách tiếp cận như vậy vừa đơn giản, vừa công bằng, đồng thời phù hợp với thông lệ quốc tế.

Bài học từ Indonesia

Thực tế quốc tế cho thấy, việc áp thuế cao lên giao dịch tiền số có thể gây ra nhiều hệ quả. Indonesia từng áp dụng mức thuế 0,22% với giao dịch tài sản số vào năm 2022. Tuy nhiên, chỉ sau một thời gian ngắn, họ đã phải miễn trừ thuế cho nhà tạo lập thị trường để tránh ảnh hưởng đến thanh khoản.

Dù vậy, số thu ngân sách từ thuế tiền số tại Indonesia vẫn giảm mạnh, tới 63% trong năm 2023, bất chấp giá Bitcoin tăng. Trường hợp này cho thấy rủi ro thất thu thuế khi áp dụng chính sách chưa phù hợp với đặc thù thị trường.

Thực trạng thị trường tài sản số tại Việt Nam

Việt Nam hiện nằm trong nhóm quốc gia có mức độ phổ biến tiền số cao. Theo Triple-A, hơn 20% dân số Việt Nam sở hữu tài sản số tính đến năm 2024. Trong giai đoạn tháng 7/2024 – 6/2025, dữ liệu từ Chainalysis cho thấy giá trị giao dịch on-chain đạt khoảng 220 – 230 tỷ USD, tức trung bình hơn 600 triệu USD mỗi ngày.

*Việt Nam đứng top 4 các quốc gia có tỷ lệ tiếp nhận crypto cao nhất thế giới*

Dòng tiền này giúp Việt Nam đứng thứ ba khu vực châu Á – Thái Bình Dương (APAC), chiếm gần 10% tổng giá trị giao dịch của khu vực. Tiền số không chỉ được sử dụng để đầu tư mà còn phục vụ cho chuyển tiền, game và tiết kiệm.

Hành lang pháp lý và bước đi mới

Trước đây, hoạt động giao dịch tài sản số tại Việt Nam chưa có khung pháp lý rõ ràng. Tuy nhiên, từ ngày 1/1/2026, Luật Công nghiệp công nghệ số sẽ chính thức có hiệu lực, lần đầu tiên thừa nhận tài sản số là tài sản hợp pháp theo luật dân sự. Đây là cơ sở quan trọng để cơ quan thuế áp dụng chính sách phù hợp.

Song song đó, Chính phủ cũng đã thông qua nghị quyết thí điểm thị trường tài sản số trong 5 năm, bao gồm phát hành, chào bán, tổ chức giao dịch và cung cấp dịch vụ. Đồng thời, hai trung tâm tài chính quốc tế tại TP.HCM và Đà Nẵng đang được chuẩn bị xây dựng như các “sandbox” thử nghiệm.

Kết luận

Đề xuất miễn thuế thu nhập cá nhân cho các nhà tạo lập thị trường từ Binance đặt ra một bài toán cân bằng giữa duy trì thanh khoản thị trường và đảm bảo nguồn thu ngân sách. Bài học từ Indonesia cho thấy, chính sách thuế chưa hợp lý có thể khiến thị trường sụt giảm mạnh, song miễn thuế kéo dài cũng có nguy cơ thất thu cho nhà nước.

Các chuyên gia nhận định, giải pháp phù hợp có thể là miễn thuế tạm thời hoặc áp dụng mức thuế ưu đãi trong ngắn hạn, thay vì miễn trừ hoàn toàn, để vừa hỗ trợ thị trường phát triển, vừa đảm bảo lợi ích lâu dài cho nền kinh tế.

Đọc thêm: