1. Shared Sequencer là gì?
1.1. Sequencer là gì?
Sequencer (trình sắp xếp thứ tự) là một thành phần cốt lõi trong cấu trúc của các nền tảng Layer 2. Nó chịu trách nhiệm chọn lọc và thực thi các giao dịch hợp lệ, có thể từ mempool hoặc theo nguyên tắc "đến trước, phục vụ trước" (first come first service). Sequencer sau đó sẽ tổng hợp các giao dịch vào một nhóm (batch), mỗi nhóm chứa hàng trăm đến hàng ngàn giao dịch, và gửi chúng xuống Ethereum.
Trong việc vận hành các nền tảng Rollup, Sequencer giữ vai trò quan trọng không kém gì Proposer và Prover. Vai trò này tương đương với Validator trên các nền tảng Layer 1, nhưng Sequencer lại có ít quyền lực hơn đáng kể.
1.2. Shared Sequencer là gì?
Shared Sequencer (chia sẻ trình sắp xếp thứ tự) là một khái niệm mới trong lĩnh vực blockchain, đặc biệt là với các nền tảng Rollup. Nó đề cập đến việc nhiều nền tảng Rollup cùng sử dụng một bộ Sequencer chung để sắp xếp lại các giao dịch từ user, xử lý chúng thành những batch, và sau đó gửi về Layer 1 Ethereum.
Điều này cho phép một Sequencer duy nhất có khả năng quản lý và ảnh hưởng đến trạng thái của mỗi Rollup thông qua cơ chế Atomic Inclusion, tạo ra sự tương tác mạnh mẽ giữa các nền tảng DeFi khác nhau trên các Rollup. Tuy nhiên, nó cũng đặt ra nhiều thách thức kỹ thuật cần được giải quyết.
Mạng lưới Shared Sequencer cũng có các thành phần sau:
-
API ROLL / JSON-RPCs: Hỗ trợ gửi giao dịch qua mạng.
-
Lớp Peer-to-peer: Giao tiếp giữa các Sequencer và phát sóng khối qua mạng.
2. Nguồn gốc hình thành Shared Sequencer
Trong bối cảnh hiện tại của các nền tảng Layer 2 như Arbitrum, Optimis, Boba Network, zkSync, tất cả Sequencer đang được quản lý độc quyền bởi các đội ngũ phát triển. Và tương lai sẽ có sự xuất hiện của hàng chục đến hàng trăm những nền tảng Rollup khác nhau, bởi việc xây dựng Layer 2 ngày càng trở nên dễ dàng hơn với các SDK có sẵn như: OP Stack, ZK Stack, Starknet Stack,...
Tuy nhiên, điều này cũng đặt ra rất nhiều các vấn đề như: sự tập trung quyền lực, sự chậm trễ, tốn kém khi các Rollup giao tiếp thông qua Layer 1, và thách thức trong việc thiết lập Sequencer cho các nền tảng Layer 2 mới.
Để giải quyết những vấn đề kể trên, khái niệm Shared Sequencer đã được ra đời, nhằm mục đích chia sẻ Sequencer giữa các nền tảng Rollup. Song, việc phi tập trung hóa Sequencer có thể làm giảm lợi nhuận từ việc trích xuất MEV, khiến không phải tất cả các nền tảng đều sẵn lòng áp dụng.
3. Ưu và nhược điểm khi sử dụng Shared Sequencer
3.1. Ưu điểm
Việc sử dụng Shared Sequencer mang lại nhiều lợi ích cho hệ thống và người dùng, bao gồm:
-
Giảm chi phí giao dịch
Khi các nền tảng Rollup cùng sử dụng một Sequencer sẽ giúp Sequencer có thể xử lý tối đa số lượng giao dịch trước khi chuyển chúng về Ethereum. Hoạt động ở công suất cao nhất giúp giảm đáng kể chi phí giao dịch do khả năng xử lý hàng loạt giao dịch cùng một thời điểm.
-
Giảm thời gian giao dịch
Một Rollup có thể phải chờ đợi để xây dựng một lô giao dịch cho đến khi có đủ số lượng để đánh giá. Bằng cách kết hợp giao dịch từ nhiều Rollup, mạng lưới sequencing chung lấp đầy các gói nhanh hơn, giảm thời gian chờ đợi của người dùng để giao dịch của họ được ghi lại trên chuỗi.
-
Tối ưu hóa tương tác cross-chain
Việc dùng chung Sequencer giữa các nền tảng Rollup làm cho quá trình tương tác giữa các chuỗi khác nhau trở nên thuận lợi và đơn giản hơn mà không cần phải qua Ethereum một cách trực tiếp, thậm chí có thể thực hiện điều này qua các lớp thực thi khác nhau, tạo ra nhiều ứng dụng thú vị cho các cầu nối.
-
Sắp xếp giao dịch toàn cầu
Bằng cách đóng gói giao dịch của nhiều Rollup trong một gói duy nhất, một Sequencer chung áp đặt một trật tự nghiêm ngặt cho những giao dịch này. Nhờ đó tạo ra một trật tự bao quát nhiều rollup không tồn tại khi chúng hoạt động hoàn toàn độc lập.
3.2. Nhược điểm
Mặc dù Shared Sequencer mang lại nhiều lợi ích, việc triển khai và quản lý nó cũng đặt ra một số thách thức. Dưới đây là một số thách thức phổ biến và các giải pháp tương ứng:
-
Đánh đổi về phân quyền
Việc phân quyền cho Sequencer giải quyết vấn đề tập trung quyền lực nhưng lại đưa ra những đánh đổi về khả năng mở rộng và dễ bị tấn công.
-
Hình thức Sequencer
Việc lựa chọn hình thức Sequencer là một thách thức, vì Rollups cần cân nhắc giữa phân quyền, an ninh và khả năng mở rộng, đồng thời đáp ứng nhu cầu kinh tế của mình.
-
Chuyên môn hóa kinh tế
Kinh tế của một mạng lưới Sequencer chung cho phép thử nghiệm và phát triển chiến lược khởi nghiệp thú vị, nhưng lợi ích của việc phân quyền một phần khác của hệ thống khó có thể định lượng.
-
Quản lý phiên bản
Trong các hệ thống phức tạp, việc quản lý và đồng bộ hóa các phiên bản khác nhau của Shared Sequencer có thể trở nên khó khăn. Để giải quyết vấn đề này, cần sử dụng các công cụ và kỹ thuật quản lý phiên bản như Git, SVN hoặc các dịch vụ quản lý cấu hình.
4. Các dự án tiềm năng của Shared Sequencer
4.1. NodeKit
NodeKit giới thiệu mô hình mới để tạo ra các Shared Sequencer phi tập trung, phân tách người đề xuất và người xây dựng để đạt được tính nguyên tử chéo chuỗi.
Điểm đánh đổi chính khi sử dụng SaaS của NodeKit là việc truy cập vào một hệ sinh thái Rollup lớn hơn thông qua một SEQ L1 API duy nhất kết nối tất cả các mạng lưới Rollup lại với nhau, và sự đơn giản trong việc triển khai trên chuỗi Rollup Optimism thông qua Sandbox SDK hiện tại.
4.2. Astria
Dự án Astria, thuộc hệ sinh thái Celestia, tạo điều kiện cho các chuỗi Rollup chia sẻ một Sequencer phi tập trung một cách thuận tiện và mở cửa cho mọi người tham gia. Astria nổi bật với các tính năng như chống kiểm duyệt tức thì, xác nhận khối nhanh chóng, giảm chi phí giao dịch, và hỗ trợ tương tác giữa các chuỗi Rollup thông qua Sequencer chung.
Mục tiêu của Astria bao gồm:
-
Tối ưu hóa chi phí: Giúp các nền tảng tiết kiệm chi phí bằng cách sử dụng Sequencer chuyên nghiệp mà không cần đầu tư nhiều.
-
Phi tập trung: Hướng tới việc phi tập trung hóa các chuỗi Rollup hiện có.
-
Cải thiện mở rộng: Nâng cao khả năng mở rộng của các chuỗi Rollup, bao gồm cả tốc độ và chi phí giao dịch.
-
Chống kiểm duyệt: Cung cấp khả năng chống kiểm duyệt hiệu quả.
Astria cũng cung cấp Astria EVM, tăng cường khả năng tương thích với Ethereum cho các chuỗi Rollup. Tuy nhiên, điều này không ảnh hưởng lớn đến dịch vụ Astria Sequencer.
4.3. Radius
Radius là một hệ thống cho phép các giao dịch được xử lý mà không cần sự tin tưởng lẫn nhau, nhằm mục đích loại bỏ các vấn đề như MEV (giá trị thu được từ việc sắp xếp các giao dịch) và kiểm duyệt có hại, đồng thời tạo ra giá trị kinh tế cho các nền tảng Rollup.
Hệ thống này sử dụng một loại bộ nhớ tạm thời được mã hóa thông qua PVDE (Practical Verifiable Delay Encryption), một phương pháp mã hóa dựa trên nguyên tắc không tiết lộ thông tin (Zero-Knowledge). Nhờ vào PVDE, Radius có thể đảm bảo rằng quá trình sắp xếp giao dịch diễn ra mà không cần sự tin tưởng, giúp ngăn chặn các hành vi gian lận, ảnh hưởng tiêu cực và kiểm duyệt từ các sequencer tập trung.
Radius cũng đã thành công trong việc gọi vốn $1.7 triệu từ nhiều quỹ đầu tư uy tín như Superscrypt, Crypto.com và các đối tác khác.
5. Kết luận
Shared Sequencer là một khái niệm quan trọng trong việc quản lý và tối ưu hóa dữ liệu trong các hệ thống hiện đại. Bằng cách hiểu rõ và áp dụng đúng cách, Shared Sequencer có thể mang lại nhiều lợi ích, bao gồm tăng tính nhất quán của dữ liệu, cải thiện hiệu suất và đơn giản hóa việc quản lý. Tuy nhiên, để đạt được những lợi ích này, cần phải đối mặt và giải quyết các thách thức liên quan đến xung đột dữ liệu, hiệu suất và quản lý phiên bản.
Việc triển khai và sử dụng Shared Sequencer đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc và kỹ năng kỹ thuật, nhưng khi được thực hiện đúng cách, nó có thể là một công cụ mạnh mẽ giúp nâng cao hiệu quả và độ tin cậy của hệ thống.
Đọc thêm: