Sự sụp đổ của sàn giao dịch tiền điện tử FTX đã gây ra làn sóng chấn động khắp ngành. Nó cũng nhấn mạnh một số câu hỏi quan trọng, bao gồm cả bản chất của các khoản đầu tư mang tính đầu cơ.
Ngay trước khi nộp đơn xin phá sản, FTX bị tạm dừng rút tiền của người dùng, viện dẫn các vấn đề về thanh khoản— và khiến người dùng vô cùng tức giận khi không có quyền truy cập vào những đồng tiền mà họ đã rất vất vả để kiếm được.
Sự thật là điều này thực tế có thể xảy ra với bất kỳ sàn giao dịch tiền điện tử tập trung nào khác nếu nó rơi vào tình trạng thiếu thanh khoản như FTX, vì phần lớn trong số họ sử dụng cái gọi là ví không giam giữ, nghĩa là đó là sàn giao dịch giữ tiền của khách hàng chứ không phải bản thân khách hàng.
Bài viết này sẽ cung cấp kiến thức về những loại ví tiền điện tử và sự khác biệt giữa ví không lưu ký (non-custodial) và ví lưu ký (custodial).
1. Ví non-custodial là gì?
Ví non-custodial là một loại ví nóng lưu trữ tài sản tiền điện tử thông qua mạng internet, cho phép người dùng toàn quyền kiểm soát tài sản của mình. Không ai, kể cả nhà phát triển ví, có thể truy cập, đóng băng, hoặc giao dịch tài sản trong ví nếu không có sự cho phép của người dùng.
Về cơ bản, ví non-custodial là một phần mềm tạo và lưu trữ private key, public key trên blockchain, đồng thời cung cấp giao diện để tương tác với tài sản crypto lưu trữ on-chain.
- Public key: Chuỗi ký tự dùng để nhận tài sản, thường được rút gọn thành địa chỉ ví và có thể chia sẻ công khai.
- Private key: Chuỗi ký tự bảo mật để truy cập ví và thực hiện giao dịch, phải được giữ bí mật.
- Seed phrase: Một cụm từ gồm 12-24 từ ngẫu nhiên, dùng để khôi phục ví hoặc truy cập nhiều ví, cũng cần bảo mật tuyệt đối.
Private key và seed phrase thường được mã hóa và lưu trữ an toàn trên thiết bị cá nhân, chỉ người dùng mới có quyền truy cập. Để tránh rủi ro mất tài sản, người dùng cần sao lưu và bảo vệ thông tin này cẩn thận.
2. So sánh ví lưu ký (Custodial wallets) và ví không lưu ký (Non-custodial wallets)
Dưới đây là sự so sánh giữa ví lưu ký (Custodial wallets) và ví không lưu ký (Non-custodial wallets), giúp bạn hiểu rõ hơn về ưu và nhược điểm của từng loại ví, từ đó đưa ra quyết định phù hợp với nhu cầu sử dụng của mình.
Tiêu chí | Ví lưu ký (Custodial wallets) | Ví không lưu ký (Non - Custodial wallets) |
Quản lý tài sản | Nhà cung cấp ví quản lý tài sản của người dùng. | Người dùng hoàn toàn kiểm soát tài sản của mình. |
Khả năng truy cập | Nhà cung cấp có quyền truy cập vào tài sản. | Chỉ có người dùng mới có quyền truy cập thông qua private key. |
An ninh | Phụ thuộc vào nhà cung cấp dịch vụ bảo mật. | An ninh phụ thuộc vào cách người dùng bảo vệ private key/seed phrase |
Quyền kiểm soát | Người dùng không có quyền kiểm soát trực tiếp tài sản. | Người dùng hoàn toàn kiểm soát tài sản của mình. |
Quản lý Private key | Nhà cung cấp lưu trữ và bảo vệ private key. | Người dùng lưu trữ và bảo vệ private key của mình. |
Khả năng phục hồi tài khoản | Nhà cung cấp có thể giúp phục hồi tài khoản. | Người dùng phải bảo vệ và nhớ seed phrase để phục hồi tài khoản. |
Phí giao dịch | Phí giao dịch có thể không được minh bạch hoặc có phí bổ sung. | Phí giao dịch (gas fee) phải trả cho miner hoặc validator trên blockchain. |
Tiện ích | Thường có tính năng tiện lợi như hỗ trợ mua bán, chuyển tiền qua sàn, dịch vụ KYC. | Thường cần người dùng tự thao tác nhưng hỗ trợ đầy đủ các dịch vụ DeFi. |
Phí lưu trữ | Không tính phí lưu trữ tài sản, nhưng có thể có phí cho các dịch vụ bổ sung. | Không tính phí lưu trữ tài sản, chỉ có phí gas khi thực hiện giao dịch |
Độ phân tán | Tập trung vào nhà cung cấp dịch vụ. | Phân tán và hoàn toàn kiểm soát bởi người dùng. |
3. Tại sao nên sử dụng ví non-custodial?
Ví non-custodial không chỉ đảm bảo quyền kiểm soát tuyệt đối đối với tài sản mà còn mang đến sự bảo mật và trải nghiệm giao dịch tức thì, đáp ứng tối đa nhu cầu của người dùng.
- Toàn quyền kiểm soát tài sản: Ví non-custodial cho phép người dùng kiểm soát hoàn toàn tài sản mà không phụ thuộc vào bất kỳ bên thứ ba nào. Điều này giúp loại bỏ rủi ro mất tiền nếu sàn giao dịch bị sập hoặc bị tấn công. Ngoài ra, người dùng có thể dễ dàng chuyển tài sản lên sàn để giao dịch hoặc nhận coin/token về ví ở bất kỳ đâu và bất kỳ lúc nào, đảm bảo tính linh hoạt và an toàn.
- Bảo mật tài sản và thông tin cá nhân: Với ví non-custodial, rủi ro mất tài sản thường rất thấp, trừ khi người dùng làm lộ private key/seed phrase hoặc thiết bị bị tấn công bởi mã độc. Hơn nữa, người dùng không cần thực hiện KYC (xác minh danh tính) hoặc cung cấp thông tin cá nhân cho bất kỳ tổ chức nào. Mọi giao dịch được thực hiện thông qua địa chỉ ví, giúp bảo vệ tối đa quyền riêng tư.
- Trải nghiệm giao dịch tức thì: Vì không cần xác nhận bởi bất kỳ bên trung gian nào, các giao dịch trên ví non-custodial được thực hiện ngay lập tức khi người dùng xác nhận. Điều này đảm bảo tốc độ và sự tiện lợi trong quá trình sử dụng, đặc biệt phù hợp với những người thường xuyên giao dịch.
4. Top các ví non-custodial phổ biến cho nhà đầu tư
Việc lựa chọn ví non-custodial phù hợp là yếu tố quan trọng giúp người dùng đảm bảo an toàn cho tài sản tiền điện tử. Dưới đây là những ví non-custodial phổ biến, mỗi ví đều có những tính năng đặc biệt, giúp đáp ứng nhu cầu đa dạng của người dùng trong thế giới blockchain.
Đọc thêm: