EnglishI. Tiếp cận đầu tiên về Crypto cho người mới bắt đầu
1. Crypto là gì?
Cryptocurrency (tiền điện tử) là một loại tiền tệ kỹ thuật số được tạo ra và quản lý bằng các phương pháp mã hóa và công nghệ blockchain. Nó không tồn tại dưới dạng vật chất như tiền giấy hoặc xu, mà thay vào đó, nó tồn tại và hoạt động trên mạng internet.
Các loại tiền điện tử được xây dựng dựa trên các thuật toán mã hóa phức tạp, cho phép việc tạo ra và giao dịch tiền điện tử một cách an toàn và đáng tin cậy.
Công nghệ blockchain đóng vai trò quan trọng trong việc xác nhận và ghi lại các giao dịch tiền điện tử một cách công khai và không thể thay đổi.
Một số loại tiền điện tử nổi tiếng nhất bao gồm Bitcoin (BTC), Ethereum (ETH), Ripple (XRP), Litecoin (LTC),…
2. Blockchain là gì?
Blockchain là cuốn sổ cái phân tán cho phép ghi lại giao dịch và dữ liệu một cách minh bạch và không thể sửa đổi dưới bất kì hình thức nào.
- Tính minh bạch: người dùng hoàn toàn có thể kiểm tra được thông tin các giao dịch (địa chỉ ví, số tiền, đích đến của giao dịch,…) ngay trên mạng lưới blockchain đó. Mỗi blockchain sẽ có một hệ thống scan/explorer để người dùng có thể kiểm tra các thông tin này ví dụ như Bitcoin Explorer, Etherscan, BscScan,…
- Tính không thể sửa đổi: các block trong blockchain được liên kết với nhau bởi mã hash (mã hàm băm) hoạt động theo cơ chế liên kết chặt chẽ để dữ liệu giữa các block không thể bị thay đổi.
- Tính phân tán: Mỗi node (siêu máy tính) sẽ lưu trữ 1 bản sao sổ cái blockchain, thay vì tập trung ở 1 số máy chủ nhất định. Do đó, nếu như có bất kỳ siêu máy tính nào sập thì mạng lưới cũng không bị ảnh hưởng. Điều này giúp cho blockchain trở thành mạng lưới phân tán, an toàn và không bị kiểm soát bởi bất kỳ tổ chức tập trung nào.
Đọc thêm: Blockchain là gì? Cơ chế hoạt động và ứng dụng của blockchain
3. Vì sao crypto là một kênh đầu tư hấp dẫn?
Crypto cho người mới bắt đầu - crypto là một kênh đầu tư hấp dẫn vì nhiều lí do:
- Tiềm năng tăng giá cao: Một số loại tiền điện tử, như Bitcoin và Ethereum, đã trải qua những giai đoạn tăng giá đáng kể trong quá khứ. Điều này đã thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư vì khả năng tăng giá mạnh và tiềm năng tăng giá trong tương lai.
- Cơ hội đầu tư mới: Crypto mở ra cơ hội đầu tư cho những người không tham gia trước đây vào thị trường tài chính truyền thống. Bất kỳ ai có kết nối internet có thể mua và bán tiền điện tử, không cần phải thông qua các trung gian tài chính truyền thống.
- Đa dạng hóa danh mục đầu tư: Crypto cung cấp các loại tiền điện tử khác nhau, mỗi loại có tính chất và mục tiêu khác nhau. Điều này cho phép nhà đầu tư đa dạng hóa danh mục đầu tư của họ và tiếp cận vào nhiều lĩnh vực khác nhau trong thế giới tiền điện tử.
- Các công nghệ mới và ứng dụng tiềm năng: Crypto không chỉ là tiền tệ, mà còn là nền tảng công nghệ và cơ sở hạ tầng cho các ứng dụng phi tập trung như DeFi, NFTs và dApps. Những công nghệ này có tiềm năng thay đổi cách chúng ta tương tác và thực hiện giao dịch trong tương lai.
4. Ai nên đầu tư vào crypto?
Ai nên đầu tư vào tiền điện tử (crypto) phụ thuộc vào tình hình tài chính cá nhân, mục tiêu đầu tư và sự hiểu biết về thị trường crypto. Dưới đây là một số nhóm người thường xuyên quan tâm và có thể hưởng lợi từ việc đầu tư crypto:
- Nhà đầu tư dài hạn: Những người có khả năng chịu rủi ro và tìm kiếm lợi nhuận trong dài hạn có thể xem xét đầu tư vào crypto.
- Người quan tâm đến công nghệ mới: Crypto là một lĩnh vực đầy đổi mới và cung cấp cơ hội thú vị cho những ai muốn khám phá và thử nghiệm công nghệ mới. Những người này có thể quan tâm đến việc đầu tư vào tiền điện tử không chỉ vì tiềm năng tài chính mà còn để tham gia và đóng góp vào sự phát triển của ngành công nghệ blockchain.
- Nhà đầu tư đa dạng hóa danh mục: Crypto có thể là một phần quan trọng trong việc đa dạng hóa danh mục đầu tư. Việc đầu tư vào tiền điện tử có thể cung cấp một lĩnh vực độc lập và không liên quan đến thị trường tài chính truyền thống, giúp giảm thiểu rủi ro và tăng khả năng sinh lợi.
- Người quan tâm đến công nghệ tài chính phi tập trung (DeFi): Crypto là nền tảng cho phát triển các ứng dụng tài chính phi tập trung (DeFi) như giao dịch phi tập trung, cho vay và vay mượn, yield farming. Những người quan tâm đến sự đổi mới trong lĩnh vực tài chính và muốn trải nghiệm các dịch vụ phi tập trung có thể quan tâm đến đầu tư vào crypto.
Tuy nhiên, việc đầu tư crypto có rủi ro và không phù hợp cho mọi người. Trước khi đầu tư, luôn hãy tự bổ sung kiến thức crypto cho người mới bắt đầu, đánh giá tình hình tài chính, tìm hiểu kỹ về tiền điện tử và thị trường crypto, và tìm lời khuyên từ chuyên gia tài chính nếu cần thiết.
II. Một số rủi ro khi tham gia thị trường crypto
Thị trường tiền điện tử là một thị trường tự do, không bị kiểm soát chặt chẽ bởi chính phủ, do đó thị trường tồn tại khá nhiều rủi ro cho những người tham gia.
Tuy nhiên, đồng thời, đây cũng là nơi nảy sinh nhiều ý tưởng sáng tạo, thu hút dòng tiền và tạo ra nhiều cơ hội đầu tư. Dưới đây sẽ là một số rủi ro khi tham gia thị trường crypto cho người mới bắt đầu:
1. Rủi ro đối với người dùng
- Một điểm đặc biệt quan trọng của tiền điện tử so với tài chính truyền thống là không thể hoàn hoặc hủy bỏ một giao dịch sau khi đã thực hiện. Điều này có nghĩa là nếu mất passphrase/private key hoặc gửi tiền đến địa chỉ sai, người dùng có thể đối mặt với việc mất tài sản mà không có cơ hội khôi phục.
- Tham gia vào các dự án lừa đảo, rug pull. Điều này có thể dẫn đến việc mất tiền đầu tư vào các dự án không có giá trị thực.
2. Rủi ro về quy định
Các quy định liên quan đến tiền điện tử vẫn chưa được định rõ, và một số chính phủ đang cố gắng xem xét việc quy định chúng như chứng khoán, tiền tệ hoặc cả hai. Sự thay đổi quy định bất ngờ có thể gây khó khăn trong việc mua bán tiền điện tử hoặc gây sụt giá trên toàn thị trường.
3. Rủi ro bên thứ ba
Nhiều nhà đầu tư cần phải dựa vào sàn giao dịch hoặc các bên giám sát khác để lưu trữ tài sản của họ.
Tuy nhiên, mất cắp hoặc mất mát từ một bên thứ ba có thể dẫn đến việc mất toàn bộ tài sản mà không có khả năng khôi phục. Điều này làm tăng nguy cơ cho người dùng trong thị trường tiền điện tử.
4. Rủi ro thao túng thị trường
Vốn hoá hiện tại của thị trường Crypto là hơn 1.2 nghìn tỷ USD, con số này thậm chí còn chưa bằng vốn hoá của hai công ty là Apple và Microsoft.
Do đó việc thao túng thị trường là một vấn đề dễ dàng trong thị trường tiền điền tử khu có những cá nhân, tổ chức và sàn giao dịch có thể thực hiện hành vi thao túng giá. Đây cũng là rủi ro lớn nhất về Crypto cho người mới bắt đầu.
III. Ưu và nhược điểm của tiền mã hoá
1. Ưu điểm
- Giao dịch toàn cầu dễ dàng và nhanh chóng: Tiền điện tử (crypto) mang đến khả năng cho người dùng ở bất cứ đâu có thể thực hiện giao dịch trực tiếp một cách dễ dàng và nhanh chóng mà không cần phải dựa vào bên thứ ba.
- Bảo mật và ẩn danh: Được xây dựng trên công nghệ blockchain, tiền điện tử đảm bảo tính ẩn danh và mức độ bảo mật cao thông qua sử dụng mật mã học tiên tiến.
- Phi tập trung, không thể thay đổi và minh bạch: Toàn bộ hệ thống tiền điện tử hoạt động phi tập trung, không thể bị thay đổi bởi một cá nhân hay tổ chức duy nhất. Điều này đảm bảo tính minh bạch và chia sẻ dữ liệu công khai cho tất cả người dùng tham gia vào mạng lưới.
2. Nhược điểm
- Mass adoption: Để phát triển mạnh mẽ, tiền điện tử cần được chấp nhận và sử dụng rộng rãi. Tuy nhiên, việc đạt được sự phổ biến vẫn là một thách thức vì công nghệ blockchain hiện đang đối diện với nhiều hạn chế như phí giao dịch cao, thời gian xử lý chậm và sự phức tạp của hệ thống.
- Rủi ro cao: Như đã đề cập ở phần trên, việc tham gia thị trường tiền điện tử đòi hỏi người dùng phải đối mặt với nhiều rủi ro. Các rủi ro này bao gồm mất mát tài sản do việc quên mật khẩu hoặc mất chìa khóa cá nhân, cũng như nguy cơ bị lừa đảo và tấn công từ phía các bên xấu.
Ngoài ra, một rào cản khác là chỉ có một số lượng nhỏ dự án tiền điện tử thực sự giữ được giá trị và tồn tại lâu dài trong thị trường. Rất nhiều dự án xuất hiện theo chu kỳ thị trường và có thể mất đi khi thị trường gặp khó khăn và đi vào giai đoạn suy thoái.
IV. Phân loại Crypto trong thị trường
Crypto được chia thành nhiều loại và có nhiều tên gọi riêng như coin, token, altcoin, large cap coin, mid cap coin, low cap coin, memecoin, shitcoin, stablecoin…
Ở đây, chúng ta sẽ đề cập đến 2 loại chính:
- Coin: Coin là loại tiền được ban hành, phát triển trên một blockchain riêng biệt và hoạt động độc lập.
- Token: Token là một đồng tiền được phát hành trên blockchain, nhưng nó không có blockchain riêng, mà được phát hành trên blockchain khác.
V. Mua bán và lưu trữ Crypto
1. Mua bán Crypto
Mua bán tiền điện tử có thể được thực hiện thông qua các sàn giao dịch tiền điện tử. Trong thị trường tiền điện tử, có hai loại sàn chính:
- Sàn tập trung (CEX): Binance, Huobi, Coinbase, OKX, Bybit... Đây là các sàn được quản lý và điều hành bởi các công ty. Để giao dịch trên sàn tập trung, người dùng cần thực hiện các giao dịch peer-to-peer (P2P) hoặc chuyển tài sản lên sàn.
- Sàn phi tập trung (DEX): Uniswap, Pancakeswap, dYdX, Curve... Trong các sàn phi tập trung, người dùng sử dụng ví phi tập trung (ví Non-custodial) để thực hiện giao dịch. Điều đặc biệt là sàn phi tập trung không giữ lại tài sản của người dùng sau khi giao dịch được thực hiện.
2. Lưu trữ Crypto
Để lưu trữ tài sản crypto, người dùng cần sử dụng ví crypto. Ví crypto có tính bảo mật cao nhờ sử dụng công nghệ mật mã học để mã hóa thông tin và không định danh người sở hữu ví.
Có nhiều loại ví crypto:
- Centralized Wallet - Ví tập trung
- Decentralized Wallet - Ví phi tập trung: Ví nóng, ví lạnh
Đọc thêm:
Ví nóng, ví lạnh là gì? Nên sử dụng loại ví nào?
VI. Hình thức kiếm tiền trong thị trường Crypto cho người mới bắt đầu
Để kiếm tiền trong thị trường crypto, có nhiều cách khác nhau. Dưới đây là một số hình thức phổ biến:
- Giao dịch mua, bán, nắm giữ
- Airdrop và Retroactive
- Đào coin
- Tham gia vào các hoạt động của DeFi như staking, farming, lending, borrowing…
Bên cạnh đó, để kiếm tiền trong thị trường crypto, người dùng không nhất thiết phải tham gia vào các hình thức trên. Thị trường crypto cũng tương tự với nhiều thị trường khác, có rất nhiều công việc có thể làm như thiết kế, kỹ sư blockchain, nghiên cứu thị trường…
VII. Những điều cần biết khi tham gia thị trường Crypto
1. Các kênh thông tin về tiền điện tử uy tín
Trong lĩnh vực crypto, như bất kỳ ngành nghề nào khác, lượng kiến thức là rất “khổng lồ”. Để cập nhật thông tin hàng ngày và phù hợp với mục tiêu của mình trong thị trường này, người dùng nên theo dõi và tìm kiếm kiến thức từ các trang web lớn và uy tín.
- Mạng xã hội cập nhật nhanh nhất: Twitter, Telegram…
- Website cập nhật thông tin nhanh: CoinDesk, CoinGecKo, CoinMarketCap…
- Website nghiên cứu chuyên sâu: Binance Research, Messari…
- Website cung cấp dữ liệu DeFi: DefiLlama, DeFi Pulse, Dune Analytics…
- Website phân tích, cung cấp thông tin về Crypto cho người mới bắt đầu: Theblock101.com.
2. Quản lý danh mục đầu tư
Để đầu tư vào thị trường crypto, người dùng có thể bắt đầu từ số vốn rất thấp từ 50 USD cho đến hàng triệu USD. Đã có nhiều nhà đầu tư tham gia vào thị trường với số vốn 0 đồng, sau đó gây dựng lên khối tài sản đáng kể nhờ vào việc tham gia một cách chuyên nghiệp.
Tuy nhiên, dù vốn nhỏ hay vốn lớn; người dùng đều cần phải nắm rõ các sai lầm cần tránh khi đầu tư crypto và học cách quản lý danh mục đầu tư để có thể nâng cao hiệu quả sử dụng vốn.
3. Bảo mật tài sản
Trong lĩnh vực crypto, luôn tồn tại nhiều hình thức lừa đảo, và một số hình thức phổ biến nhất bao gồm:
- Scam token/coin: Tặng miễn phí token/coin và sau đó yêu cầu người dùng ký vào ví để chuyển tiền, nhưng thực tế là gian lận để lấy tài sản của họ.
- DNS hack: Hacker tấn công máy chủ DNS để chuyển hướng người dùng đến trang web lừa đảo thay vì trang web chính thống.
- Tấn công Phishing qua email: Kẻ gian giả mạo email để lừa người dùng tiết lộ thông tin cá nhân và chi tiết tài khoản.
- Giả mạo đội ngũ dự án: Kẻ lừa đảo giả danh thành viên trong đội ngũ dự án, thâm nhập vào các group chat hoặc kênh hỗ trợ để gây hại.
Kiếm được tiền trong thị trường là điều khó, tuy nhiên việc giữ được tiền cũng không dễ hơn. Do đó, người dùng cần cực kỳ cẩn trọng và đề phòng với tài sản của mình.
VIII. Câu hỏi thường gặp về Crypto cho người mới bắt đầu
Crypto có phải một dạng lừa đảo?
Khi nhắc tới tiền ảo - Crypto, một cái tên được nhiều người đặt cho, đa phần người dùng sẽ nghĩ ngay đến các dự án lừa đảo, đầu tư siêu lợi nhuận trong thời gian ngắn.
Tuy nhiên, như bài viết đã phân tích ở trên, đầu tư vào thị trường Crypto đòi hỏi người dùng phải có sự hiểu biết và am hiểu kiến thức sâu rộng về thị trường này.
Thị trường này tiềm ẩn khá nhiều rủi ro, nhưng không phải dự án nào cũng lừa đảo. Hầu hết các vụ lừa đảo đều do người tham gia thiếu hiểu biết và ham lợi nhuận cao trong thời gian ngắn. Vì thế, nếu bạn trang bị kiến thức đầy đủ và kiếm được tiền từ thị trường mới mẻ này thì tại sao lại không thử chứ?
Crypto có được hợp pháp hoá ở Việt Nam không?
Hiện tại, đơn vị tiền tệ hợp pháp của Việt Nam là tiền giấy và tiền kim loại. Tiền ảo hiện tại vẫn chưa được công nhận và không phải là phương tiện thanh toán hợp pháp ở Việt Nam do đó giao dịch crypto sẽ không được luật pháp thừa nhận và bảo vệ.
IX. Kết luận
Crypto là một thị trường đầy triển vọng và tiềm năng, thu hút sự quan tâm của nhiều người dù bạn là người mới bắt đầu hay đã có kinh nghiệm.
Tuy nhiên, với tính phức tạp của thị trường, việc nắm vững kiến thức là rất quan trọng để tránh các rủi ro không mong muốn khi tham gia vào lĩnh vực này.
Để đạt được thành công trong crypto, hãy cẩn trọng và tập trung vào việc học hỏi kiến thức trước khi đưa ra bất kỳ quyết định đầu tư nào.
Trên đây là toàn bộ những kiến thức và kinh nghiệm về Crypto cho người mới bắt đầu. Cảm ơn bạn đã dành thời gian đọc bài viết!
Đọc thêm:
