Tiếng Việt
English
I. Staking
1. Staking là gì?
Staking là hành động giữ và khóa một lượng coin trong một thời gian nhất định để nhận được phần thưởng. Lượng coin này có thể được khóa trong ví hoặc các nút của một dự án Blockchain trong một khoảng thời gian. Phần thưởng sẽ dựa trên công sức người dùng đã bỏ ra bao gồm: lượng coin stake & thời lượng stake.
2. Lợi ích của Staking
Đối với Staker
- Tạo nguồn thu nhập thụ động và gia tăng lượng coin: Staking cho phép nhận thêm số coin trong quá trình stake, đem lại lợi ích thu nhập thụ động. Điều này phù hợp với những người muốn giữ coin trong thời gian dài.
- Tiết kiệm chi phí so với cơ chế PoW: So với việc tham gia Proof-of-Work (PoW) với các máy tính cấu hình cao, Staking có chi phí thấp hơn.
- Tính an toàn và tính toán lợi nhuận: Việc Staking được thực hiện an toàn vì có bản backup. Đồng thời, trước khi bắt đầu Staking, người dùng có thể tính toán lợi nhuận sau một khoảng thời gian nhất định, biết khi nào sẽ được mở khóa và thời gian cần thiết để rút coin nếu muốn un-stake giữa chừng.
Đối với dự án
- Staking trong Proof-of-Stake (PoS) là cách để các nền tảng Blockchain tạo tính phi tập trung cho mạng lưới của họ. Quyền lực và sức mạnh của mạng lưới được chia sẻ cho người tham gia như Node, Masternode và các thành phần khác.
- Staking tận dụng nguồn lực bên ngoài thông qua việc tham gia vận hành mạng lưới qua các Nodes.
- Staking tạo động lực (Incentives) để thúc đẩy sự tham gia và duy trì hoạt động của người tham gia mạng lưới.
- Staking làm tăng độ an toàn cho mạng lưới, vì để thực hiện các cuộc tấn công, hacker cần nắm giữ ít nhất 51% sức mạnh của mạng lưới. Tuy nhiên, việc phân tán sức mạnh ở các nodes khác nhau làm cho việc tập hợp sức mạnh đó để tấn công trở nên khó khăn.
- Tác động của Staking có ảnh hưởng đến giá của coin. Lượng coin mang đi stake sẽ bị lock trong khoảng thời gian đó. Có nghĩa là số coin này không thể tham gia lưu thông, mua bán trên các sàn giao dịch. Vì vậy, nó khiến cho lượng coin lưu thông trên thị trường giảm đi.
Về cơ bản, khi lượng cung trong thị trường giảm đi tức là độ khan hiếm của nó tăng lên, nó sẽ làm cho giá tăng.
3. Hạn chế của Staking
Rủi ro cho người dùng: Biến động giá đột của token mang đi Stake.
Ví dụ: Khi người dùng stake LUNA trên blockchain của Terra đã không thể lấy ra LUNA của mình khi LUNA - UST sụp đổ.
Giới hạn lợi nhuận trong một đoạn Yield nhất định. Trong suốt thời gian Staking, lượng coin tham gia stake bị khoá lại. Lúc này người dùng không thể thực hiện bất kỳ việc mua/bán hoặc trading nào với lượng coin này. Việc un-stake trước kỳ hạn sẽ khiến cho bạn không đạt được phần thưởng như mong muốn.
Do đó, Liquid Staking Derivatives được tạo ra để giải quyết hạn chế của Staking. Cùng tìm hiểu chi tiết về Liquid Staking Derivatives trong phần tiếp theo.
II. Liquid Staking Derivatives (LSDs)
LSD đang bùng nổ về mức độ phổ biến trên toàn hệ sinh thái Ethereum và có khả năng trở nên phổ biến ngang bằng giữa các mạng Layer 1 khác, chẳng hạn như Polygon và Avalanche.
LSD đã đóng một vai trò quan trọng trong DeFi, chiếm hơn 20% toàn bộ TVL trên các giao thức đặt cược thanh khoản. Chỉ riêng sự thống trị của Lido — liquid staking protocol lớn nhất hiện nay — đã chiếm hơn 17% TVL của DeFi tính đến tháng 2 năm 2023.
Vậy, rốt cuộc LSD hay Liquid Staking Derivatives là gì?
1. Liquid Staking là gì?
Liquid Staking (hay còn gọi là staked tokens) là một phương pháp cho phép người dùng tham gia vào việc staking của các dự án blockchain mà không cần phải giữ token trong một khoản thời gian cố định và không thể sử dụng trong thời gian đó.
Thay vào đó, các người dùng có thể đổi token của họ cho một phiên bản “wrapped token” (ví dụ: staked ETH hoặc staked SOL) và tiếp tục sử dụng các token này để tham gia vào các hoạt động khác trong hệ sinh thái DeFi (Decentralized Finance).
2. Liquid Staking Derivatives (viết tắt: LSDs) là gì?
Một cách đơn giản, Liquid Staking Derivatives hay LSDs cho phép người dùng sử dụng giá trị của tài sản đã đặt cược trong staking pool để thực hiện các hoạt động khác như giao dịch, thế chấp, hay farm để tăng lợi nhuận.
Thường khi bạn đặt cược một tài sản, bạn chỉ nhận được một tỷ lệ lợi suất hàng năm (APY%) từ giao thức và tài sản sẽ bị khóa cho đến khi bạn rút tiền.
Nhưng khi sử dụng các giao thức LSDs, bạn sẽ nhận được APY% cùng với một tài sản đại diện gọi là synthetic asset (tài sản tổng hợp), có tỷ lệ 1:1 với tài sản gốc.
Bạn có thể sử dụng synthetic asset này để giao dịch, thế chấp, hay farm để tăng lợi nhuận. Khi không cần thiết, bạn có thể đổi lại synthetic asset thành tài sản gốc với tỷ lệ 1:1.
Đây là một phần của phái sinh (derivatives), cho phép nhà đầu tư tham gia giao dịch các sản phẩm dựa trên giá mà không cần sở hữu sản phẩm thực tế.
Ví dụ: Lido Finance cho phép người dùng stake ETH và nhận lại stETH. Ngoài nhận được staking reward từ số ETH đã stake, người dùng có có thể sử dụng stETH trong các DeFi protocol khác để kiếm thêm lợi nhuận như cho vay trên Aave, tham gia liquidity mining (cung cấp thanh khoản) trên các AMM.
3. Cơ chế hoạt động của Liquid Staking Derivatives (LSDs)
Bước 1: Người dùng gửi tài sản của họ vào nền tảng (tài sản ở đây chủ yếu là các đồng coin nền tảng như NEAR, SOL, FTM, AVAX, ETH,…).
Bước 2: Giao thức sử dụng các đối tác là các validator để gửi tài sản của người dùng vào để kiếm lợi nhuận.
Bước 3: Giao thức sẽ gửi lại cho người dùng một dạng tài sản phái sinh tương đương với tài sản gốc, ở đây có thể là stNEAR, stSOL, stETH, dETH,…
Bước 4: Người dùng sử dụng tài sản phái sinh này để tham gia vào các hoạt động DeFi như AMM, Lending & Borrowing, Derivatives, Yield Farming.
Bước 5: Khi người dùng muốn lấy lại tài sản gốc, họ đơn giản chỉ cần gửi lại tài sản phái sinh vào nền tảng và đốt chúng. Sau đó, nền tảng sẽ trả lại tài sản gốc cho người dùng.
4. Lợi ích của Liquid Staking Derivatives (LSDs)
- Đa dạng hóa danh mục đầu tư: Điểm mạnh hàng đầu của Liquid Staking Derivatives (LSDs) là đảm bảo tính thanh khoản cho tiền điện tử của người dùng trong khi vẫn kiếm được Staking Reward. Nhà đầu tư có thể tận dụng biến động thị trường để tăng lợi nhuận và đồng thời nhận APY đảm bảo.
- Khoản vay được bảo đảm bằng Crypto tương ứng: Người đầu tư có thể cơ cấu danh mục đầu tư mà không cần phải bán tài sản. Ví dụ, người nắm giữ $SOL có thể stake $SOL, nhận stSOL và bán chúng để có tiền Fiat. Nhà đầu tư vẫn nhận phần thưởng Staking và cũng tận dụng tăng giá của $SOL.
- Tiện lợi truy cập tài sản: Không giống như staking trực tiếp, LSDs cho phép người dùng truy cập vào tài sản của họ mà không cần quá trình un-stake kéo dài hoặc bị phạt. Người dùng có thể hủy đặt cọc ngay lập tức bằng cách trao đổi các token đã stake trên mạng lưới.
- Tăng/Duy trì thanh khoản tổng thể của mạng lưới: LSDs khuyến khích người dùng giữ tài sản trong thời gian dài bằng cách cho phép họ nhận phần thưởng mà không cần khóa. Điều này giúp tăng tổng nguồn cung và giảm biến động, cải thiện sự ổn định của mạng lưới.
5. Hạn chế của Liquid Staking Derivatives (LSDs)
Rủi ro mất giá (De-peg): Có thể xảy ra tình huống giá của tài sản được staking giảm so với giá ban đầu, đặc biệt khi token mới tương đương có giá thị trường thấp hơn.
Ví dụ: Vào tháng 6/2022, khi thị trường trong Crypto đang trong đà giảm mạnh. Để giảm vị thế rủi ro với các tài sản có thanh khoản kém trong đó có stETH là một Liquid Staking Derivatives token, Alameda đã bán phần lớn và chấp nhận lỗ ít để đổi stETH lấy ETH trên Curve Finance. Tuy nhiên, vì khối lượng bán của Alameda Research quá lớn, chúng đã khiến tỉ giá của stETH/ETH chỉ còn 0.94 thay vì 1 như bình thường.
Rủi ro đánh mất token phái sinh: Nếu người dùng không cẩn thận và đánh mất các liquid token, họ có thể mất vĩnh viễn các token đang được staking trên mạng lưới.
Điều này có thể xảy ra trong trường hợp giao dịch lừa đảo hoặc mất cân bằng lượng tài sản trong quá trình Farming trong các pool thanh khoản, dẫn đến buộc phải thanh lý tại các giao thức cho vay.
Mạng lưới không được đảm bảo: Chủ sở hữu token có thể lựa chọn các Liquidity Pool (LP) trên mạng lưới để staking tài sản.
Điều này có thể dẫn đến sự mất cân bằng trong việc phân chia phần thưởng từ các Validators tham gia vào mạng, và có thể xảy ra điều chỉnh không mong muốn từ bộ phận có quyền hạn ít hơn so với các Validators.
6. LSD kích thích hoạt động DeFi như thế nào?
LSD đã thu hút sự chú ý của người dùng DeFi sau khi Ethereum áp dụng thuật toán đồng thuận proof-of-stake (PoS), thay thế việc mining bằng staking. Những người nắm giữ ETH hiện có thể stake token của họ để duy trì mạng và tạo ra lợi nhuận hàng năm.
Tuy nhiên, hai điều kiện giới hạn quyền truy cập staking đối với chủ sở hữu token thông thường:
- Đầu tiên, có giới hạn tiền gửi tối thiểu là 32 Ether để tham gia trận chiến xác thực khối.
- Thứ hai, ETH được stake vẫn nằm trên Beacon Chain cho đến khi bản cập nhật Shanghai Ethereum hoàn tất và thậm chí sau đó, phần thưởng sẽ dần dần có sẵn.
Liquid staking protocol giải quyết vấn đề đầu tiên bằng cách gộp ETH từ nhiều holder để tạo điều kiện tham gia vào quy trình xác thực khối của Ethereum.
Do đó, các giao thức như Lido, cho phép holder ETH stake mà không cần phải chạy node xác thực.
Liquid staking protocol không chỉ cho phép gửi tiền theo phần trong staking pool của họ mà còn cung cấp token phái sinh cho stkaer dựa trên tỷ lệ 1:1 dưới dạng dẫn xuất đặt cược thanh khoản (LSD).
Người đặt cược có thể sử dụng các token LSD này trong thị trường DeFi rộng lớn hơn để tận dụng các cơ hội mang lại lợi nhuận.
Nhờ có token LSD, các staker có thể nhân lên nhiều lợi ích từ token bị khóa của họ, nếu không sẽ chỉ tạo ra phần thưởng staking.
7. Các yếu tố để đánh giá một dự án LSDs
- Tính an toàn: Tính an toàn của nền tảng Liquid Staking rất quan trọng, bởi vì nó liên quan đến việc giữ an toàn và bảo mật của các token được đóng góp bởi người dùng. Điều này bao gồm các biện pháp bảo vệ và kiểm soát rủi ro để đảm bảo rằng các token staked của người dùng được bảo vệ và không bị đánh cắp hoặc mất mát.
- Tính khả dụng và thanh khoản: Tính khả dụng và thanh khoản của wrapped token rất quan trọng, bởi vì nó ảnh hưởng đến khả năng của người dùng để đặt cược vào các token staked của họ và rút tiền một cách nhanh chóng. Các wrapped token cần phải được hỗ trợ trên nhiều sàn giao dịch tiền điện tử và có đủ thanh khoản để giúp người dùng mua bán một cách dễ dàng.
- Tính linh hoạt: Tính linh hoạt của nền tảng Liquid Staking là rất quan trọng, bởi vì nó ảnh hưởng đến khả năng của người dùng tham gia vào các hoạt động DeFi khác. Các nền tảng Liquid Staking cần cho phép người dùng chuyển đổi các wrapped token của họ sang các định dạng khác và sử dụng chúng để tham gia vào các giao dịch khác nhau.
- Tiện lợi và chi phí thấp: Tính tiện lợi và chi phí thấp là rất quan trọng đối với người dùng. Người dùng cần có thể đóng góp và rút tiền một cách dễ dàng và nhanh chóng, và không bị mất nhiều chi phí phí giao dịch.
- Tính khả thi kỹ thuật: Tính khả thi kỹ thuật là rất quan trọng đối với các dự án Liquid Staking, bởi vì nó ảnh hưởng đến khả năng của các dự án để triển khai các tính năng mới và cải thiện hiệu suất của nền tảng.
8. Một số dự án nổi bật về LSDs
Tính đến hiện tại Lido Finance là nền tảng Liquid Staking lớn nhất trong thị trường Crypto. Tuy nhiên những đối thủ của Lido Finance cũng đang bám rất sát nền tảng này trong công cuộc mở rộng và phát triển như dự án như Rocket Pool, Stader Labs, Marinade Finance,...
Trong bài viết tiếp theo Theblock101 sẽ đi chi tiết vào các dự án này. Bạn hãy theo dõi để không bõ lỡ nhé!
9. Thị phần của LSD trong DeFi có thể tăng
Sự bùng nổ DeFi trở lại vào năm 2020 sẽ không thể xảy ra nếu không có stablecoin, loại tiền chiếm hơn 30% toàn bộ thị trường DeFi vào thời kỳ đỉnh cao.
LSD có thể có tác động tương tự nhờ khả năng độc đáo của chúng để nâng cao lợi ích staking.
Theo phần thưởng staking, tỷ lệ Ethereum được stake chỉ là 14%, rất thấp so với 71% của Cardano, hơn 62% của Avalanche và gần 40% của Polygon. Một trong những lý do tại sao những holder ETH vẫn do dự khi stake liên quan đến điều kiện hạn chế về việc look token ETH khi staking.
Có một tin tốt, mặc dù bản nâng cấp Thượng Hải sắp tới sẽ bao gồm một mã, được gọi là EIP 4895, mã này sẽ cho phép rút ETH đã stake.
Việc nâng cấp sẽ cho phép trao đổi 1:1 ETH đã đặt stake Beacon Chain lấy ETH. Điều này sẽ khuyến khích nhiều ETH stake thông qua các liquid staking pool, từ đó thúc đẩy nhu cầu về LSD và có khả năng kích hoạt sự tăng trưởng nhanh chóng trong DeFi TVL.
Cuối cùng, các blockchain khác, chẳng hạn như Polygon và Avalanche, có thể hưởng lợi từ LSD của riêng chúng, điều này sẽ giúp chúng cạnh tranh với Ethereum và góp phần tạo nên sự cân bằng trên thị trường DeFi.
III. Kết luận
Liquid Staking Derivatives (LSDs) mở ra nhiều cơ hội cho nhà đầu tư và người dùng trong PoS networks. Điều này bao gồm việc tăng cường tính thanh khoản của tài sản đã đặt cược, đa dạng hóa danh mục đầu tư, cho phép khoản vay được đảm bảo bằng tài sản tương ứng và thuận tiện truy cập vào tài sản.
Tuy nhiên, như mọi hình thức đầu tư và tài chính khác, LSDs cũng đi kèm với một số rủi ro. Rủi ro mất giá và rủi ro đánh mất token phái sinh có thể xảy ra, và sự không đảm bảo của mạng lưới cũng có thể gây ra một số tác động không mong muốn.
Đọc thêm:
