Nhân sự thị trường tài sản số Việt Nam: Cơ hội như dành cho “học sinh bước vào lớp 1”

Thị trường non trẻ và sự thiếu hụt nhân sự

Ông Phan Đức Trung - Chủ tịch Hiệp hội Blockchain và tài sản số Việt Nam (VBA) cho rằng, nếu đi đúng hướng, Việt Nam có thể rút ngắn hành trình 10 năm phát triển của thế giới xuống thậm chí chỉ còn 2-3 năm.

Theo ông Phan Đức Trung chia sẻ: “Điều mà chúng tôi lo ngại nhất hiện nay là vấn đề nhân lực. Khi nghị quyết được ban hành, thị trường tài sản số ở Việt Nam vẫn chủ yếu mang tính tự phát. Hàng chục triệu người tham gia mà phần lớn chưa từng có trải nghiệm hay hiểu biết nền tảng về thị trường này. Ở góc độ hiệp hội, chúng tôi nhận thấy rủi ro trong lĩnh vực này là rất lớn. Do đó, thách thức lớn nhất hiện nay là năng lực nhân sự, không chỉ trong cơ quan quản lý mà cả ở các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ, đơn vị vận hành sàn và hệ thống đào tạo cho người tham gia thị trường. Tất cả còn khá mong manh”.

Theo ông Trung, chúng ta đang ở giai đoạn như học sinh bước vào lớp 1, rất mới, rất háo hức nhưng cũng đầy bỡ ngỡ. Không chỉ cơ quan quản lý, mà cả doanh nghiệp cung cấp dịch vụ, các sàn giao dịch và hệ thống đào tạo đều đang thiếu nhân sự có chuyên môn thực sự.

Cấu trúc nhân sự cho một thị trường tài sản số cần sự phối hợp của nhiều nhóm nghề khác nhau: kỹ sư blockchain, chuyên gia tài chính, nhà quản lý rủi ro, chuyên viên pháp lý và chuyên gia tuân thủ. Tuy nhiên, hiện nay, Việt Nam chưa có hệ thống đào tạo chính quy cho các ngành này. Các khóa học, chương trình hoặc trung tâm về blockchain vẫn chủ yếu do cộng đồng hoặc doanh nghiệp tự tổ chức, thiếu sự chuẩn hóa.

Ngoài ra, với việc thí điểm tại Việt Nam, tài sản mã hóa phải được phát hành dựa trên tài sản cơ sở là tài sản thực không bao gồm tài sản là chứng khoán, tiền pháp định.

Chủ tịch Hiệp hội VBA khuyến nghị, trái phiếu chính phủ có thể là điểm khởi đầu hợp lý. Dẫn chứng Thái Lan từng thử phát hành trái phiếu chính phủ token hóa, kết quả khá khả quan, ông Trung cho rằng nếu Việt Nam làm được sẽ đạt 3 mục tiêu: Hoàn thiện khung pháp lý, giảm chi phí phát hành và thúc đẩy đổi mới công nghệ tài chính.

Nguy cơ tụt hậu và mất cơ hội “vàng”

Việc thiếu nhân sự có năng lực khiến quá trình triển khai nghị quyết có nguy cơ bị chậm trễ. Nếu không kịp thời đầu tư vào đào tạo và chuẩn hóa nhân lực, Việt Nam có thể bỏ lỡ cơ hội rút ngắn quãng đường phát triển mà nhiều quốc gia đã đi qua trong 10 năm.

Theo các chuyên gia, rủi ro lớn nhất không phải là công nghệ, mà là con người. Khi lực lượng tham gia thị trường chưa đủ hiểu biết, nguy cơ gian lận, thao túng hoặc mất an toàn tài sản sẽ tăng cao. Điều này đặc biệt đáng lo ngại trong bối cảnh nghị quyết cho phép phát hành tài sản mã hóa dựa trên tài sản thực, đòi hỏi quy trình định giá, kiểm toán và bảo chứng cực kỳ chặt chẽ.

Cơ hội mở cho thế hệ tiên phong

Dù còn non trẻ, chính giai đoạn thí điểm này lại là “vùng đất trống” cho những người đi đầu. Khi thị trường chưa bão hòa và chưa có nhiều chuyên gia, bất kỳ cá nhân hoặc doanh nghiệp nào đầu tư nghiêm túc vào đào tạo, nghiên cứu và phát triển công nghệ blockchain đều có thể nhanh chóng chiếm lợi thế.

Việt Nam sở hữu lực lượng trẻ, năng động và có khả năng thích nghi nhanh với công nghệ mới. Đây là cơ hội hiếm có để hình thành thế hệ “nhân sự blockchain Việt Nam đầu tiên” - những người vừa hiểu công nghệ, vừa am hiểu tài chính, có khả năng đảm nhận vai trò chủ chốt trong cả doanh nghiệp tư nhân lẫn cơ quan quản lý.

Nếu được định hướng và hỗ trợ đúng cách, lực lượng này sẽ trở thành nền tảng cho một ngành công nghiệp tài sản số mang dấu ấn Việt Nam, đủ sức cạnh tranh với các trung tâm blockchain lớn trong khu vực như Singapore hay Hồng Kông.

Lợi thế về nhân lực bảo mật - “vốn quý” của Việt Nam

Dù còn hạn chế, Việt Nam vẫn sở hữu một điểm sáng đáng kể: năng lực kỹ thuật về bảo mật.
Ông Thuật Nguyễn, CEO của Kyros Ventures, cho rằng Việt Nam có nhiều kỹ sư và nhóm nghiên cứu blockchain nổi tiếng trên thế giới, tiêu biểu như Verichains, đơn vị từng tham gia xử lý vụ tấn công 600 triệu USD của Axie Infinity.

Ông Thuật nhận định: “Có những chuyên gia người Việt đang làm việc âm thầm nhưng cực kỳ giỏi, được các dự án quốc tế tin tưởng. Nếu biết cách huy động và tạo môi trường pháp lý phù hợp, Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành trung tâm an ninh blockchain của khu vực.”

Tuy nhiên, thực tế cho thấy, nhiều kỹ sư Việt vẫn chọn làm việc ẩn danh hoặc đặt trụ sở công ty ở nước ngoài do trong nước chưa có khung pháp lý rõ ràng cho lĩnh vực này. Điều này khiến Việt Nam “chảy máu chất xám” trong khi thị trường trong nước lại thiếu lực lượng chuyên môn.

Cần chiến lược đào tạo bài bản và phối hợp đa ngành

Theo các chuyên gia, việc phát triển nhân lực blockchain không thể chỉ giao cho doanh nghiệp hoặc hiệp hội, mà cần sự phối hợp giữa nhà nước - trường đại học - doanh nghiệp.
Cụ thể:

Cơ quan quản lý cần định hình tiêu chuẩn nghề nghiệp, khung pháp lý và cơ chế cấp chứng chỉ chuyên môn.
Các trường đại học nên mở chương trình đào tạo chuyên sâu về blockchain, tài sản số, hợp đồng thông minh, bảo mật mạng và tài chính phi tập trung.
Doanh nghiệp cần tham gia vào quá trình thực tập, đào tạo và tuyển chọn nhân sự ngay từ sớm.

Song song đó, các chương trình nâng cao nhận thức cộng đồng cũng cần được triển khai rộng rãi để giảm rủi ro từ những nhà đầu tư nhỏ lẻ thiếu kiến thức.

=> Nhân lực đang là “nút thắt cổ chai” nhưng cũng là chìa khóa quyết định thành công của thị trường tài sản mã hóa Việt Nam. Việc đầu tư bài bản cho con người, từ chuyên gia kỹ thuật đến nhà quản lý sẽ giúp Việt Nam không chỉ thử nghiệm mà còn dẫn đầu trong làn sóng tài sản số của thập kỷ tới.

Đọc thêm: