1. Trương Nhất Minh là ai?
Trương Nhất Minh hay còn được biết đến với tên gọi Zhang Yiming, là một cái tên không còn xa lạ trong cộng đồng người dùng Trung Quốc và giới công nghệ toàn cầu. Ông là người sáng lập và CEO của ByteDance - công ty mẹ của ứng dụng TikTok. Mặc dù chỉ vài năm trước, TikTok vẫn là một cái tên khá mới mẻ với đa số mọi người, nhưng hiện tại, nó đã vươn lên vị trí gần như vượt trội hơn Facebook của tỷ phú Mark Zuckerberg.
2. Hành trình phát triển đặc biệt của Trương Nhất Minh
Trương Nhất Minh sinh năm 1983 tại Long Nham, Phúc Kiến, Trung Quốc, trong một gia đình thuộc tầng lớp trung lưu. Cha ông là nhân viên của Ủy ban Khoa học và Công nghệ thành phố, sau đó chuyển đến Đông Quản để mở nhà máy gia công đồ điện tử, trong khi mẹ là một y tá. Họ đều là những có hiểu biết sâu sắc về nền kinh tế và tầm quan trọng của công nghệ trong tương lai. Do đó, tuổi thơ của Trương Nhất Minh đã được đắm chìm trong những câu chuyện về kinh tế, khởi nghiệp và công nghệ.
Tuy nhiên, không giống như nhiều gia đình Châu Á khác nơi con cái thường phải tuân theo những quy định nghiêm ngặt, cha mẹ Trương Nhất Minh luôn khuyến khích con trai mình theo đuổi con đường mà ông ấy chọn, thay vì những lựa chọn an toàn như bác sĩ hay luật sư.
Trong giai đoạn trẻ, Trương Nhất Minh thường nghe cha mẹ nói về các bạn bè ở nước ngoài và những thành tựu công nghệ hay sản phẩm mới được phát triển. Sự quan tâm và đổi mới của gia đình đã ảnh hưởng sâu sắc đến con đường phát triển của ông. Kể lại những suy nghĩ của mình khi còn là sinh viên đại học, Trương Nhất Minh cho biết: “Tôi luôn muốn tạo ra những sản phẩm mang lại giá trị thực cho cộng đồng, ví dụ như việc phát triển một con chip. Một con chip là một công nghệ đặc biệt, có khả năng mang lại những đột phá trong lĩnh vực dược phẩm và công nghệ.
Sau khi tốt nghiệp chuyên ngành công nghệ phần mềm tại Đại học Nam Khai ở Thiên Tân, năm 2005, Trương Nhất Minh nhanh chóng gia nhập Kunxun - một trang web du lịch hàng đầu tại thời điểm đó, và giữ vị trí giám đốc kỹ thuật cho đến năm 2008. Một năm sau, ông đã tạo ra 99fang.com - một nền tảng tìm kiếm bất động sản phù hợp với nhu cầu đầu tư của khách hàng, và không lâu sau đó, công ty này đã đạt được những thành công như mong đợi.
3. Sự nghiệp của Trương Nhất Minh
3.1. Khởi đầu tại ByteDance
Trương Nhất Minh, một người thuộc thế hệ đầu tiên của nhóm Millennial, hiểu rõ hơn bất kỳ ai khác về những tiến bộ của công nghệ có thể mang lại lợi ích gì cho kinh tế và quốc gia. Trước khi TikTok ra đời, tại Trung Quốc, Baidu và WeChat là hai ứng dụng tìm kiếm thông tin và nhắn tin phổ biến nhất, trong khi trên toàn cầu, Google và Facebook đang là hai gã khổng lồ trong ngành truyền thông và thông tin.
Tuy nhiên, trong năm 2012, Trương Nhất Minh đã nhận ra rằng Baidu và WeChat chưa thực sự là những ứng dụng tìm kiếm thông tin tối ưu, bởi vì kết quả tìm kiếm thường đi kèm với quá nhiều quảng cáo. Điều này đã thúc đẩy ông tạo ra một ứng dụng cho phép người dùng tìm kiếm thông tin chính xác và tạo ra nội dung theo ý muốn của họ. Đây chính là khởi nguồn cho việc thành lập ByteDance, một trong những công ty công nghệ hàng đầu thế giới hiện nay.
ByteDance là một trong những công ty khởi nghiệp đầu tiên không phụ thuộc vào sự bảo vệ hoặc tài trợ từ Alibaba, Tencent hoặc Baidu. Thay vào đó, ByteDance được coi là một đối thủ cạnh tranh mạnh mẽ của hai gã khổng lồ này, bởi nguồn thu chính của ByteDance đến từ doanh thu quảng cáo của TikTok và Toutiao. Ngoài ra, so với Alibaba, Baidu và Tencent, ByteDance còn thành công hơn trong việc thu hút người dùng trẻ ở nước ngoài. ByteDance đã chiếm được lòng tin của người dùng ở Mỹ, Đông Nam Á, Nhật Bản và nhiều quốc gia khác, và được xem là một trong những trường hợp mở rộng thành công nhất của các công ty công nghệ Trung Quốc ra thị trường quốc tế.
Vào năm 2018, các ứng dụng di động của ByteDance có hơn 1 tỷ người dùng hàng tháng và được định giá 75 tỷ USD, vượt qua Uber để trở thành công ty khởi nghiệp có giá trị lớn nhất thế giới. Vào năm 2019, Trương Nhất Minh đứng thứ 10 trong danh sách người giàu nhất Trung Quốc của Forbes với tài sản 114,55 tỷ NDT (tương đương 16,037 tỷ USD).
Ngày 20/5/2021, Trương Nhất Minh tuyên bố từ chức CEO của ByteDance, với người kế nhiệm là Lương Nhữ Ba, người bạn của ông. Vào tháng 11 cùng năm, ông chuyển giao cả chức Chủ tịch Hội đồng quản trị cho Lương Nhữ Ba. Tuy nhiên, một số nhà quan sát tin rằng đây chỉ là một phản ứng trước chính sách quản lý nghiêm ngặt của chính phủ đối với các công ty công nghệ; Trương Nhất Minh vẫn duy trì vai trò thực tế là chủ sở hữu và kiểm soát của ByteDance.
3.2. Toutiao - Bước đi đầu tiên
Sản phẩm đầu tiên thành công trên thị trường của ByteDance không phải là TikTok hay Douyin, mà là ứng dụng đọc báo Toutiao, được Trương Nhất Minh ra mắt vào tháng 8 năm 2012.
Mặc dù chỉ là một ứng dụng đọc báo nhưng Toutiao đã thu hút được hơn 13 triệu lượt tải xuống nhờ vào công nghệ AI được tích hợp trong thanh tìm kiếm. Công nghệ này liên tục học hỏi từ cách tìm kiếm của người dùng để đưa ra những kết quả thông tin chính xác và nhanh chóng. Toutiao càng được sử dụng nhiều, càng hiểu rõ người dùng và càng đưa ra nhiều kết quả phù hợp với nhu cầu của họ, từ đó giữ chân người dùng.
Tuy nhiên, trong những ngày đầu tiên tiếp cận với các nhà đầu tư, ý tưởng của Trương Nhất Minh chỉ thu về 5 triệu USD tiền đầu tư vào vòng Series A từ Susquehanna International Group do các nhà đầu tư khác không tin vào sự thành công của Toutiao trước gã khổng lồ Baidu.
Nhờ thành công này, Toutiao đã đưa tên của Trương Nhất Minh vào danh sách Forbes 30 under 30 của Trung Quốc.
3.3. Tiktok - Sự bùng nổ toàn cầu
Dường như Toutiao sẽ là điểm dừng cuối cùng của Trương Nhất Minh và ByteDance, nhưng thị trường tỷ dân của Trung Quốc chưa bao giờ đủ để thỏa mãn tỷ phú Trương Nhất Minh.
Vào năm 2017, Trương Nhất Minh đã tự phát triển ứng dụng chia sẻ video trực tuyến Douyin, nơi người dùng có thể sáng tạo video ngắn 15 giây thông qua các bộ lọc hình ảnh và hiệu ứng âm thanh sẵn có. Douyin đã đạt được thành công ngoài mong đợi với hơn 100 triệu lượt sử dụng và hơn 1 tỷ video được tạo ra mỗi ngày.
Nhờ vào thành công này, Trương Nhất Minh đã có đủ nguồn lực để đưa Douyin ra thế giới dưới tên gọi TikTok. Cuối năm đó, thị trường thế giới đã chứng kiến sự bùng nổ của những video ngắn nhờ vào sự xuất hiện của TikTok. Sự thành công của TikTok không chỉ nâng tầm sự sáng tạo của người dùng lên một cấp độ mới mà còn mở ra một nền kinh tế số hoàn toàn mới.
Trước khi TikTok xuất hiện, Facebook, Amazon và Alibaba là những cái tên lớn trong mảng thương mại điện tử với những công cụ như livestream, video review và shipping. Với TikTok, người dùng có thể tìm thấy tất cả các công cụ này trong một ứng dụng duy nhất, đồng thời tạo ra một thế hệ KOL/KOC mới nổi tiếng trong mọi lĩnh vực từ nghệ thuật, thời trang đến học thuật và công nghệ.
Để dễ dàng thâu tóm thị trường Châu Âu và Mỹ, vào năm 2018, Trương Nhất Minh đã thâu tóm startup Musical.ly, một trong những đối thủ trực tiếp của TikTok trong mảng sáng tạo nội dung số, với mức giá 1 tỷ USD.
4. Trương Nhất Minh giờ ra sao?
Trương Nhất Minh đã từ chức chủ tịch công ty Bytedance vào năm 2022. Đây là một trong những trường hợp hiếm hoi các nhà sáng lập công ty công nghệ rút lui khỏi quyền điều hành trong bối cảnh chính phủ Trung Quốc gia tăng kiểm soát ngành Internet.
Ở tuổi 38, Trương Nhất Minh sở hữu tài sản lên đến 59,4 tỷ USD, đứng thứ hai trong bảng xếp hạng tỷ phú Trung Quốc của Forbes, chỉ sau Mã Hóa Đằng của Tencent. Tài sản của ông chủ yếu đến từ vai trò đồng sáng lập và điều hành ByteDance, nơi cung cấp các ứng dụng nổi tiếng như Jinri Toutiao, TikTok và Douyin – phiên bản TikTok tại Trung Quốc.
Trương Nhất Minh cho biết ông sẽ tập trung vào vai trò cố vấn và chiến lược dài hạn cho công ty. Trong thông báo từ chức, ông thừa nhận thiếu kỹ năng quản lý lý tưởng và muốn chuyển sang nghiên cứu các nguyên lý thị trường và tổ chức để giảm bớt công việc quản lý.
Quyết định của Trương Nhất Minh diễn ra trong bối cảnh nhiều tỷ phú công nghệ khác cũng từ chức lãnh đạo công ty, khi các cơ quan quản lý Trung Quốc áp dụng các quy định mới chống độc quyền và nghiện thế giới ảo.
Gần đây, tỷ phú Su Hua, đồng sáng lập Kuaishou, đã từ chức CEO nhưng vẫn giữ chức chủ tịch. Colin Huang, nhà sáng lập Pinduoduo, cũng rời vị trí chủ tịch để theo đuổi nghiên cứu khoa học cuộc sống và thực phẩm.
ByteDance hiện đang tái cấu trúc hệ thống điều hành, trong đó CFO Shou Zi Chew, người gia nhập từ Xiaomi đầu năm nay, sẽ tập trung vào điều hành TikTok. Công ty cũng sẽ phân chia thành sáu đơn vị kinh doanh bao gồm TikTok, Douyin và nền tảng hợp tác Lark.
5. FAQ
Q1: Trương Nhất Minh bắt đầu sự nghiệp như thế nào?
Trương Nhất Minh bắt đầu sự nghiệp công nghệ của mình tại các công ty khởi nghiệp nhỏ và học tại Đại học Nam Kinh, nơi ông học về phần mềm. Sau đó, ông làm việc cho một số công ty công nghệ trước khi thành lập ByteDance vào năm 2012. ByteDance bắt đầu với ứng dụng tin tức Jinri Toutiao và sau đó mở rộng với TikTok và Douyin.
Q2: Tại sao Trương Nhất Minh lại từ chức CEO và chủ tịch ByteDance?
Trương Nhất Minh từ chức CEO và chủ tịch ByteDance để tập trung vào vai trò cố vấn và chiến lược dài hạn cho công ty. Trong thông báo từ chức, ông nêu rõ rằng ông cảm thấy mình thiếu các kỹ năng quản lý lý tưởng và muốn chuyển hướng để nghiên cứu và ứng dụng các nguyên lý thị trường và tổ chức để giảm bớt công việc quản lý.
Q3: Trương Nhất Minh đã có những ảnh hưởng gì đến ngành công nghệ và Internet?
Trương Nhất Minh đã có ảnh hưởng lớn đến ngành công nghệ và Internet thông qua việc phát triển các ứng dụng như TikTok và Douyin, đã thay đổi cách người dùng tương tác với nội dung số. ByteDance dưới sự lãnh đạo của ông đã đẩy mạnh sự phát triển của trí tuệ nhân tạo trong công nghệ nội dung và quảng cáo, dẫn đầu xu hướng đổi mới trong ngành công nghệ.
6. Kết luận
Trương Nhất Minh không chỉ là một doanh nhân thành công mà còn là biểu tượng của sự đổi mới và sáng tạo trong ngành công nghệ. Sứ mệnh không ngừng tìm kiếm sáng tạo của ông đã giúp ByteDance trở thành một trong những tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới, với ảnh hưởng to lớn và sức ảnh hưởng rộng khắp.
Hy vọng qua bài viết này, chúng tôi đã cung cấp cho bạn cái nhìn toàn diện về cuộc đời, sự nghiệp và những bài học quý giá từ Trương Nhất Minh cũng như những điều mà ông và ByteDance đã mang đến cho thế giới này.
Đọc thêm: