Công nghệ Sổ cái Phân tán (DLT) là gì? DLT có gì khác biệt so với Blockchain?

1. Công nghệ sổ cái phân tán là gì?

Công nghệ sổ cái phân tán trong tiếng Anh là Distributed ledger technology, viết tắt là DLT. Đây là một thuật ngữ đề cập đến cơ sở hạ tầng công nghệ sử dụng máy tính độc lập - gọi là nút (node) để ghi chép, chia sẻ và đồng bộ hóa các giao dịch trong sổ cái điện tử thay vì lưu trữ dữ liệu tập trung như trong sổ cái truyền thống.

DLT sử dụng mật mã (cryptography) - dùng thuật toán để mã hóa dữ liệu để đảm bảo chỉ người có quyền tham gia mới được sử dụng dữ liệu. DLT có khả năng hỗ trợ xử lí các hợp đồng thông minh, các chương trình máy tính tự thực hiện dựa trên các điều khoản và điều kiện được qui định trước bởi các bên tham gia hợp đồng. Ví dụ, việc thực hiện tự động các yêu cầu bồi thường bất ngờ cho các công cụ phái sinh và chuyển giao tài sản thế chấp tức thời trong trường hợp vỡ nợ.

Sổ cái phân tán có được được xem như là bước đầu tiên để tiến lên Blockchain, nhưng điều quan trọng là nó không được tạo nên bởi một chuỗi các block mà nó sẽ được lưu trữ trên nhiều server khác nhau để bảo đảm duy trì dữ liệu giao dịch mới nhất và cập nhật chính xác nhất.

2. Ứng dụng của sổ cái phân tán trong quản trị tài chính

2.1. Tiền mã hóa (Cryptocurrencies)

Tiền mã hóa (tiền kĩ thuật số, tiền điện tử) cho phép các bên giao dịch gần thời gian thực mà không cần đến trung gian như ngân hàng và không tồn tại dưới dạng tiền mặt. Đây là loại tiền được phát hành bởi các cá nhân, công ty hay các tổ chức khác và hầu hết chúng sử dụng các hệ thống DLT mở.

Như đã biết, tiền mã hóa không được chính phủ công nhận. Tuy nhiên, các ngân hàng trung ương trên thế giới đang dần nhận ra tiềm năng của chúng và nghiên cứu các phiên bản tiền mã hóa của riêng họ. Việc phát hành tiền điện tử lần đầu hay ICO là một quy trình không được kiểm soát, theo đó các công ty bán tiền mã hóa của họ cho các nhà đầu tư để đổi lấy tiền định danh hoặc cho một loại tiền điện tử khác theo thỏa thuận.

2.2. Token hóa (Tokenization)

Token hóa là quá trình thể hiện quyền sở hữu tài sản vật chất trên chuỗi khối hoặc sổ cái phân tán, DLT sẽ tạo một bản ghi kĩ thuật số duy nhất để xác minh quyền sở hữu và tính xác thực, bao gồm tất cả hoạt động trong quá khứ. Các giao dịch liên quan đến tài sản vật chất có giá trị cao như bất động sản, hàng hóa xa xỉ sẽ được hưởng lợi từ token hóa.

2.3. Bù trừ và thanh toán giao dịch chứng khoán (Post-trade clearing and settlement)

Trong thị trường tài chính - chứng khoán, quy trình sau giao dịch để xác nhận, bù trừ và thanh toán các giao dịch thường phức tạp, tốn nhiều công sức và liên quan đến nhiều bên (công ty chứng khoán, Sở giao dịch chứng khoán, Trung tâm lưu kí chứng khoán...).

DLT sẽ tham gia quy trình bù trừ và thanh toán bằng cách cung cấp thông tin có độ trễ về thời gian rất nhỏ và từ đó sẽ giúp giảm độ phức tạp, giảm thời gian và chi phí liên quan đến xử lý giao dịch. Việc đồng bộ hóa dữ liệu trong mạng lưới sẽ loại bỏ sự trùng lặp thông tin ghi chép giữa các bên.

2.4. Sự tuân thủ (Compliance)

Các nhà quản lý trên toàn thế giới đã và đang đặt ra các yêu cầu ngày càng nghiêm ngặt hơn về tính minh bạch về các báo cáo của các công ty. Để tuân thủ các quy định, các công ty cần duy trì và xử lí một lượng lớn dữ liệu liên quan đến rủi ro. Nền tảng DLT có thể lưu trữ những thông tin có tính nhạy cảm cao một cách an toàn đồng thời phát hiện ra hoạt động gian lận và hoạt động rửa tiền.

3. Khó khăn khi sử dụng DLT

DLT chưa được tiêu chuẩn hóa; khó tích hợp với các hệ thống cũ
Khả năng xử lý của DLT không cạnh tranh về mặt tài chính với các giải pháp hiện có
Việc tăng quy mô của các hệ thống DLT đòi hỏi nguồn lưu trữ đáng kể
Các giao dịch bị hủy bỏ chỉ có thể được hoàn tác bằng cách tạo một giao dịch tương tự
DLT yêu cầu một lượng lớn máy tính nên sẽ rất tốn chi phí điện

4. Về công nghệ Blockchain

Blockchain là một dạng sổ cái phân tán với một mục đích công nghệ cụ thể đằng sau. Nó nhằm xây dựng một cơ sở dữ liệu bất biến được duy trì bởi một mạng lưới phân quyền, nơi tất cả các bản sao lưu phải được chấp nhận thông qua cơ chế đồng thuận.

Việc có chữ ký mã hoá và kết nối các nhóm dữ liệu trong sổ cái lại với nhau để tạo thành một chuỗi chính là điểm làm Blockchain khác biệt với DLT. Đồng thời, dựa vào ứng dụng cụ thể của Blockchain, người dùng và cộng đồng có thể có tiếng nói trong quá trình vận hành và xây dựng chuỗi khối. Bitcoin chính là một ví dụ thực tiễn nhất cho Blockchain và mức độ phi tập trung. Không chỉ công nghệ và kết cấu của nó được phân quyền, mà tổ chức và quá trình phát triển đằng sau nó cũng được giữ như vậy. Riêng đối với DLT, công nghệ thì phân quyền, nhưng tổ chức quản lý thì lại phụ thuộc vào những yếu tố khác.

5. DLT có gì khác biệt so với Blockchain?

Tóm lại, hai thuật ngữ và khái niệm ở trên không thể mang ra thay thế cho nhau. Các thể chế như ngân hàng Anh Quốc có thể sẽ chọn sử dụng từ “DLT” để cách xa mình khỏi cơn sốt và sự biến động xoay quanh lĩnh vực Blockchain. Hoặc có thể với một lí do tương tự, một công ty nào đó có thể sẽ viết từ “Blockchain” vào thông báo hợp tác của mình để tận dụng sự hứng thú của thời đại dành cho loại công nghệ mới ấy, cho dù thứ họ đang chào mời không thật sự đáp ứng đủ tiêu chí để được xem như là một Blockchain.

Đọc thêm: