Tiếng Việt
English
Jito là một nền tảng staking thanh khoản và MEV hoạt động trong hệ sinh thái Solana, với JTO là token quản trị của hệ sinh thái này. Hiện nay, khi JitoDAO thu về ngày càng nhiều phí từ hoạt động staking và giao dịch, vấn đề đặt ra là cách tối ưu hóa nguồn thu này thay vì chỉ tích lũy vào kho bạc. Theo Thurman, một trong những câu hỏi quan trọng là: Jito nên tái đầu tư vào sự phát triển hệ sinh thái hay phân phối lợi nhuận cho những người tham gia?
Thông thường, các giao thức DeFi thường đối mặt với sự lựa chọn giữa việc "tái chế" giá trị – tức là tái đầu tư vào hệ sinh thái hoặc thưởng giá trị cho người nắm giữ token. Thurman đề xuất rằng Jito có thể kết hợp cả hai cách tiếp cận này để tối ưu hóa lợi ích cho cộng đồng.
Một trong những điểm nhấn của đề xuất là cơ chế "mua lại" (buyback) và "chuyển đổi phí" (fee switch). Trong đó, việc mua lại token có thể giúp làm giảm nguồn cung trên thị trường, trong khi cơ chế chuyển đổi phí sẽ trực tiếp phân bổ một phần doanh thu giao thức cho người nắm giữ token.
Mô hình chuyển đổi phí đã từng gây tranh cãi trong cộng đồng Uniswap, khi họ cân nhắc việc chia sẻ doanh thu từ phí giao dịch với chủ sở hữu UNI. Trong khi một số giao thức như GMX hay Synthetix đã áp dụng thành công phương pháp này, Thurman cho rằng không có nhiều ví dụ về những dự án crypto thực sự thành công khi phân phối giá trị thông qua fee switch.
Ngược lại, phương pháp mua lại token đã được nhiều giao thức như MakerDAO, Raydium và Jupiter áp dụng một cách hiệu quả. Thurman nhận định rằng đây là một cơ chế phổ biến, được lấy cảm hứng từ chiến lược mua lại cổ phiếu trên thị trường tài chính truyền thống.
Hai mô hình tái đầu tư mới: Buyback & Barter và Real Yield Gauges
Ngoài việc mua lại token truyền thống, Thurman còn đề xuất hai mô hình tái đầu tư:
- Buyback & Barter (Mua lại và trao đổi): Thay vì chỉ mua lại token, JitoDAO có thể sử dụng doanh thu để trao đổi với DAO của các dự án khác nhằm tạo ra những mối quan hệ hợp tác chiến lược. Điều này giúp giảm lượng JTO lưu hành trên thị trường và tạo ra sự gắn kết lâu dài giữa các hệ sinh thái. Tuy nhiên, rủi ro lớn nhất của mô hình này là nguy cơ đối tác (counterparty risk).
- Real Yield Gauges (Bộ đo lợi suất thực): Lấy cảm hứng từ hệ thống của Curve Finance, mô hình này khuyến khích người dùng stake vào pool JitoSOL hoặc JTO để bỏ phiếu quyết định cách sử dụng dòng doanh thu của DAO. Điều này không chỉ giúp gia tăng tiện ích của JTO mà còn mở rộng tiêu chuẩn JitoSOL trong hệ sinh thái DeFi.
Theo Thurman, nếu được thực hiện đúng cách, những chiến lược này có thể mang lại lợi ích kép: vừa giúp Jito phát triển hệ sinh thái, vừa mang lại lợi nhuận thực tế cho những người tham gia.
Mô hình tái đầu tư: Đa dạng hóa kho bạc và tăng cường thanh khoản
Bên cạnh việc phân phối giá trị trực tiếp, Thurman cũng đề xuất những phương án tái đầu tư dài hạn nhằm củng cố vị thế của Jito trên thị trường. Một trong số đó là chiến lược xây dựng kho bạc DAO vững chắc bằng cách nắm giữ các tài sản không tương quan hoặc stablecoin. Điều này giúp bảo vệ DAO trước những biến động lớn trên thị trường crypto.
Ngoài ra, Jito cũng có thể áp dụng mô hình protocol-owned liquidity, tức là trở thành nhà cung cấp thanh khoản cuối cùng cho hệ sinh thái của mình. Bên cạnh đó, DAO cũng có thể trợ cấp phần thưởng staking và restaking để tăng tỷ lệ chấp nhận JitoSOL.
Hiện tại, nhiều thành viên cộng đồng cho rằng phần thưởng restaking của JTO còn quá thấp, Thurman cho biết "Việc tăng phí restaking từ 0.15% lên 0.2% hoặc 0.25% có thể là một điều mà DAO nên xem xét."
Mặc dù Jito hiện đang thống lĩnh nhiều mảng trong hệ sinh thái Solana, Thurman cũng thừa nhận rằng sự cạnh tranh trong lĩnh vực này đang ngày càng khốc liệt. Ở thời điểm hiện tại, JitoSOL tạo ra doanh thu khoảng 10 triệu USD mỗi năm, nhưng với sự xuất hiện của nhiều đối thủ mới, Jito cần nhanh chóng đưa ra các quyết định chiến lược để duy trì vị thế của mình.
Lời kết: Đâu là con đường tối ưu cho Jito?
Dù đề xuất của Thurman mang lại nhiều ý tưởng đột phá, vẫn chưa có gì đảm bảo rằng chúng sẽ được thông qua. Cộng đồng JitoDAO có thể lựa chọn áp dụng một phần hoặc toàn bộ các chiến lược này, hoặc thậm chí có thể đi theo một hướng hoàn toàn khác. Và dù đi theo hướng nào, Jito vẫn sẽ là một cái tên đáng chú ý trong cuộc đua phát triển trên Solana.
Đọc thêm:
