Tiếng Việt
EnglishChắc hẳn những người đã có kinh nghiệm trong thị trường crypto và blockchain đều đã từng nghe về thuật ngữ "Oracle." Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ về ý nghĩa cụ thể của thuật ngữ này và tầm quan trọng của nó. Trong bài viết này, Theblock101 sẽ giúp bạn khám phá và giải đáp các câu hỏi liên quan.
1. Oracle là gì?
Oracle là một giải pháp hoặc cũng có thể được gọi là một dịch vụ giúp đưa dữ liệu từ thế giới ngoài vào mạng lưới blockchain hoặc ngược lại. Từ đó, hợp đồng thông minh và ứng dụng blockchain có thể sử dụng và xử lý dữ liệu từ bên ngoài theo thời gian thực.
Oracle giúp mở rộng khả năng của blockchain để liên kết với thông tin và sự kiện từ thế giới thực, tăng tính khả thi cho các dapps mới. Để dễ hình dung hơn, bạn có thể hiểu oracle giống như internet và blockchain như một chiếc máy tính. Nếu không có internet, máy tính sẽ không thể phát huy được tối đa khả năng. Blockchain và oracle cũng vậy.
2. Tại sao oracle lại quan trọng?
Các blockchain và hợp đồng thông minh không thể tự động truy xuất dữ liệu từ bên ngoài blockchain. Hợp đồng thông minh cần sử dụng thông tin từ thế giới ngoài để thực hiện các thỏa thuận.
Oracle đóng vai trò quan trọng trong hệ thống blockchain bằng cách cung cấp một cầu nối giữa dữ liệu từ bên ngoài vào blockchain. Oracle mở rộng khả năng của các hợp đồng thông minh bằng cách cho phép truy cập vào thông tin từ thế giới thực. Nếu thiếu oracle, hợp đồng thông minh sẽ bị hạn chế trong việc sử dụng dữ liệu chỉ từ mạng nội bộ.
Điều cần lưu ý là các oracle trên blockchain không phải là nguồn dữ liệu chính, mà là một tầng trung gian để truy vấn, kiểm tra và xác minh thông tin từ nguồn bên ngoài, sau đó truyền dữ liệu vào blockchain. Dữ liệu này có thể là thông tin về giá cả, hoàn thành thanh toán…
Để lấy thông tin từ các nguồn bên ngoài, hợp đồng thông minh phải gửi yêu cầu và sử dụng tài nguyên mạng.
4 loại hình blockchain oracle
- Input Oracles (Oracle đầu vào): Cho phép truy suất dữ liệu off-chain và gửi chúng vào blockchain; giúp cập nhật thông tin thời gian thực cho các ứng dụng và hợp đồng thông minh trên blockchain.
- Output Oracles (Oracle đầu ra): Cho phép smart contract gửi lệnh để thực thi một tác vụ nào đó với hệ thống off-chain; tạo điều kiện cho sự tương tác giữa blockchain và các hệ thống ngoại vi.
- Cross-chain Oracles (Oracle liên chuỗi): Cho phép di chuyển dữ liệu và tài sản giữa các blockchain khác nhau.
- Compute-Enabled Oracles (Oracle kích hoạt tính toán): Cho phép sử dụng tài nguyên off-chain để xử lý các tác vụ on-chain.
3. Điểm yếu của oracle và tầm quan trọng của oracle phi tập trung
Oracle giải quyết vấn đề xác minh dữ liệu ngoài blockchain, nhưng cũng đặt ra một vấn đề quan trọng đó là độ tin cậy của dữ liệu từ oracle.
Oracle hoạt động như một cầu nối giữa blockchain và nguồn dữ liệu bên ngoài. Tuy nhiên, nếu nguồn dữ liệu mà oracle kết nối gặp sự cố hoặc cung cấp thông tin không chính xác, điều này có thể dẫn đến các hậu quả tiêu cực đối với ứng dụng phi tập trung (dapps).
Ví dụ: Nếu một người đang thế chấp 1 ETH ở giá $1650 để vay $1000 trên một lending protocol nào đó, nếu giá ETH mà oracle lending protocol đó sử dụng cung cấp mức giá ETH là $800 thì tài sản thế chấp của người dùng sẽ bị thanh lý.
Oracle phi tập trung (decentralized oracle) là một mô hình cung cấp dữ liệu nhằm vượt qua những hạn chế đã được đề cập trước đó. Về bản chất, mô hình oracle phi tập trung giúp giới hạn sự phụ thuộc vào một oracle hoặc một nguồn dữ liệu cụ thể, từ đó giảm thiểu nguy cơ bị tấn công cục bộ.
Một trong những mô hình oracle phi tập trung nổi bật đó là Decentralized Oracle Network (DON) của Chainlink. DON về cơ bản là sự kết hợp của nhiều oracle được kết nối với nhiều nguồn dữ liệu khác nhau. Dữ liệu từ các nguồn này sẽ được xác minh và so sánh với nhau để đưa ra kết quả cuối cùng tốt nhất.
Mô hình DON của Chainlink đã trở thành tiêu chuẩn cho nhiều dự án oracle khác như Pyth Network, Band Protocol, và nhiều dự án khác trong lĩnh vực này.
4. Ứng dụng của oracle
Oracle có khá nhiều ứng dụng quan trọng trong lĩnh vực blockchain và hệ thống tài chính phi tập trung (DeFi), bao gồm:
- Giao dịch tài chính phi tập trung: Oracle cho phép hợp đồng thông minh trên blockchain thực hiện giao dịch liên quan đến giá trị tài sản từ thế giới thực như cổ phiếu, tiền tệ, hàng hóa và nhiều loại tài sản khác. Điều này mở ra cửa cho các ứng dụng DeFi như vay mượn, thế chấp, và giao dịch tài chính phi tập trung.
- Thị trường tiền điện tử và giao dịch: Oracle đóng vai trò quan trọng trong việc theo dõi và cung cấp giá trị thị trường cho các đồng tiền số (cryptocurrency) và token. Các sàn giao dịch tiền điện tử thường sử dụng oracle để cập nhật giá cả thời gian thực và thực hiện các giao dịch.
- Quản lý chuỗi cung ứng: Oracle có thể được sử dụng để theo dõi và báo cáo thông tin về chuỗi cung ứng, như thông tin vận chuyển và lịch sử sản xuất của sản phẩm. Điều này giúp cải thiện tính minh bạch và quản lý chuỗi cung ứng.
- Bảo hiểm phi tập trung: Oracle có thể được sử dụng để xác định các sự kiện trong thế giới thực (ví dụ: thời tiết, lịch trình chuyến bay) để kích hoạt các hợp đồng bảo hiểm phi tập trung. Điều này cho phép việc mua bảo hiểm và xử lý yêu cầu bồi thường diễn ra tự động và đáng tin cậy.
- Internet of Things (IoT): Oracle có thể kết nối với các thiết bị IoT để cung cấp dữ liệu từ các cảm biến và thiết bị thông minh. Điều này có thể được sử dụng trong các ứng dụng như quản lý tài sản và theo dõi môi trường.
- Trò chơi và giải trí: Trong ngành công nghiệp trò chơi, oracle có thể cung cấp thông tin về các sự kiện trong trò chơi và hỗ trợ việc thực hiện các giao dịch trong trò chơi.
Những ứng dụng này chỉ là một số ví dụ. Vai trò của oracle trong hệ sinh thái blockchain và DeFi sẽ liên tục mở ra cơ hội mới cho sự phát triển và sáng tạo trong tương lai.
5. Những ứng dụng nào sử dụng oracle?
Có rất nhiều dapps trên Ethereum sử dụng oracles. Ví dụ: Augur cho phép người tham gia đặt cược vào những gì sẽ xảy ra trong tương lai. Ví dụ: những người tham gia có thể đặt cược "có" hoặc "không" cho câu hỏi: "Liệu Joe Biden có giành chiến thắng trong cuộc bầu cử năm 2024 không?" Augur sẽ sử dụng dữ liệu từ các oracle để tìm hiểu xem liệu Biden có thắng hay không, từ đó giải quyết vụ cá cược.
Các nền tảng khác, chẳng hạn như Chainlink sẽ biến oracle trở thành một phần trung tâm trong nền tảng của họ và đã khám phá nhiều cách khác nhau để giúp oracle chống lại thông tin sai lệch.
6. Chainlink - Dự án đứng đầu về oracle
Chainlink là một dự án hàng đầu về oracle trong ngành blockchain. Nó cung cấp một mạng lưới phi tập trung của các oracle để đảm bảo tính đáng tin cậy và chính xác cho việc truy cập dữ liệu từ thế giới ngoài blockchain vào các hợp đồng thông minh.
Chainlink đã trở thành một trong những tên tuổi quan trọng trong việc nâng cao khả năng tương tác giữa blockchain và thế giới thực, đặc biệt trong lĩnh vực tài chính phi tập trung (DeFi). Dự án này đã đạt được nhiều thành tựu và thu hút sự quan tâm của nhiều dự án và nhà phát triển trong cộng đồng blockchain.
Đọc thêm bài viết sau để hiểu rõ hơn về Chainlink:
Chainlink (LINK) là gì? Dự án ra sản phẩm nào là trending sản phẩm đó
Ngoài Chainlink, có thể kể đến một số dự án nổi bật thuộc mảng oracle như: QED, SupraOracles, Razor Network, Band Protocol, DotOracle.
7. Kết luận
Tóm lại, sự bùng nổ của thế giới Web3 và blockchain đã đặt ra thách thức về việc kết nối dữ liệu từ bên ngoài vào các ứng dụng và hợp đồng thông minh trên blockchain.
Đây cũng là lí do chính nêu bật sự cần thiết của oracle. Đây không chỉ là một tên gọi mà còn là một giải pháp quyết định sự liên kết giữa thế giới thực và thế giới blockchain, mang lại những tiềm năng đầy hứa hẹn cho sự phát triển của hệ sinh thái phi tập trung cho hiện tại và trong tương lai.
Đọc thêm:
Chainlink chính thức bước vào cuộc đua chuỗi chéo (Crosschain) với CCIP
Pyth Network là gì? Giải pháp oracles trên Solana “cạnh tranh” với Chainlink
