Tiếng Việt
English
1. Crypto là gì?
Cryptocurrency là gì?
Crypto, hay tiền điện tử, là một dạng tiền tệ kỹ thuật số được mã hóa bằng mật mã để đảm bảo tính bảo mật và an toàn. Không giống như tiền truyền thống, crypto hoạt động trên công nghệ blockchain, một hệ thống sổ cái phân tán ghi lại tất cả các giao dịch một cách minh bạch và không thể thay đổi. Các loại tiền điện tử phổ biến bao gồm Bitcoin, Ethereum, và Litecoin.
Crypto cho phép thực hiện các giao dịch trực tiếp giữa các bên mà không cần qua trung gian tài chính, giảm thiểu phí giao dịch và tăng tính riêng tư. Sự phát triển của crypto đã mở ra nhiều cơ hội mới trong các lĩnh vực tài chính, đầu tư, và công nghệ.
Đặc điểm chung của crypto
Các loại tiền điện tử có thể có những tiện ích sử dụng, tokenomics khác nhau nhưng chúng đều có những đặc điểm chung sau đây:
- Phi tập trung: Cryptocurrency được xây dựng và quản lý bằng công nghệ blockchain, giúp đảm bảo tính phi tập trung. Thay vì có một tổ chức hay cơ quan trung gian điều hành như ngân hàng, các giao dịch và hoạt động của cryptocurrency được thực hiện và kiểm tra trên mạng lưới blockchain.
- Bảo mật: Các giao dịch và thông tin liên quan đến cryptocurrency được mã hóa và bảo mật trên blockchain nhằm đảm bảo tính riêng tư và an toàn cho người dùng.
- Giao dịch trực tiếp: Các bạn có thể giao dịch trực tiếp cryptocurrency với nhau mà không cần thông qua bên thứ ba. Điều này giúp giảm thiểu thời gian và phí giao dịch so với các hình thức thanh toán truyền thống.
- Không giới hạn địa lý: Cryptocurrency có thể được gửi, nhận và sử dụng trên toàn thế giới mà không bị giới hạn bởi ranh giới địa lý.
- Tiềm năng đầu tư: Nhiều loại cryptocurrency được xem là tài sản có tiềm năng cho việc đầu tư, với giá trị biến động cao và khả năng sinh lời trong thời gian ngắn. Tuy nhiên, không phải đồng tiền điện tử nào cũng có khả năng sinh lời nên người dùng mới tham gia thị trường cần nghiên cứu thật kỹ trước khi xuống tiền đầu tư.
Một số ví dụ về cryptocurrency phổ biến bao gồm Bitcoin (BTC), Ethereum (ETH), Ripple (XRP), Aptos (APT), Sui (SUI) và nhiều loại tiền điện tử khác. Các loại cryptocurrency này đều có những đặc điểm và mục tiêu sử dụng riêng và đang ngày càng được sử dụng rộng rãi trên toàn cầu.
Sàn Crypto là gì?
Sàn crypto, hay sàn giao dịch tiền điện tử, là nền tảng trực tuyến cho phép người dùng mua, bán và trao đổi các loại tiền điện tử như Bitcoin, Ethereum, và nhiều loại tiền điện tử khác. Các sàn giao dịch này hoạt động giống như sàn giao dịch chứng khoán, nơi người dùng có thể thực hiện các lệnh giao dịch theo thời gian thực.
Sàn crypto cung cấp nhiều dịch vụ và tính năng bao gồm:
- Giao dịch Spot: Giao dịch mua bán tiền điện tử trực tiếp.
- Giao dịch Futures: Giao dịch hợp đồng tương lai với đòn bẩy.
- Staking: Khóa tài sản để nhận lãi suất.
- Lending: Cho vay tiền điện tử để kiếm lãi.
Một số sàn giao dịch tiền điện tử nổi tiếng gồm Binance, Coinbase, Kraken và Huobi. Mỗi sàn có các tính năng riêng biệt và mức phí khác nhau, vì vậy người dùng nên nghiên cứu kỹ lưỡng trước khi chọn sàn phù hợp với nhu cầu của mình.
Vậy cryptocurrency có thể được sử dụng vào những việc gì? Hãy cùng đi qua phần tiếp theo nhé!
2. Cách sử dụng cryptocurrency
Cryptocurrency có thể được sử dụng trong những việc sau:
- Thanh toán hàng hóa và dịch vụ: Cryptocurrency có thể được sử dụng để thanh toán một số loại mặt hàng và dịch vụ trực tuyến hoặc ngoại tuyến, tùy thuộc vào những nơi chấp nhận thanh toán bằng tiền điện tử. Tại Việt Nam, crypto chưa được công nhận là một loại tài sản kỹ thuật số và chưa được cấp phép trong việc thanh toán. Ví dụ: Một số tập đoàn chấp nhận thanh toán bằng tiền điện tử như: Tesla, Microsoft,…
- Chuyển tiền quốc tế: Cryptocurrency cho phép bạn chuyển tiền đến bất kỳ đâu trên thế giới mà không cần thông qua ngân hàng trung gian giúp tiết kiệm thời gian và chi phí chuyển tiền quốc tế cho người dùng. Ví dụ: bạn đi xuất khẩu lao động muốn gửi tiền về cho người thân ở Việt Nam, bạn có thể chuyển qua các ví và sàn giao dịch uy tín như ví Metamask hoặc sàn giao dịch Binance.
- Đầu tư và giao dịch: Một số người sử dụng Cryptocurrency như một công cụ đầu tư và giao dịch trên các sàn giao dịch tiền điện tử. Bằng cách mua và bán Cryptocurrency, bạn có thể kiếm lời từ việc mua thấp bán cao. Nhưng hãy thật sự cẩn trọng trước khi xuống tiền đầu tư bởi đây là một loại hình đầu tư biến động giá rất mạnh. Ví dụ: canh thời điểm mua vào đồng ETH hoặc BTC ở thời điểm downtrend và canh bán sau thời điểm halving. Tuy nhiên đây chỉ là một ví dụ, việc đầu tư và giao dịch phần lớn sẽ phụ thuộc vào khả năng tìm hiểu và cân nhắc của mỗi người.
- Tham gia vào các ứng dụng phi tập trung (DApps): Các ứng dụng phi tập trung được xây dựng trên nền tảng blockchain cho phép bạn tham gia vào các hoạt động như chơi game, tham gia vào các dự án DeFi (tài chính phi tập trung), hoặc tham gia vào các sàn giao dịch phi tập trung (DEX). Ví dụ: Muốn tham gia chạy để kiếm tiền trên StepN, bạn cần phải sở hữu NFT, và để mua NFT, bạn phải mua đồng tiền điện tử SOL.
- Quyền sở hữu tài sản kỹ thuật số: Cryptocurrency cho phép bạn sở hữu các tài sản kỹ thuật số, như token, NFT (Non-Fungible Tokens), và các loại tài sản số khác. Bạn có thể lưu trữ và quản lý tài sản này trong ví tiền điện tử của mình. Ví dụ: USDT có thể giúp bạn mua được những tài sản kỹ thuật số khác như BTC, ETH… hoặc khi đã sở hữu ETH, bạn có thể mua được NFT trên các marketplace khác nhau như Blur hay OpenSea…
- Hỗ trợ các dự án blockchain và quyền biểu quyết: Một số Cryptocurrency có tích hợp chức năng quyền biểu quyết trong việc định hướng và quyết định của dự án. Bằng cách nắm giữ và sử dụng Cryptocurrency đó, bạn có thể tham gia vào quá trình quản lý và phát triển của dự án. Ví dụ: khi bạn nắm giữ đồng tiền điện tử SKL, bạn sẽ có quyền bỏ phiếu và kiểm soát tất cả các thông số economic của SKALE Network.
Một số kênh Twitter uy tín cập nhật thông tin:
- Bitcoin Magazine: https://x.com/BitcoinMagazine
- Forbes Crypto: https://x.com/ForbesCrypto
3. Đặc điểm và phân loại Crypto
Thị trường Crypto có những đặc điểm tương tự như thị trường chứng khoán truyền thống tuy nhiên có những nét đặc trưng riêng như sau:
Đặc điểm của Crypto
Phi tập trung (Decentralization)
Không có một cơ quan trung ương nào kiểm soát toàn bộ hệ thống. Thay vào đó, các giao dịch được xác minh bởi một mạng lưới các máy tính (nodes).
Bảo mật cao (High Security)
Sử dụng công nghệ mật mã học để đảm bảo tính bảo mật cho các giao dịch và lưu trữ thông tin.
Tính ẩn danh (Anonymity)
Người dùng có thể giao dịch mà không cần tiết lộ danh tính cá nhân.
Giao dịch nhanh chóng và toàn cầu (Fast and Global Transactions)
Giao dịch có thể được thực hiện bất kỳ lúc nào và ở bất kỳ đâu trên thế giới mà không cần qua trung gian.
Chi phí giao dịch thấp (Low Transaction Fees)
Thường có chi phí thấp hơn so với các phương thức thanh toán truyền thống, do không có các bên trung gian.
Khả năng lập trình (Programmability)
Một số tiền điện tử như Ethereum cho phép tạo ra các hợp đồng thông minh (smart contracts) và các ứng dụng phi tập trung (dApps).
Phân loại Crypto
Tiền điện tử (Cryptocurrency)
Ví dụ:
- Bitcoin (BTC): Đồng tiền điện tử đầu tiên và phổ biến nhất, được xem như vàng kỹ thuật số.
- Ethereum (ETH): Được biết đến với khả năng tạo ra hợp đồng thông minh và ứng dụng phi tập trung.
- Litecoin (LTC): Phiên bản “nhẹ” của Bitcoin, với thời gian xác nhận giao dịch nhanh hơn.
Token tiện ích (Utility Tokens)
Được sử dụng trong các ứng dụng hoặc dịch vụ cụ thể trong một nền tảng blockchain. Ví dụ: Binance Coin (BNB) trên sàn Binance để giảm phí giao dịch.
Token chứng khoán (Security Tokens)
Đại diện cho quyền sở hữu trong một tài sản thực hoặc công ty. Ví dụ: tZERO là token chứng khoán được phát hành bởi Overstock.com.
Stablecoins
Các đồng tiền điện tử có giá trị ổn định, thường được neo vào một tài sản như USD. Ví dụ: Tether (USDT) và USD Coin (USDC).
Governance Tokens
Token này cho phép người nắm giữ tham gia vào việc quản trị và đưa ra các quyết định về phát triển của dự án. Ví dụ: Uniswap (UNI) và Compound (COMP).
DeFi Tokens
Token liên quan đến các dự án tài chính phi tập trung, cung cấp các dịch vụ tài chính như vay mượn, giao dịch mà không cần qua trung gian. Ví dụ: Aave (AAVE) và Maker (MKR).
4. Ưu và nhược điểm của crypto
Ưu điểm của crypto
Hầu hết 5 đặc điểm chung ở phần I được coi như là những ưu điểm của crypto. Ngoài ra, việc sử dụng crypto có thể giúp người dùng tránh được các nguy cơ tiền giả.
Mỗi dự án phát hành sẽ đưa ra một lượng crypto nhất định và không tăng thêm (như BTC). Điều này sẽ hạn chế được tính lạm phát như tiền giấy (trừ những dự án không có Max Supply). Hơn nữa, thông tin của người dùng luôn được đảm bảo an toàn và bảo mật khi giao dịch crypto.
Bên cạnh những ưu điểm trên, crypto có một vài nhược điểm như:
Nhược điểm của crypto
- Giá trị của crypto thường biến động mạnh dẫn tới rủi ro thâm hụt tài chính cho những nhà đầu tư.
- Trong trường hợp các sàn giao dịch tập trung bị tấn công thì khoản đầu tư của người dùng có thể bị mất vĩnh viễn.
- Tính đến thời điểm hiện tại, crypto vẫn chưa được công nhận rộng rãi ở nhiều quốc gia.
- Vì không có tổ chức quản lý, kiểm soát nên một khi gặp rủi ro, sẽ không có cơ chế nào có thể bảo vệ được nhà đầu tư.
Nhìn chung, đầu tư vào crypto vừa có ưu và nhược điểm nhất định. Có thể các bạn từng biết tới rất nhiều trường hợp các tỷ phú được sinh ra nhờ crypto. Song, bên cạnh đó cũng không có ít người nhận về trái đắng. Thậm chí ngay cả một người dùng đã tham gia thị trường lâu năm cũng mắc phải một số rủi ro không đáng có. Vậy đó là những rủi ro gì?
5. Một vài rủi ro của đầu tư crypto
Tiền điện tử đã thu hút được danh tiếng là một khoản đầu tư không ổn định khi có những nhà đầu tư thua lỗ cao do bị lùa gà, bị hack hoặc biến động giá cao.
Ngoài các rủi ro liên quan đến tài sản đầu cơ, các nhà đầu tư tiền điện tử cần lưu ý những rủi ro sau:
- Biến động giá: Giá của Cryptocurrency có thể biến động mạnh trong một thời gian ngắn. Điều này có thể gây ra rủi ro về đầu tư, vì giá có thể thay đổi đột ngột và dẫn đến thiệt hại tài chính nếu không đánh giá và quản lý rủi ro một cách cẩn thận.
- Rủi ro người dùng: Không giống như tài chính truyền thống, không có cách nào để hủy giao dịch tiền điện tử sau khi lệnh đã được gửi đi. Dưới đây là một ví dụ về một trong những triệu phú “hụt” bởi đã lỡ quên mật khẩu ví chứa Bitcoin.
- Thiếu quy định và bảo vệ pháp lý: Thị trường Cryptocurrency đã và đang phát triển song vẫn thiếu quy định chặt chẽ ở một số quốc gia. Điều này có thể dẫn đến việc gặp phải các vấn đề pháp lý cho người dùng, đặc biệt khi xảy ra các vụ lừa đảo.
- Rủi ro bảo mật: Cryptocurrency có thể bị đánh cắp hoặc tấn công bởi hacker thông qua việc xâm nhập vào ví tiền điện tử hay các sàn giao dịch. Nếu bạn không đảm bảo các thao tác cần thiết có thể làm mất toàn bộ số tiền đang có trong đầu tư.
- Sự thiếu ổn định của dự án: Có thể nói, mọi chuyện đều có thể xảy ra trong thị trường crypto như việc một dự án đang phát triển bình thường cũng có ngày công bố giải thể. Có thể ban đầu, những dự án đó không có ý định xây dựng nên dự án rồi exit scam hay giải thể nhưng bởi một vài lí do nào đó như cạn kiệt nguồn vốn vận hành, họ buộc phải công bố giải thể vì không đủ năng lực tiếp tục phát triển dự án được nữa. Điều này gây ảnh hưởng trực tiếp đến portfolio của những nhà đầu tư.
- Nguy cơ phân biệt thông tin: Thị trường Cryptocurrency có thể chịu ảnh hưởng của tin đồn và thông tin sai lệch, dẫn đến tình trạng panic sell (bán tháo), ảnh hưởng tiêu cực đến giá cả. *Đọc thêm bài viết sau để không bị ảnh hưởng bởi tin tức và thông tin sai lệch: Fud là gì? Làm thế nào để vượt qua FUD trong đầu tư trade coin?
- Rủi ro thị trường: Thị trường Cryptocurrency có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố thị trường vĩ mô toàn cầu như tăng trưởng kinh tế, biến động giá cả, hoặc sự không ổn định chính trị, điều này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến giá cả của cryptocurrency.
- Thao túng thị trường: Thao túng thị trường vẫn là một vấn đề nghiêm trọng trong thị trường đầu tư nói chung và trong lĩnh vực đầu tư tiền điện tử nói riêng.
Để giảm thiểu các rủi ro này, người dùng nên tìm hiểu rõ về các dự án và những đồng tiền điện tử mà bản thân đang quan tâm, sử dụng các dịch vụ và sàn giao dịch uy tín; luôn đánh giá và quản lý rủi ro một cách thận trọng khi tham gia vào thị trường cryptocurrency.
Ở một góc nhìn khác, mặc dù đầy rẫy những rủi ro nhưng thị trường tiền điện tử đã có những bước nhảy vọt đáng kể với tổng vốn hóa của toàn thị trường từng lên tới gần 3 nghìn tỷ đô la vào tháng 11 năm 2021. Bất chấp bản chất đầu cơ của tài sản, một số người đã tạo ra vận may đáng kể bằng cách chấp nhận rủi ro đầu tư vào tiền điện tử từ những giai đoạn đầu.
Vậy làm thế nào để mua được tiền điện tử?
6. Làm thế nào để mua crypto?
Có rất nhiều cách thức để mua tiền điện tử nhưng trước tiên, chúng ta cần nắm được có thể mua tiền điện tử ở những đâu. Câu trả lời ở đây đó là: mua qua sàn DEX và sàn CEX hoặc mua qua OTC.
- Sàn CEX: hay Centralized Exchange là một nền tảng giao dịch tiền điện tử được quản lý và vận hành bởi một công ty hoặc tổ chức. Tại sàn CEX, người dùng phải đăng ký tài khoản và xác minh danh tính trước khi giao dịch. Sàn CEX cung cấp tính năng an toàn và thuận tiện nhưng yêu cầu tin tưởng vào bên thứ ba (sàn) khi lưu trữ tiền điện tử và thực hiện giao dịch. Ví dụ: Sàn Binance, OKX, Kucoin,…
- Sàn DEX: hay Decentralized Exchange là một nền tảng giao dịch tiền điện tử phi tập trung, hoạt động trên blockchain và không yêu cầu đăng ký tài khoản hoặc xác minh danh tính. Tại sàn DEX, người dùng có toàn quyền kiểm soát tiền điện tử của mình thông qua ví cá nhân, và các giao dịch được thực hiện trực tiếp từ ví mà không cần phải gửi tiền tới bên thứ ba (sàn). Ví dụ: Sàn Uniswap, 1inch,…
- Mua qua OTC: Thay vì thực hiện giao dịch trực tiếp trên sàn CEX hoặc DEX, mua bán OTC xảy ra thông qua các quá trình trực tiếp giữa hai bên - người mua và người bán. Điều này thường áp dụng cho các giao dịch lớn, mua bán đại trà, hoặc khi muốn giữ tính riêng tư cao hơn.
Vậy làm thế nào để mua tiền điện tử thông qua 2 loại sàn này?
Mua crypto tại sàn CEX
Để mua tiền điện tử, bạn cần thực hiện những bước sau đây:
- Chọn ví tiền điện tử: Đầu tiên, bạn cần có một ví tiền điện tử để lưu trữ và quản lý tiền điện tử. Có nhiều loại ví tiền điện tử, bao gồm ví trực tuyến, ví di động, ví phần cứng... Hãy chọn một ví phù hợp với nhu cầu của bạn để bắt đầu. Đọc thêm: Ví tiền điện tử là gì? Top 4 ví tiền điện tử tốt nhất 2023
- Đăng ký tài khoản trên sàn giao dịch: Sau khi có ví tiền điện tử, bạn cần đăng ký tài khoản trên một sàn giao dịch tiền điện tử nào đó. Sàn giao dịch cho phép bạn mua, bán và giao dịch các loại tiền điện tử khác nhau. Ví dụ: Binance, OKX, Kucoin,… Hãy chọn sàn giao dịch đáng tin cậy và phù hợp với nhu cầu giao dịch của bạn.
- Xác minh danh tính: Một số sàn giao dịch yêu cầu bạn xác minh danh tính trước khi bắt đầu giao dịch (hay còn được gọi là KYC). Quy trình xác minh thông thường bao gồm cung cấp giấy tờ cá nhân và thông tin cá nhân để đảm bảo tính bảo mật và ngăn chặn hoạt động gian lận. Đọc thêm: KYC là gì? Tầm quan trọng của KYC đối với sàn giao dịch
- Nạp tiền vào tài khoản: Sau khi đăng ký và xác minh danh tính, bạn cần nạp tiền vào tài khoản trên sàn giao dịch. Bạn có thể nạp tiền bằng cách chuyển khoản ngân hàng hoặc sử dụng thẻ tín dụng/ thẻ ghi nợ.
- Xác định cặp giao dịch và nhập số lượng: Sau khi nạp tiền vào tài khoản, bạn có thể tìm chọn cặp giao dịch mà bạn muốn thực hiện (ví dụ BTC/USDT) và nhập số lượng tiền điện tử mà bạn muốn mua rồi thực hiện giao dịch. Lệnh giao dịch của bạn sẽ được thực hiện và tiền điện tử sẽ được mua vào tài khoản của bạn trên sàn CEX.
- Rút tiền vào ví: Sau khi mua tiền điện tử thành công, để gia tăng tính bảo mật cho khoản đầu tư của mình, bạn có thể chuyển tiền điện tử từ tài khoản trên sàn giao dịch vào ví tiền điện tử của bạn để lưu trữ. Đọc thêm: Hướng dẫn sử dụng ví MetaMask cùng Bigcoin Vietnam
Mua crypto tại sàn DEX
Để mua tiền điện tử qua sàn DEX (Decentralized Exchange), bạn có thể thực hiện theo các bước sau:
- Chọn ví tiền điện tử: Trước khi bắt đầu giao dịch trên sàn DEX, bạn cần có một ví tiền điện tử phù hợp để lưu trữ tiền điện tử sau khi mua. Hãy chắc chắn rằng bạn đã tải xuống và cài đặt một ví tiền điện tử tương thích với DEX mà bạn muốn sử dụng.
- Chọn sàn DEX: DEX là một sàn giao dịch phi tập trung, nên bạn không cần phải đăng ký tài khoản. Hãy chọn một sàn DEX phù hợp và đáng tin cậy để thực hiện giao dịch.
- Kết nối ví tiền điện tử với sàn DEX: Sau khi chọn sàn DEX, bạn cần kết nối ví tiền điện tử của mình với sàn. Điều này thường được thực hiện thông qua việc cung cấp thông tin từ ví hoặc sử dụng các quy trình xác thực khác.
- Chọn cặp giao dịch và nhập số lượng: Chọn cặp giao dịch mà bạn muốn thực hiện (ví dụ: ETH/USDT) và nhập số lượng tiền điện tử mà bạn muốn mua.
- Thực hiện giao dịch: Sau khi nhập số lượng và xác nhận thông tin giao dịch, bạn có thể thực hiện giao dịch. Lệnh giao dịch của bạn sẽ được thực hiện ngay lập tức vì sàn DEX là tự động và phi tập trung.
- Chuyển tiền điện tử vào ví: Sau khi giao dịch thành công, tiền điện tử sẽ được chuyển vào ví tiền điện tử của bạn. Hãy chắc chắn rằng bạn đã kiểm tra lại và xác nhận rằng tiền điện tử đã được chuyển vào ví của bạn an toàn.
Ngoài ra, cần lưu ý rằng giao dịch trên sàn DEX có thể có mức phí giao dịch nhỏ và cần kiểm tra các chi tiết về phí trước khi thực hiện giao dịch. Hãy luôn đảm bảo rằng bạn sử dụng ví tiền điện tử và sàn DEX đáng tin cậy và bảo mật để đảm bảo an toàn cho tài sản của bạn nhé!
7. Kết luận
Thông qua bài viết này, theblock101 hi vọng các bạn đã có được một cái nhìn tổng quan về cryptocurrency và hiểu được crypto là gì. Crypto không chỉ đóng vai trò đột phá trong cuộc cách mạng tài chính toàn cầu mà còn giúp tăng tính minh bạch, giảm thiểu sự can thiệp của trung gian và tăng cường tính bảo mật trong giao dịch. Đồng thời, cryptocurrency cũng mở ra cơ hội đầu tư mới và tiềm năng, thúc đẩy sự phát triển kinh tế và sáng tạo trong thế giới số hóa ngày nay. Chính vì vậy, hãy trang bị cho mình một hành trang với kiến thức crypto và kinh nghiệm vững chắc để vững bước trên con đường này nhé!
Đọc thêm:
