Tiếng Việt
English
Những người dùng trong thị trường crypto chắc hẳn đã từng nghe rất nhiều mẩu tin như: SEC kiện sàn giao dịch ABC hay dự án XYZ nào đó trong thời gian gần đây.
Vậy SEC là gì và nó có sức ảnh hưởng ra sao tới thị trường crypto?
1. SEC là gì?
SEC là viết tắt của Securities and Exchange Commission (Uỷ ban Chứng khoán và Hối đoái). Đây là một cơ quan chịu trách nhiệm đối với các hoạt động liên quan đến chứng khoán và thị trường tài chính của Hoa Kỳ.
Dưới sự quản lý của Chính phủ Liên bang Hoa Kỳ, SEC đảm bảo rằng việc phát hành và giao dịch chứng khoán diễn ra một cách công bằng, minh bạch và đảm bảo an toàn cho nhà đầu tư. Đó là trong thị trường chứng khoán, vậy SEC sẽ quản lý như thế nào trong thị trường crypto?
2. Lịch sử ra đời của SEC
SEC được thành lập vào năm 1934 sau cuộc Đại Khủng hoảng 1929 nhằm khôi phục niềm tin của nhà đầu tư và đảm bảo tính minh bạch của thị trường chứng khoán. Trước đó, thị trường tài chính Mỹ thiếu sự giám sát, dẫn đến tình trạng thao túng giá và gian lận. Để giải quyết vấn đề này, Đạo luật Chứng khoán 1933 yêu cầu các công ty phát hành cổ phiếu phải công khai thông tin trung thực, còn Đạo luật Sàn giao dịch Chứng khoán 1934 thiết lập SEC để giám sát, bảo vệ nhà đầu tư và điều chỉnh các sàn giao dịch. Với vai trò quan trọng trong việc quản lý thị trường và ngăn chặn hành vi gian lận, SEC giúp duy trì sự công bằng và ổn định, góp phần phát triển bền vững thị trường tài chính Mỹ và quốc tế.
3. Vai trò và quyền hạn của SEC trong thị trường tài chính
3.1. Vai trò của SEC
Vai trò của SEC được thể hiện qua các hoạt động chính sau:
- Giám sát và điều chỉnh thị trường chứng khoán: SEC chịu trách nhiệm giám sát các sàn giao dịch, tổ chức tài chính và công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Mỹ. Cơ quan này yêu cầu các công ty phải tuân thủ quy định về công khai thông tin tài chính, giúp nhà đầu tư có đủ thông tin để đưa ra quyết định chính xác. Bất kỳ hành vi vi phạm nào như gian lận, thao túng giá đều có thể bị SEC điều tra và xử lý.
- Bảo vệ nhà đầu tư: SEC có nhiệm vụ bảo vệ nhà đầu tư khỏi các hành vi gian lận và lừa đảo trên thị trường. Cơ quan này đưa ra các quy định yêu cầu công khai thông tin đầy đủ, đảm bảo rằng các nhà đầu tư có thông tin trung thực và kịp thời. SEC cũng đưa ra các biện pháp giám sát chặt chẽ để ngăn chặn việc sử dụng thông tin nội gián (insider trading) và các hành vi phi đạo đức khác.
- Quản lý và điều chỉnh các công ty niêm yết: SEC yêu cầu các công ty niêm yết phải tuân thủ các quy tắc về báo cáo tài chính và quản trị công ty. Điều này bao gồm việc cung cấp báo cáo tài chính định kỳ, thông tin về quản lý và chiến lược kinh doanh. Nếu công ty không tuân thủ, SEC có quyền phạt và thậm chí đình chỉ niêm yết cổ phiếu của công ty đó.
- Quản lý các tổ chức tài chính và công ty môi giới: SEC cũng chịu trách nhiệm giám sát các tổ chức tài chính, công ty môi giới và các quỹ đầu tư. Cơ quan này kiểm tra và đảm bảo rằng các hoạt động giao dịch được thực hiện theo đúng quy định, tránh rủi ro lạm dụng và bảo vệ lợi ích của khách hàng.
3.2. Quyền hạn của SEC
SEC có quyền thực hiện nhiều biện pháp giám sát và xử lý vi phạm đối với các công ty hoạt động trong lĩnh vực tài chính và chứng khoán. Một số biện pháp mà SEC có thể áp dụng bao gồm:
- Kiểm toán tài khoản: SEC có thể yêu cầu kiểm tra các báo cáo tài chính và bảng cân đối kế toán của các công ty để xác minh tính chính xác và minh bạch của các thông tin tài chính được công bố.
- Yêu cầu cung cấp thông tin: SEC có quyền yêu cầu các công ty cung cấp chi tiết về hoạt động tài chính và chứng khoán nhằm đảm bảo rằng họ tuân thủ đúng các quy định pháp lý và thực hiện công khai thông tin minh bạch.
- Xử phạt vi phạm: Trong trường hợp phát hiện vi phạm, SEC có thể áp dụng các biện pháp xử phạt như phạt tiền, thu hồi giấy phép hoạt động và thậm chí truy tố hình sự các cá nhân có liên quan đến hành vi vi phạm.
- Áp đặt lệnh cấm: Nếu các công ty vi phạm nghiêm trọng các quy định của SEC, cơ quan này có thể ban hành lệnh cấm, ngăn chặn công ty tiếp tục tham gia vào các hoạt động tài chính và chứng khoán tại Hoa Kỳ.
Những biện pháp này giúp đảm bảo sự tuân thủ quy định, bảo vệ nhà đầu tư và duy trì tính minh bạch của thị trường tài chính.
4. SEC quản lý tiền điện tử như thế nào
Trong nửa đầu năm 2023, Bitcoin (BTC) và các loại tiền điện tử khác đã phục hồi trở lại sau khoản lỗ lớn năm 2022. Tuy nhiên, mùa đông crypto vẫn đang diễn ra bộc lộ những điểm yếu của thị trường.
Ngoài ra có thể thấy rằng càng ngày SEC càng có nhiều đòn giáng vào thị trường crypto với hàng loạt tin tức kiện cáo gần đây. Nhiều người cho rằng, SEC càng có nhiều quy định sẽ giúp crypto được hợp pháp hoá một cách rõ ràng hơn. Nhưng cũng có phần đông cộng đồng lo ngại rằng khi SEC can thiệp quá nhiều quy định có thể làm giảm sức hấp dẫn và tính phi tập trung.
Một trong những cuộc tranh luận lớn nhất trong cuộc thảo luận về quy định là liệu tiền điện tử có nên được phân loại là chứng khoán, hàng hoá, tiền tệ hay thứ gì khác không thì đến giờ, đây vẫn là một câu hỏi chưa có lời giải đáp.
Nếu tiền điện tử được coi là một loại hàng hóa như dầu thô, cà phê hay nhiên liệu khí đốt thì cơ quan quản lý chính của Hoa Kỳ sẽ là Ủy ban Giao dịch Hàng hóa Tương lai Hàng hóa (CFTC). Cơ quan này quản lý hoạt động giao dịch tiền tệ và cũng sẽ bao gồm cả giao dịch tiền điện tử nếu tiền điện tử được coi là tiền tệ.
Nhưng nếu các nhà lập pháp và cơ quan quản lý đưa ra nhận định rằng tiền điện tử nên được coi là một loại chứng khoán như cổ phiếu, trái phiếu thì nó sẽ thuộc thẩm quyền của SEC.
Ông Gary Gensler - chủ tịch của SEC đã chia sẻ rằng ông tin rằng phần lớn tiền điện tử là chứng khoán, dựa trên Howey Test, xuất phát từ phán quyết của Tòa án Tối cao năm 1946 trong vụ kiện SEC kiện WJ Howey Co.
Gensler đã nói với Quốc hội: “Tất cả các công ty này phải tuân thủ luật pháp và cho đến khi họ làm như vậy, chúng tôi sẽ tiếp tục truy đuổi họ, đồng thời điều tra và tuân theo các sự kiện và luật pháp”.
Tuy nhiên, Gensler cũng đã đề cập cụ thể đến Bitcoin như một ngoại lệ, phân loại nó là một loại hàng hóa.
5. Những cuộc đàn áp crypto từ SEC
SEC và các cơ quan quản lý khác đã kiểm soát những hoạt động bất hợp pháp trong lĩnh vực tiền điện tử trong nhiều năm, nhưng tần suất các cuộc trấn áp của SEC ngày càng gia tăng sau sự sụp đổ của sàn giao dịch tiền điện tử FTX vào tháng 11 năm 2022.
Các cuộc đàn áp có thể kể đến như:
- Vào tháng 4 năm 2023, Gensler xuất hiện trước Quốc hội. Đảng Cộng hòa trong Ủy ban Dịch vụ Tài chính Hạ viện cáo buộc SEC thúc đẩy các nền tảng tiền điện tử ra nước ngoài, đe dọa sự lãnh đạo của Hoa Kỳ trong đổi mới tài sản kỹ thuật số toàn cầu.
- Cũng trong tháng 4, Coinbase đã đệ đơn yêu cầu “lệnh bắt buộc”, yêu cầu tòa án ra lệnh cho SEC phản hồi lời biện hộ năm 2022 mà Coinbase đưa ra để SEC đưa ra một bộ quy tắc rõ ràng nhằm xác định liệu một token là security hay không và chỉ định cách thức tổ chức phát hành có thể đăng ký hợp pháp với SEC.
- CFTC đã bắt đầu hành động vào tháng 3 năm 2023, kiện sàn giao dịch tiền điện tử lớn nhất thế giới Binance và cáo buộc nền tảng này cho phép khách hàng Hoa Kỳ giao dịch chứng khoán chưa đăng ký.
- Đầu tháng 3, SEC đã ban hành cho Coinbase một thông báo Wells, thông báo cho sàn giao dịch này rằng SEC đã xác định được các vi phạm luật chứng khoán tiềm ẩn của Hoa Kỳ. SEC trước đây đã đưa ra cảnh báo tương tự đối với nhà phát hành stablecoin Paxos.
- Vào tháng 2, SEC đã yêu cầu Kraken ngừng hoạt động tính năng stake tại Hoa Kỳ, một tính năng đem lại lợi nhuận hàng năm lên tới 21%. Kraken sau đó đã phải trả $30M tiền bồi thường và bị phạt dân sự.
- Vào tháng 1 năm 2023, SEC đã buộc tội công ty cho vay tiền điện tử Genesis và sàn giao dịch Gemini bán chứng khoán chưa đăng ký. Genesis nộp đơn xin bảo hộ phá sản chỉ vài ngày sau đó.
- Khi FTX sụp đổ vào tháng 11 năm 2022, SEC đã đưa ra nhiều cáo buộc khác nhau đối với nhà sáng lập FTX, Sam Bankman-Fried cũng như một số giám đốc điều hành khác có liên quan đến FTX, vì cáo buộc vai trò của họ trong việc lừa gạt các nhà đầu tư. Ba giám đốc điều hành có liên quan đến FTX kể từ đó đã nhận tội và đang hợp tác với các công tố viên, bao gồm đồng sáng lập FTX Gary Wang, Giám đốc điều hành Alameda Research Caroline Ellison và giám đốc kỹ thuật của FTX Nishad Singh.
- Vào tháng 7 năm 2022, SEC đã buộc tội các cựu giám đốc điều hành của Coinbase tham gia vào một đường dây giao dịch nội gián trị giá $1,1M.
- Vào tháng 2 năm 2022, công ty cho vay tiền điện tử BlockFi đã đồng ý trả $100M tiền phạt cho SEC vì không đăng ký doanh số bán sản phẩm cho vay tiền điện tử bán lẻ của mình. BlockFi tiếp tục nộp đơn xin bảo hộ phá sản vào tháng 11 năm 2022 sau vụ phá sản của FTX.
- Vào tháng 9 năm 2021, SEC đã buộc tội các giám đốc điều hành của BitConnect vì bị cáo buộc điều hành kế hoạch Ponzi và lừa gạt số tiền $2B của các nhà đầu tư.
- Vào tháng 12 năm 2020, SEC đã đệ đơn kiện Ripple Labs và các giám đốc điều hành của nó, buộc tội họ tiến hành chào bán chứng khoán chưa đăng ký. Vụ việc xoay quanh việc liệu tiền điện tử XRP của Ripple trên thực tế có phải là chứng khoán hay không. Vụ việc đang diễn ra có thể sẽ được giải quyết trong năm nay.
6. Cuộc đàn áp của SEC có ý nghĩa gì đối với các nhà đầu tư tiền điện tử?
Cuộc đàn áp tiền điện tử có thể gây khó khăn cho các nhà đầu tư Hoa Kỳ khi giao dịch các loại tiền kỹ thuật số mà họ yêu thích. Ngoài ra, có thể làm suy yếu bản chất phi tập trung đã thu hút nhiều nhà đầu tư tiền điện tử ngay từ đầu.
Trong khi đó, nhiều chuyên gia đồng ý rằng các sàn giao dịch tiền điện tử cần có những quy định rõ ràng để nhà đầu tư cảm thấy an toàn, đặc biệt là sau làn sóng các sàn giao dịch và quỹ đầu tư phá sản trong năm qua.
Nick Ranga, nhà phân tích tiền điện tử cao cấp tại AskTraders.com, cho biết quy định nghiêm ngặt hơn về tiền điện tử là con dao hai lưỡi đối với các nhà đầu tư tiền điện tử.
“Quy định chặt chẽ hơn về tiền điện tử chắc chắn sẽ bảo vệ các nhà đầu tư, những người chịu thiệt thòi khi các sàn giao dịch như FTX sụp đổ. Ranga nói: Quy định có thể sẽ đặt ra các giới hạn về cách sử dụng tiền điện tử và cũng có thể cản trở sự đổi mới trong lĩnh vực này.
Sam Callahan, nhà phân tích chính tại Swan Bitcoin, cho biết các nhà đầu tư Bitcoin không có lý do gì để lo ngại về cuộc đàn áp quyết liệt của SEC.
“Bitcoin đã được coi là một loại hàng hóa và khi một người tự quản lý Bitcoin của mình, họ không cần phải tin tưởng vào một sàn giao dịch hay bất kỳ trung gian nào nữa. Đây là lý do chính tại sao Bitcoin là một tài sản độc nhất,” Callahan nói.
Có lẽ tin tốt nhất cho các nhà đầu tư tiền điện tử lo ngại về cuộc đàn áp của SEC là hành động giá trên thị trường tiền điện tử. Trong năm 2023, giá Bitcoin đã tăng 70,3%, trong khi Ethereum (ETH) và một số loại tiền điện tử hàng đầu khác cũng tăng hơn 50% từ đầu năm đến nay.
7. Quan điểm của chủ tịch SEC về crypto
Chủ tịch của SEC là Gary Gensler - có nhiều kinh nghiệm trong ngành tài chính và chính sách.
Mỗi nhiệm kì của chủ tịch SEC kéo dài trong 5 năm và chủ tịch hiện tại sẽ đảm nhiệm chức vụ này tới năm 2026.
Quan điểm của Gary Gensler về crypto
Đối với ông, thị trường tiền điện tử là một môi trường đầy rủi ro. Hiện tại, ông chỉ công nhận Bitcoin không phải là chứng khoán mà là một loại hàng hóa (Commodity), trong khi tất cả các loại tiền điện tử khác đều nằm trong tầm ngắm của ông để điều tra.
Ông đề xuất rằng thị trường tiền điện tử cần phải tuân theo các quyết định và báo cáo tất cả hoạt động của các công ty với SEC. Ví dụ, các hoạt động phát hành token, các chiến dịch Initial Coin Offering (ICO), bán SAFT và staking trên các sàn giao dịch.
Tính đến hiện tại, ông cũng đã là người chỉ đạo của nhiều vụ cáo buộc quan trọng:
- SEC đã cáo buộc rằng Ripple, FTT và 9 token khác trên sàn Coinbase là chứng khoán.
- SEC đã kiện một hacker tấn công vào Mango Market và đưa ra lập luận rằng token MNGO là chứng khoán.
- SEC đã kiện Paxos vì cho rằng BUSD là chứng khoán.
Nhìn chung, Chủ tịch SEC hiện tại đang thể hiện một quan điểm tiêu cực đối với thị trường tiền điện tử. Điều này đã gây ra phản đối từ một số lãnh đạo của SEC, nhưng cho đến thời điểm hiện tại, quan điểm này vẫn duy trì và không có nhiều sự thay đổi.
8. Kết luận
Tóm lại, SEC đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh và giám sát thị trường tiền điện tử. Với quyền lực quyết định về việc phân loại tài sản kỹ thuật số, quản lý các sàn giao dịch và đưa ra cáo buộc về chứng khoán, SEC có những ảnh hưởng nhất định đến quyền và trách nhiệm của các nhà đầu tư trong thị trường.
Sự can thiệp của SEC có thể thay đổi cách các dự án tiền điện tử hoạt động và góp phần trong việc đảm bảo tính minh bạch, an toàn và công bằng trên thị trường crypto.
Đọc thêm:
