Tiếng Việt
English
1. Shadow Banking là gì?
Shadow Banking, hay còn được gọi là Ngân hàng Bóng Tối, đề cập đến một hệ thống tài chính song song hoạt động song song với hệ thống ngân hàng truyền thống. Khác với các ngân hàng thương mại thông thường, Shadow Banking không chịu sự giám sát và kiểm soát nghiêm ngặt từ các cơ quan quản lý tài chính chính thống. Thay vào đó, nó bao gồm một loạt các tổ chức và hoạt động tài chính như quỹ đầu tư, quỹ tiền mặt, công ty tín dụng không gắn kết, các nhà đầu tư đại chúng, và các hình thức vay mượn phi truyền thống.
2. Các đặc điểm chính của Shadow Banking
Thiếu giám sát chặt chẽ
Shadow Banking thường hoạt động ngoài tầm kiểm soát của các cơ quan quản lý tài chính, do đó không chịu sự giám sát nghiêm ngặt như các ngân hàng truyền thống. Điều này tạo điều kiện cho việc thực hiện các hoạt động tài chính mà không cần tuân thủ các quy định và nghiêm ngặt về an toàn tài chính.
Sử dụng các kỹ thuật tài chính phức tạp
Shadow Banking thường sử dụng các kỹ thuật tài chính phức tạp như các hợp đồng phái sinh, các công cụ tài chính có đòn bẩy cao và các cơ chế tài chính có tính khối lượng lớn. Điều này tạo ra những rủi ro tài chính cao và có thể lan rộng nhanh chóng qua toàn bộ hệ thống tài chính.
Mức độ bất trắc và không minh bạch
Do tính chất không rõ ràng và thiếu minh bạch của Shadow Banking, nhiều giao dịch và hoạt động trong hệ thống này không được công bố một cách công khai. Điều này làm tăng nguy cơ và gây ra sự không đoán trước được cho hệ thống tài chính.
Vai trò quan trọng trong hệ thống tài chính toàn cầu
Mặc dù không được chính thức công nhận và giám sát, Shadow Banking đóng một vai trò quan trọng trong việc cung cấp thanh khoản và tài trợ cho các thị trường tài chính toàn cầu, đặc biệt là trong việc cung cấp vốn cho các công ty và dự án mạo hiểm.
3. Shadow Banking là tác nhân chính cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu 2007-2008
Trong cuộc khủng hoảng tài chính năm 2007-2008, Shadow Banking đã đóng một vai trò quan trọng và trở thành một trong những nguyên nhân chính dẫn đến sự suy thoái kinh tế toàn cầu. Dưới đây là một số yếu tố cụ thể:
Nguy cơ tài chính không kiểm soát
Hệ thống Shadow Banking thường không phải tuân thủ các quy định và giám sát nghiêm ngặt như ngân hàng truyền thống. Điều này tạo điều kiện cho việc tạo ra các sản phẩm tài chính phức tạp và rủi ro cao mà không có sự kiểm soát cần thiết.
Quá mức nợ và rủi ro tài chính
Shadow Banking thường sử dụng các kỹ thuật tài chính phức tạp như các hợp đồng phái sinh và các công cụ tài chính có đòn bẩy cao. Trong khủng hoảng, sự sụp đổ của các cơ sở tài chính không gắn kết có thể lan rộng và gây ra những làn sóng rủi ro trên toàn cầu.
Thiếu minh bạch và sự không đoán trước được
Do tính chất không rõ ràng của Shadow Banking, nhiều giao dịch được thực hiện bên trong hệ thống này không được công bố một cách công khai. Điều này làm tăng nguy cơ và gây ra sự không đoán trước được cho hệ thống tài chính.
Tác động toàn cầu
Shadow Banking không giới hạn bởi biên giới quốc gia, điều này có nghĩa là những vấn đề và rủi ro từ Shadow Banking có thể lan rộng ra toàn cầu một cách nhanh chóng và gây ra những hậu quả tiêu cực cho các nền kinh tế khác nhau trên thế giới.
4. Ảnh hưởng của Shadow Banking đến thị trường Crypto
Ảnh hưởng của Shadow Banking đến thị trường tiền điện tử có thể rất đa dạng và đôi khi không được nhận diện một cách rõ ràng do tính chất phi truyền thống của nó. Dưới đây là một số ảnh hưởng chính mà Shadow Banking có thể gây ra đối với thị trường crypto:
Tăng cường thanh khoản
Shadow Banking trong thị trường crypto có thể cung cấp các dịch vụ tài chính như vay mượn, cho vay và giao dịch đòn bẩy, từ đó tăng cường thanh khoản của thị trường. Các nền tảng cho vay phi truyền thống có thể cung cấp cơ hội cho người dùng mua và bán tài sản mà không cần phải sở hữu chúng, từ đó tạo ra một môi trường giao dịch linh hoạt hơn.
Tăng tính không ổn định
Các hoạt động của Shadow Banking có thể làm tăng sự không ổn định trong thị trường crypto. Các nhà đầu tư và người dùng có thể dễ dàng bị ảnh hưởng bởi các biến động lớn và không được kiểm soát trong giá cả và thanh khoản. Điều này có thể gây ra sự mất lòng tin từ phía các nhà đầu tư và dẫn đến sự dao động mạnh mẽ trong thị trường.
Rủi ro hệ thống
Một hệ thống tài chính Shadow Banking không được kiểm soát có thể tạo ra các rủi ro hệ thống cho toàn bộ thị trường crypto. Sự suy thoái của các tổ chức tài chính không được kiểm soát có thể lan rộng và gây ra các làn sóng sụt giảm và không ổn định trong hệ thống tài chính toàn cầu.
5. Một số ví dụ về các dự án Shadow Banking trong crypto
Terra - Luna
LUNA - UST sụp đổ chỉ trong 1 tuần từ 08/05 đến 14/05/2022, khiến mất đi 400 tỷ USD vốn hoá và kích hoạt cuộc “khủng hoảng thanh khoản” trên thị trường crypto. Nhiều tổ chức như Binance, Galaxy Digital, Delphi Digital, Pantera Capital, Jump Crypto... đều gánh chịu thiệt hại. Mặc dù Terra sụp đổ, nhưng Do Kwon vẫn cố chấp ra mắt Terra 2.0 vào ngày 28/05/2022. Tuy nhiên, sau đó anh bị truy nã và cuối cùng bị bắt tại Montenegro với án phạt từ 3 tháng đến 5 năm tù. Từ đó, LUNA-UST trở thành "vết nhơ" và Terraform Labs cũng được xem là một Shadow Banking trong thị trường crypto.
Binance
Việc xem Binance là Shadow Banking hay không phụ thuộc vào quan điểm và tiêu chí của mỗi người. Tuy nhiên, Binance có một số đặc điểm tương tự với các tổ chức Shadow Banking khi cung cấp các sản phẩm tài chính rủi ro như Margin, hợp đồng tương lai, cho vay,... Cảnh sát chống tội phạm tài chính Mỹ (FinCEN) cũng đang điều tra Binance về các vấn đề pháp lý. Mặc dù có thông tin cho rằng Binance đang gặp khó khăn trong việc thanh toán khoản vay thế chấp bằng BNB trên Venus, điều này có thể là chiến lược của các đối thủ cạnh tranh hoặc dấu hiệu cho thấy Binance đang gặp vấn đề. Người dùng có thể chuyển tài sản sang các sàn giao dịch khác hoặc ví blockchain khác để đề phòng. Nếu Binance sụp đổ, điều này có thể gây ra hậu quả lớn cho thị trường crypto, tương tự như "FTX 2.0", và trở thành một Shadow Banking gây thiệt hại nặng nề nhất trong lịch sử thị trường.
FTX
FTX, một trong những sàn giao dịch crypto lớn nhất, đã sụp đổ vào tháng 11/2022, gây ra tổn thất lớn cho thị trường. Mọi chuyện bắt đầu từ thỏa thuận cho vay trị giá 500 triệu USD của Alameda Research với Voyager Digital, một công ty cho vay crypto đã tuyên bố phá sản vào tháng 07/2022. Alameda Research và FTX, do tỷ phú Sam Bankman-Fried điều hành, có mối liên kết chặt chẽ, dù họ luôn tuyên bố độc lập.
Alameda Research, với tài sản 15 tỷ USD, đã gặp khó khăn khi Voyager phá sản, khiến CEO của FTX, Sam Bankman-Fried, phải ra tay cứu trợ. Ông chuyển 4 tỷ USD của FTX sang Alameda Research, thế chấp bằng token FTT và 7.6% cổ phần trên sàn giao dịch Robinhood. Một phần của số tiền này là tiền gửi của khách hàng. Ngày 02/11/2022, một bảng cân đối kế toán rò rỉ cho thấy phần lớn tài sản của Alameda là token FTT. Tuy nhiên, điều này gây ra lo ngại về tình hình tài chính của Alameda và CEO Binance CZ sau đó đã tuyên bố bán toàn bộ FTT mà họ nắm giữ. FTX sau đó đã ngừng xử lý rút tiền và nộp đơn xin bảo hộ phá sản vào ngày 11/11/2022. Sự sụp đổ của FTX đã gây thiệt hại lớn và được so sánh với Lehman Brothers.
6. Kết luận
Shadow Banking đã đóng một vai trò quan trọng trong việc góp phần vào cuộc khủng hoảng tài chính 2007-2008 thông qua việc tạo ra môi trường tài chính không ổn định và các rủi ro không kiểm soát. Hiểu rõ về Shadow Banking là quan trọng để ngăn chặn những vấn đề tương tự trong tương lai và bảo vệ sự ổn định của hệ thống tài chính toàn cầu.
Đọc thêm:
