Biến cố của Hyperliquid có phải cuộc chiến giữa CEX và DEX? Hyperliquid có phi tập trung không?

Hyperliquid vừa trải qua một vụ thao túng giá JELLYJELLY khi một trader mở lệnh short rồi tự thanh lý và đẩy khoản lỗ 12 triệu USD về HLP vault. Để hiểu hơn diễn biến vụ thao túng giá trên Hyperliquid, bạn có thể đọc chi tiết tại đây: https://theblock101.com/hyperliquid-jellyjelly

Tuy nhiên câu hỏi được nhiều người đặt ra lúc này là: Liệu Hyperliquid có thực sự phi tập trung không, và đây có phải là cuộc chiến giữa CEX và DEX? Hãy cùng khám phá câu trả lời trong bài viết dưới đây.

1. Biến cố của Hyperliquid có phải cuộc chiến giữa CEX và DEX?

Một số KOL lớn cho rằng vụ tấn công vào Hyperliquid có thể liên quan đến các sàn giao dịch tập trung (CEX).

Theo ZachXBT, nguồn vốn nạp vào ví short JELLY đến từ chain Arbitrum của sàn Binance. Khi Bybit bị hack 1 tỷ USD, các sàn lớn như Binance, OKX đều công khai hỗ trợ. Nhưng trong trường hợp của Hyperliquid, thay vì giúp đỡ, Binance và OKX lại nhanh chóng niêm yết JELLY.

it would even funnier if this outcome happened bc both JELLY manipulators 0x20e8 & 0x67f were freshly funded via Binance on Arbitrum

0xf5c07ec0acfc371c05a5de9882c8c90bfa1c071fa9356e6710e3db17d5abdd48
0xf171d527b9a277b895a02ca4b7c5ee081cb94a8932a60eeadbdcb02ea729b524…
— ZachXBT (@zachxbt) March 26, 2025

=> Vì sao các sàn CEX làm vây? Việc Binance và OKX đồng loạt niêm yết hợp đồng perpetual cho JELLY không chỉ đơn giản là để “bắt trend” hay tận dụng cơn sốt memecoin. Hành động này đã tạo ra một cú sốc thanh khoản, mở ra cơ hội giao dịch chênh lệch giá lớn, khiến thị trường JELLY trở nên cực kỳ dễ bị thao túng. Các cá voi có thể tận dụng biến động này để đặt lệnh short/long theo ý đồ riêng, làm Hyperliquid trở thành "nạn nhân" trong một cuộc chơi lớn hơn.

Nhà phân tích Galois Kevin cho rằng đây không chỉ là một sự kiện ngẫu nhiên, mà là một nước đi chiến lược của các sàn CEX để cạnh tranh với hệ sinh thái DEX đang phát triển mạnh. Khi DeFi ngày càng thu hút người dùng nhờ tính phi tập trung, các sàn CEX có động cơ để duy trì vị thế độc quyền bằng cách tấn công các nền tảng phi tập trung có tiềm năng đe dọa họ.

Every decision sets precedent for the future. Binance and Okx listing perps in Hyperliquid’s face does help their short-term incumbency status but it also sends the message to other cex and dex competitors of what to expect if they take on bad liquidations. https://t.co/dbWlFGm8oK
— Galois Kevin (@Galois_Capital) March 26, 2025

2. Liệu Hyperliquid có thực sự phi tập trung không?

Sau khi phát hiện hệ thống bị tấn công, đội ngũ Hyperliquid đã nhanh chóng thực hiện một loạt biện pháp can thiệp để giảm thiểu tổn thất và bảo vệ người dùng.

Đóng băng tài sản insider: Hyperliquid đã tiến hành một cuộc “đồng thuận” nội bộ nhằm khoá toàn bộ số tiền mà các insider thu được từ vụ tấn công. Tổng giá trị bị đóng băng lên đến hơn 10 triệu USD, một động thái nhằm đảm bảo rằng kẻ tấn công không thể rút lợi nhuận từ hệ thống. Tuy nhiên, điều này cũng dấy lên tranh luận về mức độ kiểm soát của đội ngũ Hyperliquid đối với nền tảng.
Can thiệp vào oracle: Không dừng lại ở đó, Hyperliquid còn tiến hành ghi đè dữ liệu oracle, điều chỉnh lại mức giá trước khi bị thao túng. Điều này cho phép hệ thống thanh lý 392 triệu JELLY với mức giá 0,0095 USD, thu về 703.000 USD lợi nhuận. Nhờ số tiền này, Hyperliquid có thể hoàn trả lại vốn cho người dùng, giúp họ không bị ảnh hưởng bởi vụ thao túng giá.

Mặc dù động thái này giúp bảo vệ hệ thống và người dùng, nhưng cũng làm dấy lên tranh cãi: Hyperliquid có thực sự là một nền tảng phi tập trung, hay chỉ là một hệ thống giao dịch tập trung nhưng được ngụy trang dưới danh nghĩa DeFi?
=> Hyperliquid luôn khẳng định rằng HLP (Hyperliquid Liquidity Pool) là một hệ thống minh bạch, với dữ liệu rõ ràng và có thể kiểm chứng. Tuy nhiên, vụ việc lần này lại chứng minh rằng đội ngũ Hyperliquid vẫn nắm quyền kiểm soát cao độ, sẵn sàng can thiệp khi cần thiết.
Monetsupply.eth - một nhà phân tích có tiếng trong giới crypto, cho rằng decentralization từ lâu chỉ là không tồn tại. Theo anh, thực tế đã chứng minh rằng các hệ thống tài chính phi tập trung vẫn có thể bị thao túng, và khi có sự cố, đội ngũ phát triển thường can thiệp không khác gì các sàn giao dịch tập trung (CEX).

they should have had OI limits much lower than 40% of total circulating supply (iirc this was attacker's position size)

decentralization is definitely playing on hard mode but it can be done
— monetsupply.eth (@MonetSupply) March 26, 2025

3. Kết luận

Vụ việc của Hyperliquid một lần nữa đặt ra câu hỏi lớn về sự khác biệt giữa DeFi lý tưởng và thực tế vận hành. Một nền tảng có thể minh bạch, nhưng khi đội ngũ phát triển có quyền can thiệp sâu vào hệ thống, thì liệu nó có còn thực sự phi tập trung? Điều này không chỉ phản ánh những rủi ro của DeFi, mà còn cho thấy giới hạn của decentralization trong thực tế, khi sự kiểm soát vẫn thuộc về một nhóm nhỏ thay vì cộng đồng.

Đọc thêm: