1. Inscription là gì?
Inscription là hành động “khắc” dữ liệu lên đơn vị nhỏ nhất của blockchain và biến nó thành một dạng NFT lưu trữ vĩnh viễn ở trên blockchain đó. Dữ liệu ở đây có thể là một đoạn văn bản, một hình ảnh, một video hoặc bất cứ mẩu dữ liệu nào.
Trong trường hợp của Bitcoin, inscription là việc khắc dữ liệu lên đơn vị satoshi - đơn vị nhỏ nhất của Bitcoin. Quá trình này sẽ biến các sats trở thành NFT chứa các dữ liệu được khắc.
Inscription sau đó đã phá vỡ mọi suy nghĩ và “kiến thức” về một Bitcoin blockchain trước đó, như:
- Không thể tạo ra token trên Bitcoin blockchain
- Không thể xây dựng và phát triển DeFi trên Bitcoin
- Và nhiều định kiến khác.
Ngoài ra, nhờ có hoạt động inscription, phí giao dịch trên Bitcoin đã tăng gấp nhiều lần, tạo ra doanh thu lớn cho các thợ đào. Từ đó, công việc miner kiếm về nhiều doanh thu hơn và có lẽ đây sẽ là câu trả lời cho giai đoạn phần thưởng khối giảm dần thì đâu là nguồn lợi nhuận sẽ giữ thợ đào ở lại mạng lưới này?
Đọc thêm: Bitcoin Ordinals là gì? Bitcoin Ordinals tác động đến thị trường crypto như thế nào?
2. Tổng quan về inscription trên Bitcoin
Sự nở rộ của xu hướng inscription bắt nguồn từ những token đầu tiên trên hệ sinh thái Bitcoin. Ngay sau khi ORDI - BRC20 đầu tiên, mang tính biểu tượng cho xu hướng này trên Bitcoin được niêm yết trên các sàn giao dịch tập trung, đặc biệt là khi ORDI được listing trên Binance, các token BRC20 đã bùng nổ về mặt giá cả và nhiều nền tảng công nghệ được ra mắt để hỗ trợ các token này.
Một số BRC20 token phổ biến nhất:
- ORDI: ORDI là token BRC20 đầu tiền được mint miễn phí, với tổng cung là 21 triệu đồng (bằng với số lượng của Bitcoin). Ngay sau khi được niêm yết lên Binance, giá mỗi ORDI đã đạt ATH tại mức 83 USD, đưa vốn hoá của ORDI lên mức 1,7 tỉ đô la.
- SATS: SATS là token phổ biến khi được đặt dựa trên đơn vị nhỏ nhất của BTC (satoshi). Token này cũng được niêm yết trên Binance, với tổng cung là 2,1 triệu tỉ SATS, tại ATH, vốn hoá token này cũng đã chạm mức 1,8 tỉ đô.
Dù đang chìm trong downtrend, các token được sinh ra theo xu hướng inscription vẫn thể hiện được sự quan tâm lớn từ cộng động, gợi mở ra một tương lai một hệ sinh thái DeFi sẽ thực sự được sinh ra ở trên Bitcoin và phát triển rộng khắp.
Đi theo sự bùng nổ của các token BRC20, các chợ và ứng dụng hỗ trợ cũng đã đóng góp khá lớn:
- Chợ đầu tiên và sơ khai nhất là Unisats
- Chợ phổ biến nhất hiện nay OKX
- Chợ tương đối lớn là Magic Eden
Các chợ trên đều cho phép người dùng mua bán và trao đổi token BRC20 sau khi kết nối ví liên quan.
3. Top Inscription nổi bật nhất hiện nay
Sau khi trở nên vô cùng phổ biến trên Bitcoin, xu hướng inscription đã dần lan toả và trở nên phổ biến trên nhiều blockchain hiện nay. Cụ thể:
2.1. Cosmos Hub
Với thiết kế công nghệ tương đồng như Bitcoin, blockchain Cosmos Hub dù trở nên phổ biến nhờ Cosmos SDK, nhưng dường như ATOM - native token không được hưởng nhiều lợi ích do hệ sinh thái bao quanh ATOM quá yếu.
Sự ra mắt của inscription đã giúp Cosmos Hub tiến sâu thêm vào việc phát triển hệ sinh thái DeFi và mở ra một tương lai mới cho nền tảng này. Các token được tạo ra trên blockchain Cosmos Hub sẽ có tiêu chuẩn là CFT-20.
Gần đây, Delphi Digital - tổ chức hỗ trợ sự phát triển của Cosmos ngay từ những giai đoạn đầu đã kết hợp với Redphone (được cho là người đầu tiên đưa ra đề xuất về inscription trên Bitcoin) phát triển Asteroids Protocol và token $ROIDS.
Tổ chức này kì vọng giao thức sẽ dần phát triển, thu hút thanh khoản về cho Cosmos Hub và chính thức ở thành DeFi Hub trên nền tảng này.
Một số thông tin về Asteroids:
- Token: ROIDS
- Tiêu chuẩn: CFT-20
- Website: https://asteroidprotocol.io
- Max Supply: 100 000 000 ROIDS
- Giá mint: Free
- Chợ giao dịch: https://asteroidprotocol.io/app/market/ROIDS
Một số các token khác nổi bật trong hệ sinh thái Cosmos Hub:
- STAKE
- ROIDS
- VEGGS
- RUNES
2.2. Solana
Nói về sự cải tiến và phát triển thần tốc không thể bỏ qua Solana, đặc biệt trong là năm 2023 và 2024 tới. Hệ sinh thái Solana cũng cập nhật xu hướng inscription, dù không mạnh mẽ nhưng cũng đã giúp hệ sinh thái này gây được sự chú ý.
Tiêu chuẩn inscription trên Solana là SPL-20 (hay Solana Program Library 20). Các thông tin về tiêu chuẩn này và các dự án inscription nổi bật đã được Theblock101 cập nhật trên link này.
2.3. Celestia
Sự bùng nổ của khá niệm “modular blockchain” và xu hướng Stake To Earn không thể không kể đến sự đóng góp lớn từ Celestia. Khi xu hướng inscription bùng nổ, nhiều developer cũng không bỏ qua miếng mồi Celestia béo bở khi dòng tiền đang tập trung mạnh mẽ ở giao thức này.
Một trong những inscription nổi bật nhất của Celestia là CIAS. Một số thông tin cơ bản:
- Ticker: CIAS
- Tổng cung: 21 tỷ
- Website và link chợ: https://www.cias.wtf/marketplace
2.4. Linea
Sự bùng nổ của xu hướng inscription không thể bỏ qua blockchain Linea - blockchain được xây dựng bởi Consensys - công ty đứng sau ví cho các blockchain EVM hiện nay là Metamask.
Particle Network - dự án xây dựng cơ sở hạ tầng AA- đã kết hợp với hơn 50 dự án tạo nên tổ chức có tên gọi The People's Alliance. Tổ chức này sau đó đã phát hành ra token ALLY - token inscription đầu tiên trên mạng Linea với sự hỗ trợ của hơn 50 dự án kể trên.
Người dùng thực hiện các nhiệm vụ xã hội và được tặng ticket để mint ALLY. Một số thông tin về ALLY:
- Ticker: ALLY
- Blockchain : Linea
- Tổng cung: 21 tỷ
- Chợ giao dịch: https://marketplace.ally.build/en/marketplaceList?chainId=59144&tick=ALLY&protocol=orc-20
Theo như thông tin từ dự án, những ai nắm giữ ALLY sẽ có cơ hội tham gia launchpad các dự án trong tổ chức kể trên và có cơ hội nhận airdrop từ Linea.
2.5. Sui Blockchain
Là một tân binh đang bùng nổ về DeFi khi TVL liên tục vượt qua các non-EVM blockchain như Bitcoin, Cardano… và vươn lên dẫn thứ 2 chỉ sau Solana, Sui blockchain không bỏ qua xu hướng inscription.
Các nền tảng inscription trên Sui bùng nổ lượt mint và tương tác với blockchain như một lần khẳng định lại sự bền bỉ của blockchain này. Tại thời gian đỉnh điểm, hoạt động mint inscription trên Sui khiến blockchain này phải xử lí hơn 10 triệu giao dịch mỗi ngày nhưng không khiến blockchain bị tắc nghẽn hay chi phí giao dịch đẩy lên cao.
Một số thông tin về inscription trên Sui:
- Nền tảng: Suimint
- Chợ giao dịch: https://app.suimint.io/marketplace
Ngoài các blockchain kể trên, các blockchain khác cũng theo kịp xu hướng inscription, bao gồm : Dogecoin blockchain, Ethereum, Aptos, Arbitrum … nhưng không quá nổi bật.
4. Bitcoin và Cosmos làm chủ cuộc chơi inscription
Đối với các blockchain khác, việc inscription có phát triển hay không thì cũng không ảnh hưởng nhiều đến việc xây dựng hệ sinh thái. Nhưng đối với Bitcoin và Cosmos, đây là một trong những cải tiến quan trọng bậc nhất với 2 blockchain này.
Braindump on how Bitcoin and Cosmos Hub inscriptions (via @asteroidxyz) are the two most important inscriptions platforms on the planet...
— redphone ☎️🧙🏻♂️ (@redphonecrypto) January 24, 2024
(and how they beautifully compliment one another):
1. Inscriptions really only make sense on transactional chains (meaning chains that…
Những lợi ích mà inscription mang tới:
- Trực tiếp tạo ra token trên blockchain không hỗ trợ smart contract: BRC20 (Bitcoin) và CFT20 (Cosmos Hub)
- Xây dựng các giao thức thanh khoản và xây dựng được hệ sinh thái DeFi, từ đó đưa BTC và ATOM đi vào các ứng dụng, làm tăng tiện ích cho coin nền tảng.
- Với Bitcoin: Tăng hoa hồng cho thợ đào, khuyến khích các thợ đào ở lại đóng góp bảo mật cho mạng lưới về dài hạn, trong khi đó doanh thu liên tục tăng trưởng.
- Với Cosmos Hub: Xây nên các ứng dụng DeFi có chi phí rẻ, khiến dòng tiền đi vào ATOM có nơi sinh thêm lợi nhuận và giữ dòng tiền ở lại.
Tóm lại, sự phát triển của inscription là đặc biệt quan trọng với 2 blockchain kể trên về mặt dài hạn, kể cả về khía cạnh nền kinh tế của coin nền tảng lẫn hệ sinh thái nói chung.
5. Kết luận
Sự bùng nổ của inscription bắt nguồn từ Bitcoin sẽ không chỉ dừng lại ở đây với những cải tiến mà công nghệ này mang lại. Với inscription, bể thanh khoản to lớn từ Bitcoin và Cosmos Hub sẽ dần được mở khoá và mở ra kỉ nguyên mới cho hàng trăm tỉ đô đang cần đưa vào sử dụng. Theo dõi Theblock101 để cập nhật thêm về inscription.
Đọc thêm: