Tiếng Việt
English
1. Ý tưởng
Hiểu đơn giản, Arweave là công cụ giúp người dùng lưu trữ dữ liệu vĩnh viễn. Trong mạng lưới Arweave, thông tin được phân bổ đi toàn hệ thống máy tính gọi là node hoặc miner. Mô hình này hoàn toàn khác biệt với mô hình internet hiện nay, khi toàn bộ mạng lưới nằm trong tay một vài công ty nhất định, và máy chủ của những công ty này có thể sập bất cứ lúc nào hay thông tin bị chỉnh sửa mà không ai có thể biết được.
Arweave đại diện cho “permaweb” - một mạng internet song song được vận hành bởi một mạng lưới node. Cũng giống như những mạng lưới lưu trữ dữ liệu phi tập trung khác, Arweave sử dụng token mạng lưới đồng AR để vận hành dịch vụ. Trong khi người dùng cần chi tiêu AR để lưu trữ dữ liệu, miner được chia thưởng AR.
Arweave trở nên nổi bật so với các dự án lưu giữ giữ liệu phi tập trung khác vì có thể tiếp cận được thông qua trình duyệt web hiện tại. Thêm nữa, cộng đồng hoàn toàn có thể tham gia vào cải thiện dự án do dự án là dự án “open Source”.
Lịch sử hình thành
Năm 2017, Archain được thành lập (tên gọi cũ của Arweave).
Năm 2018, Archain được đổi tên thành Arweave khi tham dự sư kiện Techstar.
Năm 2019, Arweave kêu gọi được 5 triệu đô từ nhiều quỹ VC nổi tiếng như Coinbase, a16z, và Multicoin Capital.
Vào năm 2020, Arweave đã kêu gọi thêm được 8,3 triệu đô nhằm mục tiêu phát triển cộng đồng người dùng và lập trình viên.
2. Sản phẩm: Điểm nổi bật của Arweave
- Proof of Access Consensus (Chứng nhận Truy cập)
- Bundles (Gói dữ liệu)
- SmartWeave
- Vartex Gateways (Cổng Vartex)
- Content moderation (Kiểm duyệt nội dung)
2.1 Proof of Access Consensus (Chứng nhận Truy cập)
Việc chứng nhận giao dịch trong mạng lưới Arweave hoàn toàn khác với các mạng lưới khác. Thông thường, một hệ thống “Proof-of-Work” được sử dụng khi tiền điện tử yêu cầu các máy tính cạnh tranh để giải một câu đố toán học (hashing). Arweave sử dụng một phương pháp khác cho vấn đề này, được gọi là SPoRA (Bằng chứng ngắn gọn về truy cập ngẫu nhiên).
Arweave yêu cầu mỗi nút trong mạng kiểm tra xem khối giao dịch mới có chứa khối được chọn ngẫu nhiên từ trước đó hay không. Nếu có, thì các giao dịch mới có thể được thêm vào mạng.
Cơ chế đồng thuận này giúp xác minh rằng các giao dịch mới là chính xác và xác nhận rằng các giao dịch cũ không bị giả mạo. Phương pháp này được gọi là “bằng chứng truy cập” và node đóng góp vào việc thêm một khối mới sẽ nhận được $AR làm phần thưởng.
2.2 Bundles (Gói dữ liệu)
Đóng gói dữ liệu là chức năng giúp đảm bảo một nhóm lệnh giao dịch hoàn toàn được đưa vào một khối. Đây là vấn đề của hầu hết các blockchain khác, nhất là khi các blockchain này theo cơ chế cạnh tranh về phí gas.
Một ứng dụng quan trọng của việc đóng gói dữ liệu là khi Arweave được dùng để lưu trữ những dự án NFT lớn, với hàng hàng File hình ảnh cần được tải liệu cùng một lúc. Một vài dự án bị hỏng do một phần trong số tài liệu cần tải lên của họ đã bị “bỏ rơi”.
Một dự án lớn trên hệ Solana là Metaplex là bên đầu tiên sử dụng ứng dụng này. Ứng dụng này đặc biệt phù hợp cho những dự án NFT lớn, những kể cả các dự án thông thường cũng có thể sử dụng được.
2.3 SmartWeave
SmartWeave là một giao thức hợp đồng thông minh sử dụng $AR để cho phép các nhà phát triển xây dựng các ứng dụng hợp đồng thông minh bằng JavaScript, khởi chạy bằng máy tính người dùng.
Cách thức hoạt động của nó không giống như phương thức thực hiện hợp đồng Ethereum trong đó toàn bộ mạng được gọi để xác minh giao dịch; SmartWeave dựa vào người dùng hợp đồng thông minh để tự làm điều đó, phía khách hàng.
Việc thực hiện xác thực không cần nhiều sức mạnh tính toán, làm cho đây trở thành một lựa chọn xanh hơn, và cũng an toàn hơn. Nếu ai đó sử dụng mã độc, sự kiện này sẽ không ảnh hưởng đến toàn bộ chuỗi khối.
Một tính năng đáng chú ý khác là các hợp đồng SmartWeave có thể là toàn bộ phụ trợ (backend) cho một ứng dụng. Điều đó có nghĩa là các nhà phát triển không cần máy chủ và toàn bộ ứng dụng có thể chạy từ chuỗi khối. Không giống như Ethereum, tương tác với các hợp đồng SmartWeave chỉ tốn chưa đến 1 xu (1 Cent).
2.4 Vartex Gateways (Cổng Vartex)
Vartex cho phép vận hành cổng dữ liểu chỉ với một bài lệnh đơn giản, không phụ thuộc vào bất cứ máy chủ tập trung nào. Đây là một trong những công cụ cho phép phi tập trung permaweb.
2.5 Content moderation (Kiểm duyệt nội dung)
Chức năng kiểm duyệt nội dung cho phép người dùng chọn loại dữ liệu cho muốn lưu giữ. Ví dụ như nếu người dùng chỉ muốn lưu File hình ảnh/âm thanh, họ có thể chọn lựa. Khi một File mới được tải lên mạng lưới, Arweave sẽ rà soát máy nào muốn lưu loại dữ liệu nào nhưng hầu hết, các máy đều sẽ chấp nhận dữ liệu đó, vì nếu máy càng lưu nhiều dữ liệu, máy đó sẽ nhận được càng nhiều thưởng.
3. Team
Người sáng lập và tạo ra Arweave là Sam Williams, "một ứng viên tiến sĩ với kinh nghiệm rộng trong thiết kế và triển khai hệ thống phi tập trung". Ông đã xây dựng Arweave trong thời gian đang học tại đại học, được truyền cảm hứng bởi cuốn sách 1984 của Orwell.
4. Tokenomics
AR token:
Tổng cung: 66 000 000
Đang lưu thông: 50,108,502
Giá bán cộng đồng: 0.73 USD
Giá bán private: 0.56 USD
Giá bán vòng seed sound: 0.18 USD + 25% bonus
Tiện ích token AR:
Trả phí giao dịch trên mạng lưới
Phí lưu trữ và trích xuất dữ liệu trên mạng Arweave
Tương tác với các dApp xây trên mạng lưới
Gần như toàn bộ số token AR đã được đưa vào lưu thông trong thị trường, xét về lực bán tiềm năng, nhà đầu tư token AR hiện đã được thả gần hết token.
Vậy Arweave có cách nào để dần loại bỏ bớt token ở ngoài thị trường hay không?
Câu trả lời là có. Arweave phát triển một mô hình mang tính đột phá được gọi là Endowment model. Mô hình này cho phép hệ thống khoá 1 phần token (trong phần phí người dùng trả cho hệ thống để lưu trữ dữ liệu) trong một thời gian dài, nhằm mục tiêu trả dần phần thưởng cho những thiết bị lưu trữ. Nếu như trong các mô hình khác, người dùng trả phí cho bên cung cấp dịch vụ bằng token, token đó sẽ ngay lập tức được đưa ra ngoài thị trường lưu thông thì với Arweave, mô hình sẽ khác biệt.
Theo mô hình trả phí từ Arweave, phí trả cho hệ thống sẽ bao gồm 2 phần:
- Một lượng token trả trước cho mạng lưới để lưu trữ dữ liệu trong 200 năm.
- Một lượng token đi vào Endowment nhằm để duy trì phí cho nhiều năm hơn nữa (nếu có).
Nhìn tổng quan, đây cũng gần như một dạng burn token. Token thay vì được đưa ra ngoài thị trường, sẽ được khoá trong Endowment một khoảng thời gian tương đối dài.
5. Nhà đầu tư và đối tác kinh doanh
5.1 Nhà đầu tư
Arweave thu hút nhiều nhà đầu tư danh tiếng như Multicoin Capital, a16z, Coinbase Ventures, Iron Key Capital…
5.2 Đối tác kinh doanh
Arweave sở hữu nhiều đối tác kinh doanh có tên tuổi với mô hình kinh doanh doanh thu tỉ đô và hàng tỉ người dùng trên toàn cầu như Meta (Facebook cũ), Metaplex, Mirror và Instagram.
6. Roadmap
Đang cập nhật
7. Hệ sinh thái Arweave
Hiện tại, có đến gần 40 dự án được xây dựng trên Arweave hoặc tích hợp Arweave. Có những cái tên nổi bận như KYVE, Another Money, Bundlr, everPay, ArDrive, ar.io, ArConnect…
Mỗi dự án đang phát triển ở những ngách khác nhau mang đến một hệ sinh thái Arweave ngày càng hoàn thiện.
Chi tiết: https://viewblock.io/arweave/ecosystem
Những con số nổi bật của Arweave:
- Tổng số giao dịch trên nền tảng: 593.551.350
- TPS: 22,24
- Tổng số địa chỉ ví: 146.512
- Số node: 102
- Chi phí lưu trữ dữ liệu: 0,131 AR/GB
- Lượng dữ liệu được lưu trữ trên Arweave: 122,39 TB
Chi tiết: https://viewblock.io/arweave
8. Doanh thu
Theo thống kê từ Messari, Arweave đang có doanh thu từ hoạt động dịch vụ lưu trữ dữ liệu đứng thứ 2, chỉ sau Filecoin. Dù chênh lệch còn lớn, Arweave đang dần chứng minh được vị thế trong thị trường này.
Thống kê doanh thu toàn ngách dữ liệu (Data), loại từ Filecoin và Pocket
Trong thống kê thị phần ngách lưu trữ dữ liệu, Arweave phát triển nhanh chóng, tuy chưa vượt qua những cái tên gạo cội như Storj và Siacoin nhưng tốc độ tăng trưởng khá cao, chỉ sau Filecoin.
9. Kết luận
Tóm lại, Arweave là một cái tên nổi bật trong thị trường Crypto nói chung, và ngách lưu trữ dữ liệu nói riêng. Vốn hoá của Arweave đang chỉ bằng 1 phần 5 vốn hoá của Filecoin, nên nếu Arweave phát triển được hệ sinh thái, tăng trưởng về người dùng và đối tác kinh doanh, đây sẽ là một cái tên các bạn có thể đưa vào watchlist được. Team sẽ liên tục cập nhật tiến trình phát triển của dự án.
Đọc thêm:
