Hợp đồng quyền chọn (Options Trading) là gì?

1. Hợp đồng quyền chọn là gì?

Hợp đồng quyền chọn là một thỏa thuận trong đó nhà đầu tư tham gia hợp đồng có quyền mua hoặc bán tài sản ở một mức giá được xác định trước, có thể xảy ra trước hoặc tại một thời điểm nhất định.

Có vẻ khái niệm này giống với khái niệm hợp đồng tương lai, tuy nhiên các nhà đầu tư mua hợp đồng quyền chọn không có nghĩa vụ phải thực hiện vị thế của họ.

Hợp đồng quyền chọn là các công cụ tài chính phái sinh có thể dựa trên nhiều loại tài sản cơ sở bao gồm cổ phiếu và tiền mã hóa. Các hợp đồng này cũng có thể được phái sinh từ các chỉ số tài chính. Hợp đồng quyền chọn thường được sử dụng để phòng ngừa rủi ro có thể xảy ra ở các vị thế hiện tại và để thực hiện buôn bán đầu cơ.

Người nắm giữ hợp đồng quyền chọn có quyền, nhưng không có nghĩa vụ phải mua hay bán một loại tài sản cơ sở tại một thời điểm nhất định trong tương lai theo mức giá đã được xác định trước.

2. Các thành phần của hợp đồng quyền chọn

Hợp đồng quyền chọn có bốn thành phần chính: kích cỡ, ngày đáo hạn, giá thực hiện và phí quyền chọn.

Kích cỡ (Volume): Đề cập đến số lượng hợp đồng được giao dịch trong mỗi lệnh.
Ngày đáo hạn (Expiry Date): Là thời điểm cuối cùng mà nhà đầu tư có thể thực hiện quyền chọn; sau ngày này, hợp đồng sẽ không còn giá trị.
Giá thực hiện (Strike Price): Mức giá mà tại đó tài sản sẽ được mua hoặc bán nếu nhà đầu tư quyết định thực hiện quyền chọn.
Phí quyền chọn (Premium): Là chi phí mà người mua phải trả để sở hữu hợp đồng quyền chọn. Mức phí này sẽ dao động theo thời gian và thường thay đổi khi ngày đáo hạn đến gần. Người mua trả khoản phí này để có quyền thực hiện hợp đồng từ người bán.

3. Các loại hợp đồng quyền chọn Bitcoin

Trong giao dịch phái sinh crypto, hợp đồng quyền chọn được chia thành hai loại chính là quyền chọn mua (Call Option) và quyền chọn bán (Put Option).

3.1 Quyền chọn mua (Call Option)

Với loại quyền chọn này, người mua sẽ phải trả cho người bán một khoản phí. Đây được gọi là khoản phí quyền chọn (premium). Người mua quyền chọn này sẽ có quyền được mua một lượng coin nhất định theo mức giá đã được thỏa thuận.

Người bán quyền chọn mua sẽ nhận được tiền phí. Do đó, bên bán phải có trách nhiệm bán đi một lượng coin theo giá đã thỏa thuận ban đầu khi người mua thực hiện quyền.

3.2 Quyền chọn bán (Put Option)

Tương tự quyền chọn mua, trong quyền chọn bán, người mua cũng phải trả người bán phí quyền chọn. Lúc này, người mua quyền chọn bán sẽ có quyền bán một lượng Bitcoin nhất định theo mức giá đã được thỏa thuận ban đầu.

Ngược lại, người bán quyền chọn sẽ nhận được tiền phí. Vậy nên, bên bán phải có trách nhiệm mua một lượng Bitcoin từ bên mua quyền chọn theo mức giá đã được thỏa thuận ban đầu.

4. Cách thức hoạt động của các quyền chọn tiền điện tử

Các quyền chọn tiền điện tử cho phép bạn mua call option, buy put, sell call hoặc sell put. Các quyền chọn này dựa trên giá của một loại tiền điện tử cụ thể như Bitcoin hoặc Ethereum. Để đơn giản hóa, trong hầu hết các trường hợp, nếu bạn mua “call option” (quyền chọn mua), khoản đầu tư của bạn có thể mang lại lợi nhuận nếu giá của loại tiền điện tử đó tăng lên. Mặt khác, “buy put” (quyền chọn bán) cho phép bạn kiếm tiền nếu giá của một loại tiền điện tử cụ thể giảm xuống.

Quyền chọn mua là một hợp đồng cung cấp cho chủ sở hữu quyền, nhưng không có nghĩa vụ mua một tài sản kỹ thuật số, chẳng hạn như Bitcoin, với một mức giá cụ thể tại một thời điểm cụ thể. Chi phí của một quyền chọn được gọi là phí bảo hiểm. Phí bảo hiểm của quyền chọn phụ thuộc vào các yếu tố như sự biến động của tài sản, thời gian còn lại trên hợp đồng, lãi suất và giá hiện tại của tài sản. Ví dụ, phí bảo hiểm sẽ tương đối cao nếu bạn muốn mua một quyền chọn với giá thực hiện thấp hơn giá trị hiện tại của tài sản. Điều này là do hợp đồng đã có giá trị nội tại.

Nếu giá tiền điện tử cao hơn giá thực tế tại thời điểm hết hạn, bạn có thể có lợi nhuận với tư cách là người nắm giữ quyền chọn. Nếu giá tiền điện tử thấp hơn mức giá thực tế tại thời điểm hết hạn, bạn có thể quyết định không thực hiện quyền để tránh thua lỗ.

Giả sử giá Bitcoin vào đầu tháng 3 là $35,000, nhưng bạn nghĩ rằng giá sẽ cao hơn nhiều vào cuối tháng. Cũng giả sử bạn mua quyền chọn mua 1 BTC với giá thực hiện là 40.000 đô la với phí bảo hiểm là 400 đô la sẽ hết hạn vào ngày 25 tháng 3. Nếu giá của Bitcoin cao hơn giá thực hiện vào ngày đã thỏa thuận (giả sử là
$45.000), bạn có thể thực hiện quyền chọn mua và tạo ra lợi nhuận $ 5000 ($45,000 - $40,000). Nếu chúng tôi trừ phí bảo hiểm ($400), bạn sẽ kiếm được $ 4600. Ngược lại, nếu giá của Bitcoin là $36000 vào ngày đã thỏa thuận, bạn có thể quyết định không thực hiện quyền chọn mua. Về bản chất, bạn sẽ chỉ mất phí bảo hiểm ($400).

Quyền chọn bán ngược lại với quyền chọn mua. Chủ sở hữu quyền chọn bán có thể bán tiền điện tử với giá thực tế, nhưng chỉ khi giá thị trường thấp hơn giá thực tế. Người mua quyền chọn bán kỳ vọng giá của tài sản cơ bản sẽ giảm. Mặt khác, người bán quyền chọn bán kỳ vọng giá của tài sản cơ sở sẽ tăng.

Sử dụng ví dụ chúng tôi đã sử dụng trước đó, bạn có thể mua quyền chọn bán đối với Bitcoin nếu bạn nghĩ rằng giá Bitcoin sẽ giảm xuống dưới mức giá thực tế vào ngày hết hạn hợp đồng. Vì vậy, nếu giá giảm $5000, lợi nhuận của bạn sẽ là “phí bảo hiểm của hợp đồng được trừ đi $5000”. Mặt khác, nếu giá thực hiện cao hơn giá mới của tài sản, bạn có thể cho phép hợp đồng hết hạn và chỉ mất phí bảo hiểm.

5. Ưu điểm và nhược điểm của hợp đồng quyền chọn

5.1. Ưu điểm

Thích hợp để phòng ngừa rủi ro thị trường
Linh hoạt hơn trong buôn bán đầu cơ
Cho phép nhiều cách kết hợp và chiến lược giao dịch, với các cơ chế rủi ro/phần thưởng riêng biệt
Tiềm năng thu lợi nhuận từ tất cả các xu hướng
Có thể được sử dụng để giảm chi phí khi tham gia vào vị thế
Cho phép nhiều giao dịch được thực hiện đồng thời

5.2. Nhược điểm

Cơ chế làm việc và tính toán phí hợp đồng đôi khi còn khó hiểu
Có nhiều rủi ro, đặc biệt đối với người bán
Chiến lược giao dịch phức tạp hơn khi so sánh với các lựa chọn thay thế thông thường
Thị trường quyền chọn thường bị ảnh hưởng bởi mức độ thanh khoản thấp, khiến chúng trở nên kém hấp dẫn hơn đối với hầu hết các nhà giao dịch
Giá trị của phí hợp đồng quyền chọn rất biến động và có xu hướng giảm khi đến gần ngày đáo hạn hợp đồng

6. Vai trò của quyền chọn Bitcoin

Ngày nay, quyền chọn đã đóng góp cho thị trường phái sinh khoảng 500 nghìn tỷ đô la.

Ở cấp độ cá nhân, quyền chọn giúp nhà đầu tư tạo ra thu nhập, đầu cơ, bảo hiểm cho các vị thế. Vai trò của quyền chọn phát huy nhiều hơn trong các thị trường biến động mạnh. Một hợp đồng quyền chọn cần có người bán (người viết) và người mua. Người mua phải trả phí hợp đồng quyền chọn (premium). Phí premium được tính dựa trên các yếu tố như giá hiện tại của tài sản so với giá thực hiện hợp đồng, thời gian đáo hạn… Phí này cũng sẽ là thu nhập của người bán.

Với Bitcoin Option (quyền chọn Bitcoin), các lợi ích sẽ được phát huy tối đa cho nhà đầu tư. Những holder dài hạn, miner, có thể bảo hiểm cho các vị thế của mình và kiếm thêm lợi nhuân bằng việc bán quyền chọn. Các nhà đầu cơ có thể hạn chế rủi ro giảm giá. Về tổng quan, quyền chọn rất quan trọng đối với thị trường tài chính. Góp phần đóng góp cho sự tăng trưởng thị trường, giúp thu hút nhiều nhà đầu tư tổ chức lớn hơn

7. Chiến lược giao dịch quyền chọn cho nhà đầu tư

Chiến lược quyền chọn phổ biến trong đầu tư là phòng ngừa rủi ro (hedging), trong đó nhà đầu tư sử dụng quyền chọn bán để bảo vệ giá trị tài sản mà họ đang nắm giữ. Khi giá thị trường giảm, quyền chọn bán giúp giảm thiểu thua lỗ bằng cách cho phép bán tài sản với giá cố định đã thỏa thuận.

Ví dụ: Duy sở hữu 100 ETH với mức giá $3,000 mỗi ETH, kỳ vọng giá sẽ tăng. Tuy nhiên, để bảo vệ khỏi nguy cơ giá ETH giảm, Duy mua quyền chọn bán với giá thực hiện là $2,500 và trả phí quyền chọn $100 mỗi ETH. Trong trường hợp giá ETH giảm xuống còn $2,000, Duy có thể thực hiện quyền chọn và bán ETH với giá $2,500, giảm thiểu khoản lỗ lớn. Nếu giá ETH tăng, Duy không cần thực hiện quyền chọn và chỉ mất khoản phí $100 mỗi ETH.

Chiến lược này giúp nhà đầu tư bảo vệ tài sản trước biến động thị trường bất lợi, trong khi vẫn có khả năng thu lợi nếu giá tăng.

8. Sự khác nhau giữa hợp đồng quyền chọn và hợp đồng tương lai

Hợp đồng quyền chọn (options) và hợp đồng tương lai (futures) đều là công cụ phái sinh nhưng có sự khác nhau cơ bản về quyền và nghĩa vụ, mức độ rủi ro, và cách sử dụng. Dưới đây là những điểm khác biệt chính:

	Hợp đồng quyền chọn	Hợp đồng tương lai
Quyền và nghĩa vụ	Người mua có quyền, nhưng không bắt buộc, thực hiện hợp đồng (mua hoặc bán tài sản cơ sở) vào hoặc trước ngày đáo hạn. Điều này có nghĩa là nhà đầu tư có thể chọn không thực hiện hợp đồng nếu không có lợi. Ngược lại, người bán có nghĩa vụ phải thực hiện hợp đồng nếu người mua quyết định sử dụng quyền chọn.	Cả hai bên (người mua và người bán) đều có nghĩa vụ phải thực hiện hợp đồng. Người mua phải mua tài sản và người bán phải bán tài sản vào ngày đáo hạn, bất kể giá thị trường của tài sản là bao nhiêu.
Rủi ro và lợi nhuận	Rủi ro của người mua quyền chọn bị giới hạn ở phí quyền chọn (premium), vì nếu giá tài sản không di chuyển theo dự đoán, người mua chỉ mất phí này. Tuy nhiên, lợi nhuận có thể không giới hạn nếu giá di chuyển có lợi. Đối với người bán quyền chọn, lợi nhuận tối đa chỉ là phí quyền chọn đã nhận, nhưng rủi ro có thể cao nếu giá di chuyển mạnh.	Cả người mua và người bán đều đối diện với rủi ro không giới hạn. Nếu giá thị trường biến động mạnh, họ đều phải chịu lãi hoặc lỗ dựa trên sự thay đổi của giá tài sản cơ sở cho đến ngày đáo hạn.
Chi phí	Người mua phải trả một khoản phí quyền chọn (premium) để sở hữu hợp đồng. Nếu họ không thực hiện hợp đồng, khoản phí này sẽ mất.	Không có phí quyền chọn. Tuy nhiên, người tham gia hợp đồng có thể phải trả ký quỹ (margin) để đảm bảo khả năng thực hiện nghĩa vụ của hợp đồng.
Ngày đáo hạn	Có thể thực hiện bất cứ lúc nào trước hoặc vào ngày đáo hạn (đối với quyền chọn kiểu Mỹ), hoặc chỉ thực hiện vào ngày đáo hạn (đối với quyền chọn kiểu châu Âu).	Phải được thực hiện vào ngày đáo hạn đã xác định trong hợp đồng, không có lựa chọn thực hiện trước.
Tính linh hoạt	Cho phép nhà đầu tư có nhiều chiến lược giao dịch, bao gồm phòng ngừa rủi ro và tận dụng biến động giá, với mức độ rủi ro được quản lý.	Tính linh hoạt thấp hơn do cả hai bên đều phải tuân thủ nghĩa vụ mua hoặc bán vào ngày đáo hạn, không có lựa chọn từ chối.

9. Những sai lầm cần tránh khi giao dịch quyền chọn tiền điện tử

Các quyền chọn tiền điện tử là một cách tuyệt vời để kiếm tiền, nhưng có một số điều bạn cần tránh nếu muốn thành công. Đầu tiên, không giao dịch quyền chọn quá gần với giá hiện tại. Nếu giá của tiền điện tử cơ bản di chuyển quá nhiều, tùy chọn của bạn có thể không có giá trị gì. Thứ hai, không giao dịch quyền chọn quá xa trong tương lai. Nếu tùy chọn quá xa, nó có thể có giá trị xuống thấp hơn bạn nghĩ.

Hai yếu tố này sẽ giúp bạn quyết định có tiến hành giao dịch một quyền chọn cụ thể hay không.

10. Kết luận

Có thể thấy hợp đồng quyền chọn là một công cụ tài chính linh hoạt, cho phép nhà đầu tư có quyền, nhưng không bắt buộc, mua hoặc bán tài sản cơ sở theo giá đã thỏa thuận trong một khoảng thời gian nhất định. Với khả năng ứng dụng rộng rãi trong phòng ngừa rủi ro và đầu cơ, quyền chọn là một công cụ quan trọng trong danh mục chiến lược tài chính của nhà đầu tư hiện đại.

Đọc thêm: