English
Trước khi tìm hiểu về StarkNet, chúng ta sẽ tìm hiểu vòng đời của dự án crypto, đâu sẽ là thời điểm tăng trưởng của một dự án.
1. Vòng đời của dự án crypto
Vòng đời dự án crypto, giống như vòng đời của bất kỳ dự án công nghệ nào khác, bao gồm một loạt các giai đoạn từ khi dự án được hình thành đến khi nó đạt được mục tiêu hoặc tiếp tục phát triển.
Vòng đời 1 dự án crypto thường sẽ ngắn hơn so với các dự án truyền thống, có thể tóm gọn vòng đợi dự án crypto qua 5 giai đoạn chính: Chuẩn bị, tung sản phẩm, tăng trưởng, bão hòa, suy thoái.
1.1. Giai đoạn chuẩn bị
Giai đoạn này bắt đầu khi một nhóm hoặc cá nhân có ý tưởng về một dự án crypto mới. Trong giai đoạn này, họ có thể tiến hành nghiên cứu ban đầu để đảm bảo rằng ý tưởng của họ là khả thi.
Nếu dự án khả thi, họ sẽ cần sự hỗ trợ tài chính từ các nguồn đầu tư hay sự quan tâm từ cộng đồng. Đây là lúc dự án gọi vốn từ các quỹ đầu tư hoặc cộng đồng. Hoặc có thể tham gia một cuộc thi về blockchain để gây tiếng vang và nhận được tài trợ.
Về mặt sản phẩm dự án sẽ tung ra sản phẩm testnet, list token một số sàn cex hoặc dex. Về hoạt động marketing sẽ có các thông cáo báo chí về dự án như về thông tin gọi vốn, list sàn….
Đối với dự án có token, giá token thường biến động bơm thổi theo tin tức.
1.2. Giai đoạn tung sản phẩm
Giai đoạn này dự án thường sẽ tung ra sản phẩm mainnet. Đối với hệ sinh thái sẽ có mảnh ghép quan trọng xuất hiện như bridge, oracle, dex, lending…
Đây cũng là giai đoạn mà dự án, hệ sinh thái tung tin ký kết hợp tác với các đối tác mới, các dự án nền tảng sẽ lập quỹ hỗ trợ phát triển hệ sinh thái. Ví dụ vào ngày 25/10/2021 Near thành lập quỹ hỗ trợ phát triển hệ sinh thái trị giá $800M.
Hay gần đây nhất là Arbitrum tổ chức chương trình Short Term Incentive Program (STIP) để trao 50 triệu ARB cho các dự án quan trọng và tiềm năng trong hệ.
Trong giai đoạn này giá token sẽ biến động tăng theo tin tức. Sau khi ra tin quỹ hỗ trợ hệ sinh thái $800M được thành lập, giá Near đã tăng gần 30% ngay sau đó. Arbitrum cũng tăng trưởng 10% ngay sau khi ra tin chương trình STIP. Trong thị trường uptrend các tin thông báo quỹ hỗ trợ giá sẽ chạy tốt hơn so với thị trường downtrend.
1.3. Giai đoạn tăng trưởng
Giai đoạn tăng trưởng là giai đoạn sôi động nhất đối với dự án và hệ sinh thái crypto. Các dự án giai đoạn này đã tương đối hoàn thiện và hệ sinh thái đã đẩy đủ các mạnh ghép quan trọng.
Trong giai đoạn này, người dùng sẽ chứng kiến các hoạt động marketing rầm rộ của các dự án, các sản phẩm có APY cao để thu hút người dùng sử dụng sản phẩm khiến TVL của dự án tăng, dòng tiền được đổ vào hệ sinh thái.
Giá token trong giai đoạn này có sự tăng trưởng bền vững và dễ lập ATH.
Để dễ hình dung, bạn hãy xem ví dụ về dự án Near trong mùa trước. Giai đoạn từ tháng 4/2022 trở đi, dự án Near hoàn thiện các mảnh ghép quan trọng cuối cùng của dự án như dự án Aurora, cầu nối Rainbown giúp Near tương thích với máy ảo EVM, dự án Octopus giúp Near mở rộng hệ sinh thái appchains, và tung ra đồng stablecoin thuật toán USN.
Trong thời điểm đó Near xuất hiện mọi kênh truyền thông, các dự án tung bài APY cao thu hút người dùng khóa tải sản để tham gia defi, TVL của hệ đã đạt đỉnh và giá Near cũng đã đạt ATH 20$.
Trong giai đoạn tăng trưởng này tâm lý đám đông hưng phấn nhất, niềm tin vào dự án đạt đỉnh, sẽ kì vọng dự án còn tăng trưởng nữa.
1.4. Bão hòa
Sau giai đoạn tăng trưởng là giai đoạn bão hòa. Ở giai đoạn này sẽ chứng kiến nhà đầu tư lớn rút dần lợi nhuận khiến TVL dự án giảm. Dự án tiếp tục phát triển và thu hút sự chú ý từ nhiều người đầu tư mới, những người không tham gia vào giai đoạn đầu của dự án.
Về công nghệ, các phát triển công nghệ tiếp tục để đảm bảo tính bảo mật, tốc độ giao dịch và khả năng mở rộng của dự án. Các dự án trong hệ sinh thái vẫn phát tiếp tục phát triển nhưng không bùng nổ như giai đoạn tăng trưởng.
Về marketing, các dự án crypto có thể bắt đầu hợp tác với các công ty và tổ chức lớn hơn trong ngành truyền thống, chẳng hạn như tài chính hoặc chuỗi cung ứng.
Về giá token có sự biến động chủ yếu là đi ngang giảm dần.
1.5. Suy thoái
Giai đoạn suy thoái của dự án crypto diễn ra khi dự án đã trải qua giai đoạn phát triển và bão hòa, sau đó giảm sự quan tâm và chấp nhận từ cộng đồng và thị trường. Giai đoạn này thường xảy ra trong giai đoạn thị trường trong downtrend.
Cộng đồng và nhà đầu tư mất đi sự quan tâm vào dự án. Số lượng tin tức, dự án mới và hoạt động trong cộng đồng giảm đi đáng kể. Twitter của dự án thể hiện rõ nhất điều này, các bài tweet thưa dần, lượng tương tác bài tweet cũng ít đi.
Đội ngũ phát triển dự án có thể đối mặt với sự tổn thất trong nội bộ, xuất hiện xung đột và bất đồng quan điểm về hướng đi của dự án. Có thể xảy ra cải tổ lại đội ngũ hoặc giảm số lượng nhân sự.
Trong giai đoạn này, dự án có thể gặp sự cố bảo mật hoặc tấn công, gây tổn thất lớn cho nhà đầu tư và cộng đồng.
Về đường giá token có xu hướng giảm là chính. Token của dự án có thể bị gỡ khỏi các sàn giao dịch lớn, gây khó khăn trong việc mua bán và thanh khoản. TVL của hệ sinh thái bị rút đang kể, có thể chia 10 từ ATH là chuyện bình thường.
Như vậy giai đoạn tăng trưởng là giai đoạn bùng nổ nhất của dự án crypto. Để đến được giai đoạn này, dự án và hệ sinh thái cần đầy đủ các yếu tố về nguồn lực nhân sự, nguồn vốn, độ hoàn thiện sản phẩm, hệ sinh thái có đầy đủ các mảnh ghép quan trọng để sẵn sàng thu hút dòng tiền. Khi mọi thứ sẵn sàng, chỉ cần có dòng tiền mới đổ vào, dự án và hệ sinh thái chắc chắn sẽ bùng nổ.
2. Đâu là điều kiện cần và đủ để hệ sinh thái StarkNet bùng nổ?
Như vậy chúng ta đã tìm hiểu vòng đời của dự án crypto, vậy dự án StarkNet đang ở giai đoạn nào? Đâu là điều kiện cần và đủ để hệ sinh thái bùng nổ? Để xác định rõ chúng ta hãy xem StarkNet đã có những gì và diễn biến thế nào trong thời gian vừa qua.
2.1. Thành lập dự án, gọi vốn
StarkNet được phát triển bởi công ty công nghệ StarkWare. StarkNet ra đời với mục đích là giải pháp layer 2 mở rộng cho mạng lưới Ethereum với công nghệ Zk Rollup.
Kể từ năm 2018 đến nay StarkWare đã kêu gọi được $282.5M qua 7 vòng gọi vốn từ 33 nhà đầu tư.
Như vậy StarkNet đã hoàn thiện vòng gọi vốn với số tiền tương đối lớn để phát triển dự án. Xét theo vòng đời dự án crypto thì StarkNet đã qua giai đoạn chuẩn bị và sẵn sàng bước vào giai đoạn tiếp theo.
2.2. Cập nhật về kỹ thuật, công nghệ
Ở trên chúng ta đã tìm hiểu về tình hình gọi vốn của StarkNet, tiếp theo chúng ta sẽ tìm hiểu về mặt sản phẩm của dự án qua những đợt cập nhật kỹ thuật, công nghệ.
StarkNet vẫn trong quá trình hoàn thiện sản phẩm, cải thiện trải nghiệm người dùng. Mục tiêu trong 2023, StarkNet hướng đến là cải thiện thông lượng và độ trễ, giảm chi phí giao dịch, rút gọn các block và cải thiện thời gian tạo block để tăng tốc độ giao dịch.
Trong 2022, StarkNet đã có cầu nối StarkGate Alpha, cầu nối này khá quan trọng cho một hệ sinh thái mới sẽ giúp dòng tiền từ Ethereum dễ dàng chuyển dịch qua StarkNet.
Công nghệ AA của StarkNet là thế mạnh của layer 2 này cạnh trạnh với các đối thủ khác về mặt tiếp cận người dùng. Tìm hiểu thêm về Starknet Account Abstraction là gì?
Về mặt mở rộng hệ sinh thái, StarkNet có tầm nhìn mở rộng hệ sinh thái Layer 3. Đầu năm 2023, StarkNet đã ra mắt StarkNet Stack đây là công nghệ giúp các nhà phát triển dễ dàng triển khai Appchain trên StarkNet.
Có một điểm yếu của StackNet đó là khả năng tương thích với máy ảo EVM, đó là lý do các dự án trên Ethereum chưa mở rộng sang StackNet. Cairo là ngôn ngữ lập trình mới dev cần có thời gian để học, trong tương lai nếu StackNet có công nghệ giúp tương thích EVM thì chắc chắn hệ sinh thái StakNet sẽ mở rộng một cách nhanh chóng.
2.4. Cập nhật về hệ sinh thái
Hiện tại, hệ sinh thái của StarkNet hiện vẫn còn khá mới mẻ khi mà các dự án chỉ đang trong giai đoạn testnet là nhiều, đây là giai đoạn vàng cho anh em cày retroactive.
Mặc dù còn sơ khai, nhưng StarkNet có tiềm năng phát triển rất lớn khi danh mục sản phẩm của hệ sinh thái này vô cùng đa dạng bao gồm DeFi, Wallet, Infrastructure, Gaming/NFT…
TVL của StarkNet còn đang thấp so với tiềm năng của dự án, hiện đang đứng thứ 6 trong các dự layer 2 với TVL là $128M.
2.5. Cập nhật về tokenomic
Tháng 7/2022, lần đầu tiên token của StarkNet được giới thiệu với cộng đồng.
Theo kế hoạch ban đầu, 29/11 tới StarkNet sẽ có đợt unlock token đầu tiên. Đây là đợt unlock token grant cho các Dapp trong hệ sinh thái. Gần đây, StarkNet đã thông báo dời lịch unlcok token này sang quý 1/2024.
Động thái này cho thấy, dự án chưa sẵn sàng cho việc ra mắt token, một phần là công nghệ của StarkNet chưa hoàn thiện, một phần là thị trường hiện tại chưa ủng hộ cho việc ra mắt token.
2.6. Đâu là điều kiện cần và đủ để hệ sinh thái StarkNet bùng nổ?
Với các thông tin dữ liệu trên ta thấy StarkNet đang ở thời điểm cuối giai đoạn tung sản phẩm và chuẩn bị cho giai đoạn tăng trưởng.
StarkNet đã có những bước chuẩn bị về nguồn lực, nguồn vốn bởi đội ngũ StarkWare. Về công nghệ, StarkNet có công nghệ rollup, ngôn ngữ Cairo để phát triển layer 2 mở rộng cho Ethereum.
StarkNet là dự án đi đầu trong công nghệ AA hiện nay, ví AA sẽ là cửa ngõ đầu tiên để người dùng dễ dàng đến với thế giới web 3. StarkNet cũng có tầm nhìn layer 3, công nghệ StackNet Stack giúp StarkNet mở rộng hệ sinh thái apchains.
Với những sự chuẩn bị trên vẫn là chưa đủ để StarkNet có thể bùng nổ được. Dự án StarkNet cần có những yếu tố sau để có thể tăng trưởng mạnh:
- Hoàn thiện các mảnh ghép xương sống: Các dự án xương sống như dex, lending, nft, launchpad đóng vai trò quan trọng trong một hệ sinh thái, giúp thu hút và giữ lại dòng tiền trong hệ sinh thái.
- Tương thích EVM (Ethereum Virtual Machine): StarkNet hiện chưa tương thích với EVM, các dự án native trên Ethereum không thể mở rộng sang StarkNet được điều này làm cho StarkNet mất đi những dapp đã sẵn có và mất đi một tệp người dùng. Sự tương thích với EVM có thể giúp StarkNet thu hút các dự án và nhà phát triển từ hệ sinh thái Ethereum chuyển đổi dễ dàng sang sử dụng StarkNet. Điều này có thể giúp mở rộng cộng đồng và ứng dụng sử dụng nền tảng này.
- Tốc độ giao dịch, giảm phí giao dịch: Tốc độ giao dịch và phí giao dịch hiện tại của StarkNet còn khá chậm và đắt so với Optimism, Arbitrum. Điều này là rào cản đến người dùng đến với StarkNet, hi vọng các bản cập nhật tiếp theo StarkNet sẽ cải thiện được vấn đề này.
- Cuộc thi Hackathon: Các cuộc thi Hackathon có thể giúp thu hút sự quan tâm của các nhà phát triển và giúp họ khám phá và phát triển ứng dụng sử dụng StarkNet. Điều này có thể giúp các nhà lập trình biết đến ngôn ngữ Cairo, xây dựng các ứng dụng đa dạng trên nền tảng này.
- Chương trình hỗ trợ hệ sinh thái: Một chương trình hỗ trợ cho hệ sinh thái StarkNet, bao gồm việc cung cấp tài trợ và hỗ trợ kỹ thuật, có thể giúp dự án và nhà phát triển có điều kiện tốt hơn để phát triển và đóng góp vào nền tảng. Với hỗ trợ này, các dapp có thể cải thiện được vấn đề thanh khoản và sẵn sàng tung ra các chương trình APY cao thu hút tvl về hệ sinh thái.
- Dapp chất lượng: Để thu hút người dùng, StarkNet cần có các ứng dụng phân tầng (Dapp) chất lượng. Những Dapp hấp dẫn, an toàn và hữu ích có thể tạo lý do cho người dùng chuyển đổi sang StarkNet.
- Cầu nối với các blockchain khác: StarkNet cần cầu nối với các hệ thống blockchain khác. Điều này giúp mở rộng phạm vi và tăng cường tính tương tác. Các cầu nối sẽ giúp người dùng dễ dàng chuyển tài sản vào hệ sinh thái StarkNet.
- Sàn CEX hỗ trợ mạng StarkNet: Việc các sàn CEX hỗ trợ nạp rút tài sản qua mạng ETH, giúp người dùng dễ dàng chuyển giao tải sàn lên StarkNet mà không cần Bridge. Điều này giúp cho StarkNet dễ dàng đón nhận dòng tiền từ người chơi hệ CEX.
- Marketing: Marketing đóng vai trò rất quan trọng để một blockchain được nhiều người biết đến, StarkNet cần có chiến lược Marketing bài bản để nhiều người biết đến StarkNet và thu hút được thêm nhà đầu tư, nhà phát triển dự án chất lượng.
Một khi StarkNet đã hoàn thiện về công nghệ và sản phẩm, hệ sinh thái hoàn thiện các mảnh ghép quan trọng là đã sẵn sàng tung ra các chiến lược marketing để đáp ứng dòng tiền và người dùng đổ vào hệ sinh thái. Nếu hạ tầng chưa đáp ứng, người dùng rất dễ dàng bỏ đi và tìm đến blockchain khác.
4. Kết luận
StarkNet trong thời gian vừa qua đã có những bản cập nhật công nghệ nhưng không quá nổi bật, hệ sinh thái StarkNet đã có những cái tên trong các mảnh ghép nhưng chưa đủ mạnh để thu hút người dùng đến với hệ sinh thái. StarkNet vẫn cần những cú hick lớn hơn nữa về công nghệ và độ hoàn thiện sản phẩm để kéo dòng tiền và người dùng về hệ sinh thái.
Hi vọng qua bài viết trên, bạn đọc sẽ biết được vòng đời dự án crypto diễn ra như nào và StarkNet cần thêm những điều kiện gì để bùng nổ trong tương lai.
Đọc thêm:
