Tiếng Việt
English
1. Citrea là gì?
Citrea là giải pháp rollup đầu tiên sử dụng công nghệ zero-knowledge để mở rộng khả năng của không gian khối Bitcoin. Nói một cách dễ hiểu, Citrea sẽ xây dựng một giao thức có khả năng tương thích với các chuỗi EVM, đồng thời vẫn thừa hưởng được khả năng bảo mật của Bitcoin.
Có thể xem Citrea tương tự như một giao thức phát triển Bitcoin Layer 2, giúp giải quyết các vấn đề về khả năng mở rộng trên Bitcoin mà vẫn kế thừa và tận dụng được bảo mật từ Bitcoin. Chính vì vậy, Citrea khai thác Bitcoin không chỉ như một loại tiền kỹ thuật số mà còn như lớp nền cung cấp bảo mật và xử lý các giao dịch.
2. Đặc điểm cốt lõi của Citrea
Citrea là rollup đầu tiên sử dụng công nghệ zero-knowledge trên Bitcoin, mở rộng tiện ích của không gian khối Bitcoin mà vẫn sử dụng lớp bảo mật của mạng lưới. Điều này đồng nghĩa với việc các giao dịch Citrea vẫn sử dụng Bitcoin như một lớp DA (data availability) và lớp giải quyết giao dịch mà không thay đổi quy tắc đồng thuận của Bitcoin.
Một số đặc điểm nổi bật của Citrea bao gồm:
- Lớp thực thi và bằng chứng ZK đầu tiên: Citrea là lớp thực thi đầu tiên trên Bitcoin xử lý các giao dịch trên Bitcoin, sử dụng chứng minh zero-knowledge (ZK) để xác thực tính đúng đắn của các giao dịch và dữ liệu đầu ra.
- Bằng chứng ZK tích hợp và xác thực nội tại: Citrea xử lý hàng nghìn giao dịch, xử lý chúng trong zkVM, và tạo ra bằng chứng tính hợp lệ ngắn gọn. Những bằng chứng này được khắc và xác thực trực tiếp trên blockchain Bitcoin.
- Tích hợp hợp đồng thông minh ZK: Citrea đi kèm với hợp đồng thông minh ZK proof verifier tích hợp trên Bitcoin Layer 1, xây dựng trên BitVM.
- Mang tới mô hình modular cho Bitcoin: Khác với các monolithic sidechain khác, Citrea tạo ra một modular chain cho Bitcoin với shard thực thi của nó, giữ việc giải quyết và khả năng truy cập dữ liệu trên chuỗi, trên Bitcoin.
- Doanh thu phí cho thợ đào: Citrea tạo ra doanh thu từ phí cho các thợ đào thông qua khả năng truy cập dữ liệu, mở rộng BTC một cách tin cậy với bằng chứng tính hợp lệ và cho phép các nhà phát triển xây dựng bất kỳ thứ gì trên shard thực thi tương đương EVM của nó.
3. Tokenomics
Dự án vẫn chưa ra mắt token cũng như các thông tin cụ thể xoay quanh tokenomics. Chúng tôi sẽ cập nhật khi có bất kỳ thông tin chính thức nào từ dự án.
4. Đội ngũ phát triển
Citrea được phát triển bởi đội ngũ Chainway Labs - một công ty chuyên phát triển các giải pháp và dịch vụ cho blockchain. Trước đó, Chainway Labs từng sáng lập OrdinalSafe - một ví browser extension để lưu trữ các tài sản trên BTC và Proof of Innocence - giao thức chứng minh tính trong sạch của các giao dịch trên Tornado Cash sử dụng công nghệ zk.
Mặc dù cả 2 sản phẩm đều chưa thực sự nổi bật và mang lại dấu ấn quá lớn, OrdinalSafe đã ngưng hoạt động nhưng Citrea đã mang lại làn gió mới, giải quyết những hạn chế và mang lại khả năng mở rộng cho Bitcoin.
5. Nhà đầu tư và đối tác
Đầu năm 2024, Citrea đã thành công huy động 2.7 triệu USD cho vòng Seed round của dự án, được dẫn đầu bởi galaxy và Delphi Ventures.
Tham gia vào vòng cấp vốn còn có sự hậu thuẫn của những nhà đầu tư thiên thần, đều là những người có tầm ảnh hưởng và là nhà sáng lập của những dự án tạo nên tiếng vang trong web3 như Eric Wall (Nhà đồng sáng lập của Taproot Wizards), Igor Barinov (Nhà sáng lập của Blockscout), Anurag Arjun (Nhà đồng sáng lập của Avail), BatuX (từng làm việc tại Binance) hay James Parillo (Partner của Figment Capital),… cùng với nhiều cá nhân khác.
6. Lộ trình phát triển
Sau khi chạy bản thử nghiệm Citrea Devnet nội bộ với BTC gốc để thực hiện tích hợp và kiểm tra cơ sở hạ tầng quan trọng. Dự án đã triển khai phiên bản Devnet Test và dự định sẽ mở phiên bản Public Testnet sớm trong thời gian tới.
Người dùng có thể tham gia vào các chương trình và hoàn thành các hoạt động trải nghiệm dự án để có cơ hội nhận được airdrop khi dự án ra mắt token sau này:
https://citrea.xyz/galxe-devnet-nft-claim (hạn claim NFT trước 1/8/2024)
Sau khi triển khai Devnet, Citrea đã đạt được hơn 1 triệu giao dịch trên mạng lưới với tổng số block được xử lý lên tới hơn 2 triệu.
7. Hệ sinh thái
Website: https://citrea.xyz/
Twitter: https://x.com/citrea_xyz
Discord: https://discord.com/invite/citrea
8. Kết luận
Trên đây là toàn bộ thông tin chi tiết về Citrea- nền tảng Bitcoin layer 2 mang tới giải pháp rollup sử dụng công nghệ zero-knowledge đầu tiên, giúp mở rộng Bitcoin. Mặc dù ý tưởng về Bitcoin layer 2 không phải quá mới lạ, Citrea sẽ đóng vai trò là mảnh ghép giúp BTCFi của hệ sinh thái Bitcoin ngày càng phát triển hơn.
Hy vọng bài viết trên cung cấp những thông tin hữu ích cho người dùng về dự án. Nội dung chỉ mang tính chất cung cấp thông tin, không phải lời khuyên đầu tư. Nhà đầu tư cần tự DYOR và đưa ra những đánh giá riêng của mình trước khi quyết định đầu tư bất kỳ dự án nào.
