Crypto có an toàn cho người mới đầu tư không? Bí quyết bảo vệ tài sản trong crypto

1. Crypto là gì?

Từ "crypto" thường được sử dụng để chỉ đến cryptocurrency, tức là loại tiền điện tử hoặc tài sản kỹ thuật số được xây dựng trên công nghệ blockchain và sử dụng mật mã hóa để bảo vệ giao dịch và kiểm soát việc tạo thêm đơn vị mới.

Cryptocurrency thường không được quản lý hoặc kiểm soát bởi bất kỳ tổ chức tài chính hay chính phủ trung ương nào, và chúng thường hoạt động trên cơ sở công nghệ phân tán như blockchain để đảm bảo tính minh bạch và không thể thay đổi dữ liệu.

Bitcoin là một trong những cryptocurrency đầu tiên và nổi tiếng nhất, được tạo ra vào năm 2009. Tuy nhiên, ngày nay có hàng nghìn loại cryptocurrency khác nhau, được sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau, từ việc chuyển giao giá trị trực tuyến đến triển khai hợp đồng thông minh và ứng dụng phi tập trung.

2. Tổng quan về bảo mật blockchain trong crypto

Bảo mật blockchain chính là nền tảng quan trọng đằng sau sự phát triển của thị trường crypto, đóng vai trò quyết định đối với sự an toàn và minh bạch của giao dịch trong hệ thống. Blockchain là một hệ thống lưu trữ dữ liệu phi tập trung và phân cấp, đồng thời sử dụng mã hóa mạnh mẽ, đã giải quyết một số vấn đề lớn trong lĩnh vực tài chính và giao dịch trực tuyến.

Một trong những đặc điểm quan trọng của blockchain là tính phi tập trung, nơi dữ liệu không được lưu trữ tại một điểm duy nhất mà được phân tán trên nhiều nút mạng. Điều này không chỉ làm giảm rủi ro mất dữ liệu mà còn làm tăng khả năng chống lại các cuộc tấn công mạng.

Bảo mật blockchain không chỉ giới hạn ở tính phi tập trung mà còn nằm ở cách dữ liệu được xác nhận và bảo vệ thông qua quá trình mã hóa. Mỗi khối dữ liệu trong chuỗi khối (blockchain) liên kết với khối trước đó thông qua mã băm, tạo nên một chuỗi không thể thay đổi mà không phải làm thay đổi toàn bộ lịch sử giao dịch.

Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn tối đa, cần phải lưu ý đến cả yếu tố con người. Việc duy trì mật khẩu mạnh, sử dụng ví lạnh để lưu trữ tiền điện tử và tránh chia sẻ thông tin cá nhân trực tuyến là những biện pháp bảo mật quan trọng.

3. Rủi ro bảo mật trong công nghệ blockchain

Liệu blockchain có thể bị hack hay tấn công không? Câu trả lời là có. Một số trường hợp dưới đây là ví dụ cho việc mạng lưới blockchain có thể đối mặt với nguy cơ bị hack.

Một hacker hoặc một nhóm hacker có thể kiểm soát một blockchain bằng cách kiểm soát quá nửa khả năng tính toán của blockchain, được gọi là hashrate. Nếu họ sở hữu hơn 50% hashrate, họ có thể sửa đổi một blockchain, trường hợp này này được gọi là cuộc tấn công 51%. Điều này cho phép họ thực hiện các thay đổi đối với các giao dịch chưa được xác nhận bởi blockchain trước khi họ tiếp quản. Giao dịch được coi là thành công khi đã được xác nhận sáu lần.

Ví dụ, nếu bạn chuyển 1 BTC cho một người bạn, giao dịch sẽ được ghi chép và xác nhận trong một khối - đây là xác nhận đầu tiên. Dữ liệu của khối đó được ghi chép vào khối tiếp theo, xác nhận và khối đó được đóng - đây là xác nhận thứ hai. Điều này phải xảy ra thêm bốn lần nữa để mạng xử lý giao dịch (ít nhất là trên blockchain Bitcoin). Giao dịch chưa được xử lý có thể bị đảo ngược trong một cuộc tấn công 51%.

Người hacker sau đó có thể tự do sử dụng các token được sử dụng trong các giao dịch mà mạng chưa xác nhận. Họ có thể chuyển tiền này đến các địa chỉ ẩn danh, và blockchain được sửa đổi sẽ hoạt động theo cách họ đã lập trình nó.

*Các blockchain với quy mô nhỏ hơn đã bị tấn công theo cách này, nhưng các mạng lưới lớn hơn - như Bitcoin và Ethereum - làm cho việc tấn công thành công gần như là không thể, do chi phí liên quan đến việc sở hữu 51% hashrate (BTC) hoặc crypto đã đặt cược (ETH) rất lớn.

4. Ứng dụng giao dịch crypto an toàn

Quyền sở hữu tiền điện tử đều liên quan chặt chẽ đến dữ liệu được mã hóa trên blockchain và một token. Mỗi mã thông báo được gán một khóa riêng (private key), được giữ bởi chủ sở hữu hoặc người giám sát do chủ sở hữu chỉ định.

4.1. Ví điện tử

Trong thị trường crypto có một câu nói :”Not your keys, not your coin” ý muốn ám chỉ rằng, nếu như bạn không sở hữu khóa riêng tư của mình thì bạn không thể đảm bảo tài sản của mình an toàn. Mỗi ví tiền điện tử đều cung cấp cho người dùng một khóa riêng tư (private key) đóng vai trò giống như chìa khóa két sắt của người đó. Nếu có ai đó biết được khóa này thì tài sản của người dùng sẽ bị đe dọa.

Chính vì tầm quan trọng của khóa riêng tư trên ví điện tử mà đây trở thành “tâm điểm” của các vụ hack. Có rất nhiều phương pháp lưu trữ khóa riêng tư của ví điện tử. Tất cả các khóa riêng đều được lưu trữ trong các ví, là các ứng dụng phần mềm được cài đặt trên thiết bị di động và máy tính. Chúng cũng có thể được lưu trữ trên thiết bị tương tự như USB hoặc được ghi vào giấy.

Các phiên bản điện tử và phần mềm trên ví có thể kết nối với internet (nóng) hoặc không kết nối (lạnh). Các sàn giao dịch tiền điện tử thông thường cung cấp các phương thức lưu trữ nóng và lạnh cho người dùng của họ; những phương thức này có tính chất giám sát vì chúng giữ khóa của bạn thay bạn.

Ứng dụng (phần mềm) và thiết bị có thể bị hack do khóa riêng được lưu trữ trong ứng dụng và ví trên thiết bị, những hacker có thể truy cập và đánh cắp tiền điện tử của bạn.

4.2. Sàn giao dịch crypto

Dù các tổ chức hay cá nhân giữ chìa khóa có mức độ bảo mật cao như họ quảng cáo, họ vẫn là một điểm yếu. Các sàn giao dịch thường giữ một lượng tiền điện tử dự trữ để đảm bảo tính thanh khoản và giữ các chìa khóa riêng tư cho nhiều khách hàng của họ. Điều này làm cho họ trở thành một mục tiêu hấp dẫn cho các hacker.

Nếu bạn không lưu trữ chìa khóa riêng tư của mình trên sàn giao dịch, chúng sẽ không thể được truy cập, và tiền điện tử của bạn sẽ an toàn—ít nhất là không bị hack từ sàn giao dịch.

Các sàn giao dịch uy tín có thể lưu trữ chìa khóa của bạn trong điều được gọi là lưu trữ lạnh (deep cold storage). Đây thường là các đơn vị lưu trữ dữ liệu nằm ngoài mạng, được trang bị bảo mật doanh nghiệp, và một số, ví dụ như Gemini, thậm chí cung cấp mức độ bảo hiểm tương đương nếu tiền điện tử của bạn bị đánh cắp do một vụ hack trực tiếp hoặc vi phạm bảo mật của hệ thống của họ.

5. Làm thế nào để bảo vệ tài sản trong crypto?

Bạn có thể thực hiện một số bước dễ dàng để ngăn chặn tiền điện tử của bạn bị đánh cắp. Những yếu tố quan trọng là hiểu cách chìa khóa của bạn được lưu trữ, cách bạn và người khác có thể truy cập chúng, và bạn có thể làm gì để làm cho chúng không thể truy cập được.

Như đã đề cập, ví có thể là nóng (hot waller), lạnh (cold wallet), giám sát (custodial), hoặc không giám sát (non-custodial). Ví nóng là một ví có kết nối với một thiết bị khác hoặc internet—là loại ít an toàn nhất. Vì mục đích bảo mật, bạn không nên lưu trữ chìa khóa trên một thiết bị có kết nối luôn hoặc có thể truy cập. Nếu nó có kết nối và một ứng dụng được sử dụng để truy cập chìa khóa của bạn, nó có thể bị hack.

Một ổ đĩa USB với tính năng mã hóa cũng có thể có hiệu quả. Tuy nhiên, kết nối USB có thể giảm chất lượng theo thời gian; ngoài ra, khi một thiết bị lưu trữ lạnh được kết nối vào máy tính hoặc thiết bị khác có kết nối, nó trở thành bộ lưu trữ nóng cho đến khi nó được ngắt kết nối.

Không có phương pháp lưu trữ chìa khóa nào là 100% an toàn, không giảm chất lượng, và bền vững. Tuy nhiên, hãy xem xét rằng cũng có nhiều người trở thành nạn nhân của hacker và kẻ lừa đảo, mất tiền từ tài khoản ngân hàng của họ vì thông tin cá nhân được sử dụng để truy cập. Bảo vệ chìa khóa riêng tư không khác gì bảo vệ thông tin cá nhân của bạn.

Hiện nay có nhiều sản phẩm cung cấp sự an toàn và tiện lợi cho Bitcoin hoặc các loại tiền điện tử khác, nhưng cách tốt nhất để đảm bảo rằng tiền điện tử của bạn an toàn khỏi hacker và trộm cướp là nhớ một số nguyên tắc đơn giản:

Không lưu trữ chìa khóa trong ví trên thiết bị di động hoặc bất kỳ thiết bị nào khác có kết nối internet.
Không để người khác lưu trữ chìa khóa của bạn trừ khi chấp nhận rủi ro.
Nếu bạn muốn sử dụng tiền điện tử, chỉ chuyển chìa khóa bạn cần đến ví nóng của bạn, tiến hành giao dịch, sau đó ngay lập tức loại bỏ chúng khỏi ví nóng.
Giữ phương tiện lưu trữ lạnh của bạn trong một môi trường an toàn, kiểm soát độ ẩm, không có kết nối có dây hoặc không dây.
Kiểm tra các thiết bị của bạn định kỳ để đảm bảo chúng không giảm chất lượng. Nếu chúng giảm chất lượng, chuyển chìa khóa của bạn sang một thiết bị lưu trữ mới.
Không bao giờ chia sẻ chìa khóa riêng tư của bạn với bất kỳ ai khác.
Và hãy nhớ: "Không phải khóa của bạn thì không phải tiền của bạn."

6. Câu hỏi thường gặp (FAQs)

Q1: Loại tiền điện tử nào đã bị hack?

Đã có một số cuộc tấn công 51% vào các chuỗi khối tiền điện tử như Bitcoin Satoshi Vision (BSV), Bitcoin Gold (BTG) và Ethereum Classic (ETC).

Q2: Ai đó có thể đánh cắp tiền điện tử của tôi không?

Tiền điện tử của bạn có thể bị đánh cắp nếu không thực hiện các biện pháp thích hợp để bảo mật và kiểm soát khóa riêng của bạn.

Q3: Hacker có thể đánh cắp tiền điện tử không?

Hacker có thể đánh cắp và đã đánh cắp tiền điện tử. Mục tiêu yêu thích là các sàn giao dịch, ví và ứng dụng tài chính phi tập trung vì đây là những điểm yếu.

Tiền điện tử vẫn còn mới mẻ đối với các phương thức thanh toán và tiền tệ. Hầu hết chúng có thể chuyển đổi, có nghĩa là chúng có giá trị pháp định. Điều này làm cho chúng trở thành mục tiêu của những tên trộm. Các phương pháp sử dụng trong các blockchain tiền điện tử khiến chúng trở nên gần như không thể bị hack nếu các mạng đủ mạnh để vượt qua hacker. Các mạng nhỏ hơn thì dễ bị chiếm đoạt hơn

Mục tiêu chính của những kẻ trộm tiền điện tử là ví, nơi lưu trữ các khóa riêng. Ví có thể bị hacker truy cập bằng cách sử dụng nhiều kỹ thuật khác nhau và thậm chí có thể bị khóa bằng mã độc tống tiền (ransomware). Với điều đó trong tâm trí, quan trọng nhất là đảm bảo khóa riêng của bạn được lưu trữ offline và chỉ chuyển vào ví kết nối khi bạn cần sử dụng chúng. Ngoài ra, việc sử dụng ví từ một công ty hoặc sàn giao dịch uy tín có thể mang lại một ít bảo mật hơn. Những công ty này cần duy trì uy tín của họ, nên họ sẽ đảm bảo phần mềm của họ luôn được cập nhật và không có mã độc hại được viết vào đó.

7. Kết luận

Tóm lại, việc đầu tư vào thị trường crypto mang lại cơ hội lớn, nhưng cũng đi kèm với nhiều rủi ro. Để bảo vệ tài sản và đảm bảo an toàn cho người mới đầu tư, quan trọng nhất là hiểu rõ về thị trường, sử dụng các phương tiện bảo mật mạnh mẽ, và áp dụng các biện pháp quản lý rủi ro thông minh. Đồng thời, sự đa dạng hóa và theo dõi cẩn thận về thị trường là chìa khóa để tạo ra quyết định đầu tư thông thái và bảo vệ tài sản một cách hiệu quả.

Đọc thêm: