Thị trường sơ cấp là gì? Nên chọn thị trường nào khi giao dịch Crypto?

1. Thị trường sơ cấp là gì?

Thị trường sơ cấp trong lĩnh vực tiền điện tử (cryptocurrency) là nơi các loại tiền điện tử, token mới được phát hành và bán ra lần đầu tiên cho công chúng. Đây là giai đoạn mà các dự án tiền điện tử mới cần huy động vốn để phát triển và triển khai ý tưởng của mình.

Thị trường sơ cấp trong lĩnh vực tiền điện tử (cryptocurrency) cũng thường được hiểu là thị trường ICO (Initial Coin Offering) và thị trường IEO (Initial Exchange Offering), cả hai đều là các hình thức gọi vốn ban đầu cho các dự án tiền điện tử.

1. Initial Coin Offering (ICO): Đây là quá trình mà một dự án tiền điện tử mới phát hành token và bán chúng cho công chúng để huy động vốn ban đầu. Nhà đầu tư tham gia ICO thường trả bằng tiền mặt hoặc tiền điện tử khác như Bitcoin hoặc Ethereum. Tuy nhiên, phương pháp này đã gặp phải nhiều vấn đề về tính minh bạch và an ninh, do đó, nó đã bị giới hạn hoặc cấm hoạt động tại một số quốc gia.
2. Initial Exchange Offering (IEO): Đây là một hình thức tương tự ICO nhưng khác biệt ở chỗ các token được bán trực tiếp thông qua một sàn giao dịch tiền điện tử thay vì từ dự án tiền điện tử trực tiếp. Sàn giao dịch sẽ kiểm tra và duyệt dự án trước khi cho phép bán token. IEO được cho là an toàn hơn cho nhà đầu tư vì sàn giao dịch đã thực hiện quá trình kiểm tra dự án.

Tuy nhiên, những thị trường này có thể đem lại cơ hội đầu tư lớn nhưng cũng có rủi ro cao do tính chất chưa được kiểm soát và rủi ro về an ninh thông tin.

2. Đặc điểm của thị trường sơ cấp

Khác với thị trường chứng khoán truyền thống, thị trường sơ cấp trong crypto có những đặc điểm riêng biệt sau:

• Tính phi tập trung: Các ICO thường diễn ra trực tiếp trên nền tảng của dự án hoặc thông qua các nền tảng crowdfunding phi tập trung. Thị trường ICO thường hoạt động bên ngoài sự giám sát chặt chẽ của các cơ quan quản lý nhà nước.
• Tính minh bạch: Mọi thông tin về dự án, token, đội ngũ phát triển đều được công khai trong whitepaper. Các giao dịch mua bán token thường được thực hiện thông qua smart contract trên blockchain, đảm bảo tính minh bạch và không thể thay đổi.
• Rủi ro cao, lợi nhuận cao: Các dự án mới nổi có thể mang lại lợi nhuận rất cao cho nhà đầu tư nếu thành công. Ngược lại, rất nhiều dự án ICO thất bại, khiến nhà đầu tư mất toàn bộ số tiền đã đầu tư.
• Tham gia dễ dàng: Người tham gia có thể đầu tư vào ICO với số tiền rất nhỏ. Thông tin về các ICO được chia sẻ rộng rãi trên các diễn đàn, mạng xã hội và các nền tảng chuyên biệt.
• Tiềm năng đổi mới: Thị trường ICO là nơi ra đời của nhiều công nghệ mới và các mô hình kinh doanh đột phá. Token có thể được sử dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau như tài chính, bất động sản, game, v.v.
• Do tính rủi ro cao, nhà đầu tư cần nghiên cứu kỹ về dự án, đội ngũ phát triển và thị trường trước khi quyết định tham gia ICO.

3. Thị trường sơ cấp hoạt động như thế nào?

Thị trường sơ cấp là nơi mà các dự án tiền điện tử mới có thể huy động vốn ban đầu từ cộng đồng đầu tư. Quá trình hoạt động của thị trường này cũng khá phức tạp và đa dạng, bao gồm các bước như tạo token, cung cấp chúng cho công chúng, và cung cấp các phương tiện thanh toán đa dạng cho nhà đầu tư.

Trước hết, việc tạo ra đồng tiền kỹ thuật số, token đánh dấu bước đầu tiên của thị trường sơ cấp. Các tổ chức tiền điện tử có thể sử dụng blockchain của riêng họ để tạo ra một token hoặc dựa trên một blockchain hiện có (Ví dụ như token ERC-20 được xây dựng trên Ethereum).

Sự đa dạng trong cách tạo coin/token này thể hiện sự linh hoạt của thị trường, cho phép các dự án tiền điện tử tùy chỉnh phương pháp tốt nhất phù hợp với nhu cầu và mục tiêu của họ.

Sau khi coin/token được tạo ra, thị trường sơ cấp chuyển sang giai đoạn cung cấp chúng cho các nhà đầu tư. Nếu dự án vẫn mới mẻ và token chưa từng được cung cấp trước đó, sự kiện này được gọi là một ICO (Initial Coin Offering).

Tuy nhiên, cũng có các trường hợp khác khi các tổ chức tiền điện tử tiếp tục phát hành các đồng tiền mới sau khi tổ chức đã hoạt động. Điều này cho thấy sự linh hoạt và liên tục của thị trường sơ cấp, mang lại cơ hội cho các dự án phát triển và mở rộng sau khi đã được thành lập.

Khi mua hàng trên thị trường sơ cấp, nhà đầu tư có nhiều phương thức thanh toán khác nhau để lựa chọn. Một số sàn thị trường sơ cấp cho phép liên kết thẻ ghi nợ, tín dụng hoặc tài khoản ngân hàng, trong khi những sàn khác chấp nhận thanh toán bằng các token tiền điện tử khác như BTC hoặc USDT. Sự đa dạng trong các phương thức thanh toán này làm tăng tính tiện lợi và khả năng tiếp cận của nhà đầu tư trong quá trình mua token.

4. Ưu và nhược điểm khi giao dịch trên thị trường sơ cấp

Giống như bất kỳ thị trường giao dịch tiền điện tử nào khác, thị trường sơ cấp đều tồn tại những ưu và nhược điểm riêng. Trong đó có một số ưu và nhược điểm mà các nhà đầu tư cần lưu ý dưới đây. 

4.1. Ưu điểm

Không phải tự nhiên mà thị trường sơ cấp được nhiều nhà đầu tư lựa chọn để giao dịch. Đây là thị trường sở hữu các ưu điểm hấp dẫn như:

• Cơ hội đầu tư sớm: Thị trường sơ cấp crypto cung cấp cơ hội “hiếm có” cho nhà đầu tư để mua vào các đồng tiền điện tử ngày từ khi mới phát hành. Vì giá ban đầu của coin/token thường rất thấp nên nếu dự án thành công, giá của coin/token có thể tăng đáng kể trong tương lai.
• Tiện lợi trong giao dịch: Một trong những ưu điểm lớn của thị trường sơ cấp crypto là tính tiện lợi. Khi mua token trên thị trường này, người dùng nhận được token trực tiếp từ nhà cung cấp và có thể sử dụng chúng một cách dễ dàng để truy cập các dịch vụ khác của dự án. Ví dụ, mua token trò chơi trên thị trường sơ cấp cho phép người dùng kết nối chúng với tài khoản của họ ngay lập tức và bắt đầu sử dụng trong trò chơi mà token được thiết kế để sử dụng.
• Đáng tin cậy: So với việc mua tiền điện tử từ người bán cá nhân, thị trường sơ cấp crypto thường được xem là đáng tin cậy hơn nhiều. Bởi vì thị trường này tạo cơ hội giúp người dùng mua token trực tiếp từ nhóm đã tạo ra chúng giúp đảm bảo cho nhà đầu tư rằng họ sẽ không bị cung cấp một khóa tiền điện tử giả mạo.

4.2. Nhược điểm

Mặc dù việc tham gia giao dịch trên thị trường sơ cấp crypto mang lại nhiều cơ hội, nhưng cũng đi kèm với một số rủi ro đáng chú ý mà nhà đầu tư cần cân nhắc:

• Rủi ro về giá: Một trong những rủi ro chính khi mua coin/token trên thị trường sơ cấp là việc người tạo ra đồng tiền thường tự định giá. Nếu tiền điện tử không thực sự tạo được niềm tin cho cộng đồng, không ai khác có thể sẵn lòng trả mức giá mà bên dự án đưa ra. Có thể bạn sẽ phát hiện rằng các token bạn mua trên thị trường sơ cấp không bao giờ được bán với giá đủ cao để thu hồi lại khoản đầu tư của bạn.
• Thiếu bằng chứng xác thực: Một vấn đề khác khi mua trên thị trường sơ cấp là thường phải mua các đồng tiền trong các ICO mà không thấy bất kỳ bằng chứng cụ thể nào về các ý tưởng mà nhà sáng lập đang mô tả. Trong một số trường hợp, một người có thể không có đủ thông tin để đưa ra quyết định thông minh về tiền điện tử mà họ đang mua. Điều này có thể dễ dàng dẫn đến các dự án tiền điện tử biến mất với tiền của người dùng, đây là một hình thức lừa đảo phổ biến trong cộng đồng tiền điện tử được biết đến là "rug pull".

Như vậy, đây cũng là điều cảnh báo các nhà đầu tư cần phải thận trọng khi mua trên thị trường sơ cấp crypto. Trước khi đầu tư, các nhà đầu tư nên nghiên cứu kỹ lưỡng về dự án, xem xét các yếu tố rủi ro và đảm bảo có đủ thông tin để đưa ra quyết định đúng đắn.

5. Điểm khác biệt so với thị trường thứ cấp

Thị trường thứ cấp trong lĩnh vực tiền điện tử là nơi mà các loại tiền điện tử được giao dịch giữa các nhà đầu tư trên các sàn giao dịch tiền điện tử. Trong thị trường này, các loại tiền điện tử không được phát hành trực tiếp từ dự án hoặc tổ chức, mà thay vào đó, chúng được mua và bán dựa trên nhu cầu và mong muốn của các nhà đầu tư.

Thị trường sơ cấp có một số điểm khác biệt so với thị trường thứ cấp như sau:

6. Nên giao dịch ở thị trường sơ cấp hay thứ cấp?

Có thể thấy, thị trường sơ cấp cung cấp những cơ hội đầu tư cực kỳ hấp dẫn. Bởi ở đó, nhà đầu tư không chỉ có thể tài trợ cho các dự án tiền điện tử mà họ tin tưởng, mà còn có thể mua được các loại tiền điện tử tiềm năng với giá tốt ngay trước khi giá trị của chúng tăng vọt.

Hơn nữa, nhà đầu tư cũng có thể được hưởng một số lợi ích chỉ dành riêng cho những người tiếp nhận sớm. Tuy nhiên, đây lại là thị trường khó khăn hơn đối với người mới bắt đầu khi đòi hỏi kinh nghiệm và khả năng nghiên cứu sâu về dự án. Những người bắt đầu vung tiền vào thị trường sơ cấp mà không dành thời gian nghiên cứu có thể đẩy họ vào thua lỗ, thậm chí mất toàn bộ khoản đầu tư.

Trong khi đó, thị trường thứ cấp thường dễ dàng hơn. Ở thị trường này có nhiều loại tiền điện tử để lựa chọn, thậm chí việc mua, bán hay lưu trữ tiền điện tử là cực kỳ dễ dàng. Thị trường tiền điện tử thứ cấp cũng thường có các dịch vụ hữu ích như hướng dẫn người dùng qua đó đem lại sự tiện lợi cho các bên tham gia giao dịch.

Nhìn chung, việc lựa chọn thị trường vẫn còn phụ thuộc vào khẩu vị đầu tư, sở thích và kinh nghiệm của từng nhà đầu tư. Đa phần các nhà giao dịch cũng có thể hưởng lợi từ việc thử nghiệm cả hai thị trường thay vì chỉ đầu tư trên một thị trường cố định.

7. Kết luận

Trong thị trường giao dịch tiền điện tử, thị trường sơ cấp đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp cơ hội đầu tư vào các dự án mới và có tiềm năng tăng giá. Tuy nhiên, việc tham gia vào thị trường này đòi hỏi sự cẩn trọng và nghiên cứu kỹ lưỡng để tránh rủi ro và mất mát không mong muốn.

Vì vậy, bạn hãy cân nhắc kỹ lưỡng trước khi quyết định tham gia vào bất kỳ thị trường nào. Nếu bạn muốn đầu tư vào các dự án mới và có tiềm năng, hãy nghiên cứu và đánh giá kỹ lưỡng các dự án trước khi tham gia thị trường sơ cấp. Tuy nhiên, nếu bạn muốn giao dịch một cách an toàn và linh hoạt hơn, thị trường thứ cấp có thể là sự lựa chọn đúng đắn.

Đọc thêm:

• SocialFi đang tạo ra sức hút, điều gì cần chú ý cho sóng tăng sắp tới?
• Cách chọn sàn giao dịch an toàn
• Arrow Markets - Sàn giao dịch quyền chọn trên Avalanche có gì nổi bật