English1. Canto là gì?
Canto là mạng lưới blockchain layer 1 không cần cấp phép tương thích với máy ảo Ethereum Virtual Machine (EVM). Với mục tiêu phát triển một blockchain hướng tới việc giúp không gian DeFi trở nên dễ dàng truy cập, minh bạch, phi tập trung và miễn phí, Canto đã quyết định đi theo hướng hỗ trợ các Cơ sở hạ tầng công cộng miễn phí (Free Public Infrastructure - FPI).
Chính vì vậy, Canto đã ra mắt mà không có đội ngũ phát triển cốt lõi, không mở bán hay huy động vốn từ bất kỳ quỹ đầu tư nào để trở nên phi tập trung hoàn toàn.
Về cốt lõi, Canto sử dụng cơ chế đồng thuận Tendermint, phát triển dựa trên Cosmos SDK và được bảo mật bởi các trình xác thực (validator) Canto. Canto đã đạt được tương thích EVM thông qua hệ thống Ethermint, cho phép môi trường thực thi EVM, tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa cho việc triển khai các hợp đồng thông minh Ethereum.
2. Thành phần chính của Canto
Canto được xây dựng và phát triển dựa trên các thành phần chính sau:
2.1. Canto DEX
Sàn giao dịch phi tập trung Canto DEX được thiết kế với mục đích không được quản lý và sẽ không áp dụng bất kỳ khoản phí hay khởi chạy mã token riêng. Những người stake $CANTO sẽ chịu trách nhiệm quản lý và phát triển các sản phẩm cốt lõi của $CANTO.
DEX của Canto sẽ không được quản lý và không thể nâng cấp, giao thức sẽ chạy vĩnh viễn trên Canto và sẽ không ra mắt token riêng để có thể áp dụng các khoản phí trong tương lai do Canto hướng tới phát triển FPI.
DEX của Canto cũng sử dụng AMM (nhà tạo lập thị trường tự động). Các liquidity provider sẽ cung cấp thanh khoản cho các nhóm tài sản trên Canto DEX và nhận được mã token LP. Những token này có thể được sử dụng để thế chấp và vay mượn trên thị trường lending của Canto.
Dự án không phát triển giao diện riêng cho DEX, người dùng khi muốn sử dụng sẽ phải thông qua các bên tổng hợp thanh khoản của Slingshot và Forteswap (DEX trên Canto).
2.2. Canto Lending Market (CLM)
Tương tự như với DEX, giao thức cho vay của Canto cũng sẽ được quản trị bởi các Canto stakers. Người dùng có thể sử dụng LP tokens như một tài sản tế chấp để vay trên giao thức Lending của Canto.
Tại thời điểm viết bài, người dùng có thể cung cấp thanh khoản ($NOTE) cho nền tảng Lending của Canto với mức APR rơi vào 4.38%. Tổng giá trị $NOTE đang được khoá trong giao thức rơi vào gần 18 triệu USD.
2.3. Stablecoin $NOTE
$NOTE là đơn vị tiền tệ, stablecoin của hệ sinh thái Canto. $NOTE là một đồng tiền được bảo chứng bởi thế chấp vượt mức bằng stablecoins và RWAs, với mức giá trị được cân bằng ở khoảng $1 thông qua thuật toán lãi suất của Canto.
Cơ chế của $NOTE khá giống $DAI của MakerDAO, được tạo ra bởi các khoản vay trên Canto Lending Market. Người đi vay sẽ thế chấp các loại tài sản như stablecoin (USDT, USDC) hoặc RWAs ( để vay $NOTE. Thuật toán đằng sau $NOTE sẽ tự động điều chỉnh lãi suất để đảm bảo được tính ổn định của nền tảng CLM.
- Nếu $NOTE được giao dịch dưới 1 USD, lãi suất sẽ tăng lên để tăng cường khuyến khích mua $NOTE trên thị trường thứ cấp và cho CLM vay.
- Nếu $NOTE được giao dịch trên 1 USD, lãi suất sẽ giảm xuống để thúc đẩy người dùng vay $NOTE trên CLM và bán chúng trên thị trường thứ cấp.
2.4. Bridge
Canto Bridge cho phép người dùng có thể chuyển các loại tài sản từ Ethereum, BNB, Cosmos sang Canto hoặc chuyển từ Canto sang các chuỗi khác như Ethereum và BNB.
Hiện tại, bridge của Canto chưa hỗ trợ quá nhiều các loại tài sản, chủ yếu là các stablecoin và tài sản trong hệ sinh thái của Canto như USDC, USDT, WETH, NOTE,….
3. Tokenomics
3.1. Thông tin token
- Tên token: Canto
- Ký hiệu token: $CANTO
- Blockchain: Canto Network
- Token Contract: 0x826551890dc65655a0aceca109ab11abdbd7a07b
- Loại token: Utility & Governance
- Tổng cung genesis ban đầu: 1,000,000,000 CANTO
- Tổng cung tối đa: Không giới hạn
- Cung lưu thông : 551,381,082 CANTO (tại thời điểm viết bài)
- Vốn hoá: $199,393,489 (tại thời điểm viết bài)
3.2. Phân bổ token
$CANTO là token gốc (token native) của mạng lưới. Tổng cung được đúc ban đầu của $CANTO sẽ là 1,000,000,000 (1 tỷ) token với tổng cung lưu thông đầu tiên sẽ là 150,000,000 (150 triệu) token, được phân bổ như sau:
- 13% cho những người đóng góp ban đầu
- 2% cho những người đầu tiên tham gia vào testnet của mạng lưới
- 45% cho liquidity mining dài hạn, sẽ được phân bổ trong vòng 5-10 năm
- 35% cho liquidity mining trung hạn, sẽ được phân bổ trong vài tháng hoặc vài năm.
- 5% cho các khoản grants tài trợ cho việc phát triển hệ sinh thái sau này.
3.3. Inflation (Lạm phát)
Để duy trì bảo mật cho mạng lưới, tổng nguồn cung tối đa của $ CANTO tăng theo thời gian với tốc độ liên tục giảm. Toàn bộ token từ lạm phát sẽ được phân bổ cho những người stake $CANTO, tương ứng với tỷ lệ stake của họ trong mạng lưới.
Hiện tại, những người đóng góp ban đầu của Canto đang đề xuất cơ cấu lượng phát thải trong khoảng thời gian 30 ngày với lượng phần thưởng phân bổ hàng ngày. Trong 30 ngày đầu, $CANTO sẽ lạm phát ở mức 19.84% APR.
Theo thời gian, tỷ lệ này sẽ được điều chỉnh theo ban quản trị và lạm phát của CANTO sẽ có xu hướng bằng 0.
3.4. Token utiltity
$CANTO đóng vai trò vừa là token quản trị vừa là token tiện ích của mạng lưới nên sẽ được sử dụng vào những tiện ích chính sau:
- Quản trị: Những người nắm giữ token sẽ có quyền tham gia vào bỏ phiếu cho các đề xuất thay đổi và phát triển của mạng lưới
- Phí mạng lưới: Vì là token gốc nên $CANTO sẽ được sử dụng để thanh toán các khoản phí giao dịch trên mạng lưới
- Staking: Người dùng có thể stake token để nhận lại lãi suất và phần thưởng cho việc tham gia xác thực mạng lưới.
- Rewards: $CANTO được sử dụng để làm phần thưởng cho các hoạt động tương lai trong mạng lưới.
3.5. Giao dịch token CANTO ở đâu
$CANTO đã được list và cho phép giao dịch trên các sàn giao dịch, người dùng có thể sử dụng các sàn giao dịch sau để mua bán token:
- Sàn giao dịch tập trung: BingX, Gate, CoinEx,…
- Sàn giao dịch phi tập trung: Canto DEX, Pancake, Forteswap,…
4. Đội ngũ phát triển
Đội ngũ phát triển đứng sau Canto phải kể đến thành viên cốt lõi là Scott Lewis - nhà đồng sáng lập DeFi Pulse và Slingshot Crypto với vai trò là người đóng góp chính của Canto. Ngoài ra, còn có sự đóng góp của một nhóm cộng đồng các nhà phát triển có kinh nghiệm trong việc phát triển phần mềm là Plex. Plex sẽ chịu trách nhiệm về mặt phát triển mạng, cơ sở hạ tầng và giao diện chính cho Canto.
Ngoài ra, đang có đề xuất từ DAO để đưa B-Harvest, thuộc nhóm sáng lập Cosmos để trở thành các nhà phát triển chính của Canto.
Đóng góp vào sự phát triển của Canto, không thể không kể tới NeoBase - người quản lý explorer của Canto EVM và đã góp phần lớn vào việc tạo ra những các tính năng của giao thức, bao gồm nền tảng lending, DEX và Forteswap.
5. Nhà đầu tư và đối tác
Để hướng tới tính phi tập trung hoàn toàn, Canto không mở bán bất kỳ vòng gọi vốn sớm nào cũng như không huy động vốn qua bất kỳ vòng đầu tư nào.
6. Lộ trình phát triển
Cập nhật sau!
7. Cập nhật hệ sinh thái Canto
Sau hơn 1 năm chính thức khởi chạy, TVL của Canto hiện đang rơi vào hơn 70 triệu USD. Nếu để so sánh với các blockchain layer 1 khác, con số này đang ở mức khá khiêm tốn. Hầu hết TVL này đang đến chủ yếu từ Canto DEX (40 triệu USD, ~hơn 50% TVL Canto) và Canto Lending Market (22 triệu USD) là chính.
Ngay cả khi so sánh với các blockchain layer 1 khác trên Cosmos, TVL của Canto cũng không quá nổi bật. Mặc dù kế thừa nguồn lực từ cả Cosmos và các EVM Chain nhưng Canto cũng chưa thể hiện quá rõ được lợi thế về mặt TVL và thanh khoản từ hệ sinh thái của Cosmos và các chuỗi tương thích EVM.
Một số thông số quan trọng về mạng lưới Canto: (tính tới thời điểm viết bài, tháng 11/2023)
- Tổng số transaction trên mạng lưới: 5,948,357
- Tổng số validator: 269
- Tổng số active validator: 78
- Thời gian mở một block mới: 5.8 giây
- TPS (số lượng giao dịch được thực hiện mỗi giây) hiện tại: 0.04
- Tỷ lệ lạm phát: 1.54%
Nếu để so sánh về tốc độ xử lý giao dịch và các số liệu khác như TVL, hiệu suất xử lý,… của Canto so với các blockchain layer 1 và 2 khác thì Canto vẫn còn khá yếu về mọi mặt.
Hiện tại, hệ sinh thái của Canto đang rơi vào khoảng hơn 70 dự án, bao gồm các ngách từ DEX, bridge, Games, NFT,… Có lẽ là do số lượng dự án đã hoàn thiện trên Canto cũng chưa quá nhiều, khiến cho hệ sinh thái của dự án còn khá nghèo nàn, chưa đủ hấp dẫn để kéo được dòng tiền cũng như tăng khối lượng giao dịch cho mạng lưới.
Hầu hết TVL của mạng lưới đang đến từ những sản phẩm cốt lõi của Canto, các dự án còn lại trong hệ sinh thái cũng chưa có dự án quá nổi bật.
Hệ sinh thái của Canto Network
Cập nhật hệ sinh thái của Canto qua link sau: https://www.canto.tools/ecosystem
8. Hệ sinh thái
- Website: https://canto.io/
- Twitter: https://twitter.com/CantoPublic
- Discord: https://discord.com/invite/63GmEXZsVf
9. Kết luận
Trên đây là toàn bộ thông tin về Canto, mặc dù có ý tưởng khá mới lạ khi hướng tới xây dựng Free Public Infrastructure, nhưng Canto chưa đạt được quá nhiều thành tựu nổi bật để thu hút được dự án và người dùng cho hệ sinh thái của mình.
Mô hình dự án chưa tạo được quá nhiều động lực cho các nhà phát triển xây dựng ứng dụng phi tập trung trên hệ sinh thái, cũng như cho các LP khi theo đuổi mô hình không thu phí giao dịch. Cần quan sát thêm những bước phát triển sắp tới của dự án để đánh giá được chính xác tiềm năng của Canto.
Hy vọng bài viết trên cung cấp những thông tin hữu ích cho người dùng về dự án. Nội dung chỉ mang tính chất cung cấp thông tin, không phải lời khuyên đầu tư. Nhà đầu tư cần tự DYOR và đưa ra những đánh giá riêng của mình trước khi quyết định đầu tư bất kỳ dự án nào.
