Vana là gì? Blockchain Layer 1 kêu gọi được $5M dẫn đầu bởi Coinbase

1. Vana là gì?

Vana là dự án blockchain Layer 1 được thiết kế để bảo vệ dữ liệu riêng tư và thuộc quyền sở hữu của người dùng. Vana cho phép người dùng cùng nhau sở hữu, quản lý và kiếm lợi nhuận từ các mô hình AI được huấn luyện trên dữ liệu của họ.

Dự án Vana chuyển đổi dữ liệu thành tiền tệ nhằm thúc đẩy giới hạn của trí tuệ nhân tạo (AI) phi tập trung.

Điểm cốt lõi của Vana là một mạng lưới thanh khoản dữ liệu, giải quyết vấn đề chi tiêu kép cho dữ liệu, đảm bảo rằng dữ liệu có thể được sử dụng giống như một tài sản tài chính theo các cách linh hoạt và có thể tùy chỉnh. Điều này đạt được thông qua hai cơ chế chính:

Proof-of-contribution (Bằng chứng đóng góp): Xác minh giá trị của dữ liệu riêng tư mà vẫn đảm bảo tính bảo mật.
Non-custodial data (Dữ liệu phi lưu ký): Đảm bảo rằng dữ liệu chỉ được sử dụng cho các hoạt động đã được phê duyệt.

Những cơ chế này tạo ra một môi trường không cần niềm tin, nơi dữ liệu có thể được token hóa, giao dịch và sử dụng để huấn luyện AI mà không làm ảnh hưởng đến quyền riêng tư hay kiểm soát của người dùng. Sự thay đổi này không chỉ dân chủ hóa việc phát triển AI mà còn giới thiệu một mô hình kinh tế mới, nơi những người đóng góp dữ liệu trở thành các cổ đông tích cực trong chuỗi giá trị của AI.

2. Tổng quan mạng lưới Vana

Vana là một mạng lưới phi tập trung cho phép tạo ra dữ liệu toàn cầu và thúc đẩy đổi mới trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI) trong một nền kinh tế dữ liệu mở. Mạng lưới này dựa trên ba khái niệm chính:

2.1. Lớp thanh khoản dữ liệu

Lớp thanh khoản dữ liệu cho phép dữ liệu được chuyển lên blockchain như các tài sản kỹ thuật số có thể chuyển nhượng. Dữ liệu tập trung, được gom lại từ nhiều người dùng, có giá trị cao hơn so với dữ liệu cá nhân, vì nó có thể được sử dụng làm dữ liệu huấn luyện AI. Lớp thanh khoản dữ liệu hỗ trợ việc đóng góp, xác minh và ghi nhận dữ liệu vào các Pool Dữ Liệu Thanh Khoản (DLPs) thông qua hợp đồng thông minh.

Người tạo DLP xác định các mục tiêu cụ thể, bao gồm mục đích, phương pháp xác minh và các tham số đóng góp. Những người đóng góp và người bảo quản dữ liệu sẽ gửi dữ liệu để được xác minh và nhận quyền quản trị cùng phần thưởng dựa trên các tham số của DLP. Mục tiêu chính là đưa dữ liệu lên blockchain, cho phép các giao dịch giữa người đóng góp dữ liệu, người bảo quản và người xác thực, từ đó tổ chức việc thu thập và quản lý dữ liệu để người dùng và nhà phát triển dễ dàng tiếp cận.

2.2. Pool dữ liệu thanh khoản (DLPs)

Pool dữ liệu thanh khoản (DLPs) tập hợp các loại dữ liệu tương tự được gửi đến lớp thanh khoản dữ liệu bởi những người đóng góp và người bảo quản. Mỗi DLP là một mạng lưới ngang hàng riêng biệt sử dụng các người xác thực DLP để đảm bảo tính toàn vẹn của dữ liệu thông qua hệ thống bằng chứng đóng góp của Vana. DLPs cung cấp các pool dữ liệu thanh khoản không cần niềm tin, bảo mật và có thể quy trách nhiệm, từ đó người dùng và nhà phát triển có thể:

Quản lý việc sử dụng dữ liệu của họ trong việc huấn luyện mô hình và phát triển ứng dụng.
Xây dựng các ứng dụng tập trung vào cộng đồng trong lớp ứng dụng của Vana.
Bán quyền truy cập dữ liệu thanh khoản cho những người tiêu dùng dữ liệu nhằm mục đích huấn luyện mô hình.

2.3. Lớp di chuyển dữ liệu

Lớp di chuyển dữ liệu, hay lớp ứng dụng, là một không gian hợp tác cho những người đóng góp dữ liệu và nhà phát triển xây dựng các ứng dụng sử dụng dữ liệu từ các DLPs. Lớp này cung cấp cơ sở hạ tầng cho việc huấn luyện các mô hình thuộc sở hữu của người dùng và phát triển các dApp AI. Lớp này hoạt động như một trung tâm, nơi các cộng đồng trực tuyến và nhà phát triển tạo ra giá trị kinh tế từ dữ liệu, khuyến khích sự phát triển của một hệ sinh thái tương tác. Những người đóng góp dữ liệu hưởng lợi từ các hiệu ứng mạng và giá trị được tạo ra từ trí thông minh phát sinh từ dữ liệu của họ.

2.4. Connectome

Connectome là một sổ cái phi tập trung ghi lại các giao dịch dữ liệu theo thời gian thực trong hệ sinh thái của Vana bằng cách sử dụng đồng thuận bằng chứng cổ phần. Lớp này đảm bảo các giao dịch token DLP hợp lệ và cho phép truy cập dữ liệu giữa các DLP cho các ứng dụng thuộc sở hữu của người dùng.

Connectome tương thích với EVM, cho phép tính tương tác với các mạng EVM khác, các giao thức và ứng dụng DeFi. Nhờ vào những cấu trúc và cơ chế này, Vana không chỉ tạo ra một nền tảng cho dữ liệu mà còn thúc đẩy sự phát triển và đổi mới trong lĩnh vực AI, tạo ra một hệ sinh thái nơi mọi người đều có thể tham gia và hưởng lợi từ dữ liệu của chính mình.

3. Tokenomics

Vana hiện chưa ra mắt token. Theblock101 sẽ cập nhật khi có thêm thông tin từ dự án.

4. Đội ngũ phát triển

Updating…

5. Nhà đầu tư

Vana đã kêu gọi được $5M qua vòng đầu tư Chiến lược với sự tham gia của Coinbase Ventures, GSR, MH Ventures, Defnance Capital… và các quỹ đầu tư khác.

6. Lộ trình phát triển

Vana dự định mở rộng mạng lưới DAO của mình nhằm nâng cao khả năng chia sẻ dữ liệu và tăng cường lượng dữ liệu huấn luyện có sẵn cho các mô hình trí tuệ nhân tạo (AI). Bằng cách phát triển hơn nữa cơ sở hạ tầng của mình, Vana nhắm đến việc thu hút nhiều người dùng và doanh nghiệp hơn, từ đó tạo ra một hệ sinh thái có lợi cho cả chủ sở hữu dữ liệu và các nhà phát triển AI.

Sự mở rộng này sẽ không chỉ giúp tăng cường khả năng tương tác giữa các thành viên trong mạng lưới mà còn tạo ra cơ hội mới cho việc sử dụng dữ liệu một cách hiệu quả hơn. Việc cải thiện khả năng chia sẻ dữ liệu sẽ giúp các nhà phát triển AI dễ dàng tiếp cận nguồn dữ liệu phong phú và đa dạng, góp phần nâng cao chất lượng và hiệu suất của các mô hình AI. Đồng thời, chủ sở hữu dữ liệu cũng sẽ có cơ hội kiếm lợi từ việc chia sẻ dữ liệu của mình, tạo ra giá trị kinh tế cho cả hai bên.

Với tầm nhìn phát triển bền vững, Vana cam kết xây dựng một hệ sinh thái mà trong đó dữ liệu được xem như một tài sản có giá trị, không chỉ giúp phát triển công nghệ AI mà còn tạo ra lợi ích kinh tế cho cộng đồng.

7. Kết luận

Trên đây là bài viết về Vana, hi vọng các bạn đã nhận được những thông tin hữu ích. Nếu có bất cứ thắc mắc nào, hãy để lại câu hỏi tại nhóm BigcoinVietnam để được giải đáp.

Cập nhật thêm về dự án tại: